زېنون

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له Xenon نه مخ گرځېدلی)
Xenon,  54Xe
A xenon-filled discharge tube glowing light blue
Spectral lines of xenon
عمومي خواص
Pronunciation /ˈzɛnɒn/[۱] or /ˈznɒn/[۲]
ZEN-on or ZEE-non
Appearancecolorless gas, exhibiting a blue glow when placed in an electric field
Xenon په دوراني جدول کې
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Nihonium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Moscovium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Tennessine (unknown chemical properties)
Oganesson (unknown chemical properties)
Kr

Xe

Rn
iodinexenoncaesium
اټومي شمیره (Z)54
گروپ, پیریودgroup 18 (noble gases), period 5
بلاکp-block
Element category  noble gas
معياري اټومي وزن (Ar)کينډۍ:Val[۳]
Electron configuration[Kr] 4d10 5s2 5p6
Electrons per shell
2, 8, 18, 18, 8
فزیکي خواص
حالت (at STP)گاز
دويلې کيدو ټکى161.40 K ​(−111.75 °C, ​−169.15 °F)
يشنا ټکی165.051 K ​(−108.099 °C, ​−162.578 °F)
کثافت (at STP)5.894 g/L
when liquid, at b.p.2.942 g/cm3[۴]
Triple point161.405 K, ​81.77 kPa[۵]
Critical point289.733 K, 5.842 MPa[۵]
Heat of fusion2.27 kJ/mol
Heat of vaporization12.64 kJ/mol
Molar heat capacity21.01[۶] J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 83 92 103 117 137 165
اټومي خواص
Oxidation states0, +1, +2, +4, +6, +8 ​(rarely more than 0; a weakly acidic oxide)
ElectronegativityPauling scale: 2.6
Ionization energies
  • 1st: 1170.4 kJ/mol
  • 2nd: 2046.4 kJ/mol
  • 3rd: 3099.4 kJ/mol
Covalent radius140±9 pm
Van der Waals radius216 pm
Miscellanea
Crystal structureface-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for xenon
Face-centered cubic crystal structure for xenon
Speed of soundgas: 178 m·s−1
liquid: 1090 m/s
د تودوخې تېرېدنه5.65×10−3 W/(m·K)
Magnetic orderingdiamagnetic[۷]
Magnetic susceptibility (χmol)−43.9·10−6 cm3/mol (298 K)[۸]
CAS Number7440-63-3
History
Discovery and first isolationWilliam Ramsay and Morris Travers (1898)
Main isotopes of xenon
آيسو­ټوپ Abun­dance نیم ژوند (t1/2) Decay mode Pro­duct
124Xe 0.095% stable
125Xe syn 16.9 h ε 125I
126Xe 0.089% stable
127Xe syn 36.345 d ε 127I
128Xe 1.910% stable
129Xe 26.401% stable
130Xe 4.071% stable
131Xe 21.232% stable
132Xe 26.909% stable
133Xe syn 5.247 d β 133Cs
134Xe 10.436% stable
135Xe syn 9.14 h β 135Cs
136Xe 8.857% 2.165×1021 y[۹] ββ 136Ba
| references | in Wikidata

زېنون (په انگرېزي: Xenon) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Xe سمبول او ۵۴ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.

مشخصات[سمول]

تاریخچه[سمول]

مرکبات[سمول]

د استعمال ځایونه[سمول]

سرچينې[سمول]

  1. کينډۍ:Cite dictionary
  2. "Xenon". Dictionary.com Unabridged. 2010. د لاسرسي‌نېټه ۰۶ مې ۲۰۱۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure Appl. Chem. 88 (3): 265-91. doi:10.1515/pac-2015-0305. https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2016.88.issue-3/pac-2015-0305/pac-2015-0305.xml. 
  4. "Xenon". Gas Encyclopedia. Air Liquide. 2009. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ کينډۍ:RubberBible92nd
  6. Hwang, Shuen-Cheng; Weltmer, William R. (2000). "Helium Group Gases". Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. Wiley. د کتاب پاڼي 343–383. doi:10.1002/0471238961.0701190508230114.a01. د کتاب نړيواله کره شمېره 0-471-23896-1. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in کينډۍ:RubberBible86th
  8. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. د کتاب پاڼي E110. د کتاب نړيواله کره شمېره 0-8493-0464-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. Albert, J. B.; Auger, M.; Auty, D. J.; Barbeau, P. S.; Beauchamp, E.; Beck, D.; Belov, V.; Benitez-Medina, C. et al. (2014). [اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۱". "Improved measurement of the 2νββ half-life of 136Xe with the EXO-200 detector"]. Physical Review C 89. doi:10.1103/PhysRevC.89.015502. 

دا ليکنه نابشپړه ده، تاسې ددې ليکنې په بشپړولو کې د ويکيپېډيا سره مرسته کولای شئ.