بيرېليوم

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له Beryllium نه مخ گرځېدلی)
Beryllium,  4Be
عمومي خواص
Pronunciation /bəˈrɪliəm/
bə-RIL-ee-əm
Appearancewhite-gray metallic
Beryllium په دوراني جدول کې
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Nihonium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Moscovium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Tennessine (unknown chemical properties)
Oganesson (unknown chemical properties)


Be

Mg
lithiumberylliumboron
اټومي شمیره (Z)4
گروپ, پیریودgroup 2 (alkaline earth metals), period 2
بلاکs-block
Element category  alkaline earth metal
معياري اټومي وزن (Ar)کينډۍ:Val[۱]
Electron configuration[He] 2s2
Electrons per shell
2, 2
فزیکي خواص
حالت (at STP)جامد
دويلې کيدو ټکى1560 K ​(1287 °C, ​2349 °F)
يشنا ټکی2742 K ​(2469 °C, ​4476 °F)
Density near r.t.1.85 g/cm3
when liquid, at m.p.1.690 g/cm3
Critical point5205 K,  MPa (extrapolated)
Heat of fusion12.2 kJ/mol
Heat of vaporization292 kJ/mol
Molar heat capacity16.443 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1462 1608 1791 2023 2327 2742
اټومي خواص
Oxidation states+2, +1[۲] ​(an amphoteric oxide)
ElectronegativityPauling scale: 1.57
Ionization energies
  • 1st: 899.5 kJ/mol
  • 2nd: 1757.1 kJ/mol
  • 3rd: 14,848.7 kJ/mol
  • (more)
Atomic radiusempirical: 112 pm
Covalent radius96±3 pm
Van der Waals radius153 pm
Miscellanea
Crystal structurehexagonal close-packed (hcp)
Hexagonal close packed crystal structure for beryllium
Hexagonal close packed crystal structure for beryllium
Speed of sound thin rod12,890 m/s (at r.t.)[۳]
Thermal expansion11.3 µm/(m·K) (at 25 °C)
د تودوخې تېرېدنه200 W/(m·K)
Electrical resistivity36 nΩ·m (at 20 °C)
Magnetic orderingdiamagnetic
Magnetic susceptibility (χmol)−9.0·10−6 cm3/mol[۴]
Young's modulus287 GPa
Shear modulus132 GPa
Bulk modulus130 GPa
Poisson ratio0.032
Mohs hardness5.5
Vickers hardness1670 MPa
Brinell hardness590–1320 MPa
CAS Number7440-41-7
History
DiscoveryLouis Nicolas Vauquelin (1798)
First isolationFriedrich Wöhler & Antoine Bussy (1828)
Main isotopes of beryllium
آيسو­ټوپ Abun­dance نیم ژوند (t1/2) Decay mode Pro­duct

کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2

9Be 100% stable
10Be trace 1.39×106 y β 10B
| references | in Wikidata

بيرېليوم (په انگرېزي: Beryllium) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Be سمبول او ۴ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.

مشخصات[سمول]

بیریلیم یو سپین سپین فلز دی. دا نسبتا نرم دی او ټیټ کثافت لري.


تاریخچه[سمول]

بیریلیم د فرانسوي کیمیا پوه نیکولاس لویس واوکلین لخوا په بیرل او زمرد کې د آکسایډ په توګه کشف شوی او جلا شوی (1828) د الماني کیمیا پوه فریډریچ واهلر او فرانسوي کیمیاست انتونین A.B لخوا په خپلواک ډول د فلزي په توګه کشف شوی.


مرکبات[سمول]

د بیریلیم نور مهم مرکبات د بیریلیم هالایډز شامل دي بیریلیم هایدروکسایډ ، او بیریلیم سلفیټ.


د استعمال ځایونه[سمول]

بیریلیم په ګیرونو او کوګونو کې په ځانګړي توګه د هوایی چلند صنعت کې کارول کیږي بیریلیم د مسو یا نکل سره مرکباتو کې د ګیروسکوپونو ، چشمونو ، بریښنایی تماسونو ، سپاټ ویلډینګ الیکټروډونو او غیر سپارکینګ وسیلو جوړولو لپاره کارول کیږي. بیریلیم یو سپین فلز دی.


سرچينې[سمول]

google.rll=function(a,b,c){var d=function(f){c(f);h(a,"load",d);h(a,"error",d)};g(a,"load",d);b&&g(a,"error",d)};google.aft=function(a){a.setAttribute("data-iml",Date.now())};google.startTick("load");var k=google.timers.load;a:{var l=k.t;if(e){var m=e.timing;if(m){var n=m.navigationStart,p=m.responseStart;if(p>n&&p<=l.start){l.start=p;k.wsrt=p-n;break a}}e.now&&(k.wsrt=Math.floor(e.now()))}}


  1. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure Appl. Chem. 88 (3): 265-91. doi:10.1515/pac-2015-0305. https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2016.88.issue-3/pac-2015-0305/pac-2015-0305.xml. 
  2. "Beryllium: Beryllium(I) Hydride compound data" (PDF). bernath.uwaterloo.ca. د لاسرسي‌نېټه ۱۰ ډيسمبر ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. کينډۍ:RubberBible92nd
  4. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. د کتاب پاڼي E110. د کتاب نړيواله کره شمېره 0-8493-0464-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)

دا ليکنه نابشپړه ده، تاسې ددې ليکنې په بشپړولو کې د ويکيپېډيا سره مرسته کولای شئ.