سېلېکان

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له Silicon نه مخ گرځېدلی)
Silicon,  14Si
Spectral lines of silicon
عمومي خواص
Pronunciation /ˈsɪlɪkən/ or /ˈsɪlɪkɒn/
SIL-IK-ən or SIL-IK-on
Appearancecrystalline, reflective with bluish-tinged faces
Silicon په دوراني جدول کې
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Nihonium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Moscovium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Tennessine (unknown chemical properties)
Oganesson (unknown chemical properties)
C

Si

Ge
aluminiumsiliconphosphorus
اټومي شمیره (Z)14
گروپ, پیریودgroup 14 (carbon group), period 3
بلاکp-block
Element category  metalloid
معياري اټومي وزن (Ar)
  • [28.084, 28.086][۱]
  • conventional: 28.085
Electron configuration[Ne] 3s2 3p2
Electrons per shell
2, 8, 4
فزیکي خواص
حالت (at STP)جامد
دويلې کيدو ټکى1687 K ​(1414 °C, ​2577 °F)
يشنا ټکی3538 K ​(3265 °C, ​5909 °F)
Density near r.t.2.3290 g/cm3
when liquid, at m.p.2.57 g/cm3
Heat of fusion50.21 kJ/mol
Heat of vaporization383 kJ/mol
Molar heat capacity19.789 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1908 2102 2339 2636 3021 3537
اټومي خواص
Oxidation states4, 3, 2, 1[۲] −1, −2, −3, −4 ​(an amphoteric oxide)
ElectronegativityPauling scale: 1.90
Ionization energies
  • 1st: 786.5 kJ/mol
  • 2nd: 1577.1 kJ/mol
  • 3rd: 3231.6 kJ/mol
  • (more)
Atomic radiusempirical: 111 pm
Covalent radius111 pm
Van der Waals radius210 pm
Miscellanea
Crystal structureface-centered diamond-cubic
Diamond cubic crystal structure for silicon
Diamond cubic crystal structure for silicon
Speed of sound thin rod8433 m/s (at 20 °C)
Thermal expansion2.6 µm/(m·K) (at 25 °C)
د تودوخې تېرېدنه149 W/(m·K)
Electrical resistivity2.3کينډۍ:E Ω·m (at 20 °C)[۳]
Band gap1.12 eV (at 300 K)
Magnetic orderingdiamagnetic[۴]
Magnetic susceptibility (χmol)−3.9·10−6 cm3/mol (298 K)[۵]
Young's modulus130–188 GPa[۶]
Shear modulus51–80 GPa[۶]
Bulk modulus97.6 GPa[۶]
Poisson ratio0.064–0.28[۶]
Mohs hardness7
CAS Number7440-21-3
History
Namingafter Latin 'silex' or 'silicis', meaning flint
PredictionAntoine Lavoisier (1787)
Discovery and first isolationJöns Jacob Berzelius[۷][۸] (1823)
Named byThomas Thomson (1817)
Main isotopes of silicon
آيسو­ټوپ Abun­dance نیم ژوند (t1/2) Decay mode Pro­duct
28Si 92.2% stable
29Si 4.7% stable
30Si 3.1% stable
31Si trace 2.62 h β 31P
32Si trace 153 y β 32P
| references | in Wikidata

سېلېکان (په انگرېزي: Silicon) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Si سمبول او ۱۴ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.

مشخصات[سمول]

تاریخچه[سمول]

مرکبات[سمول]

د استعمال ځایونه[سمول]

سرچينې[سمول]

  1. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure Appl. Chem. 88 (3): 265-91. doi:10.1515/pac-2015-0305. https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2016.88.issue-3/pac-2015-0305/pac-2015-0305.xml. 
  2. Ram, R. S. (1998). "Fourier Transform Emission Spectroscopy of the A2D–X2P Transition of SiH and SiD". J. Mol. Spectr. 190: 341–352. PMID 9668026. http://bernath.uwaterloo.ca/media/184.pdf. 
  3. Eranna, Golla (2014). Crystal Growth and Evaluation of Silicon for VLSI and ULSI. CRC Press. د کتاب پاڼې 7. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-4822-3281-3. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in کينډۍ:RubberBible86th
  5. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. د کتاب پاڼي E110. د کتاب نړيواله کره شمېره 0-8493-0464-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ Hopcroft, Matthew A.; Nix, William D.; Kenny, Thomas W. (2010). "What is the Young's Modulus of Silicon?". Journal of Microelectromechanical Systems 19 (2): 229. doi:10.1109/JMEMS.2009.2039697. http://silicon.reddogresearch.com/. 
  7. Weeks, Mary Elvira (1932). [اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۱". "The discovery of the elements: XII. Other elements isolated with the aid of potassium and sodium: beryllium, boron, silicon, and aluminum"]. Journal of Chemical Education 9 (8): 1386–1412. doi:10.1021/ed009p1386. Bibcode1932JChEd...9.1386W. 
  8. Voronkov, M. G. (2007). [اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۱". "Silicon era"]. Russian Journal of Applied Chemistry 80 (12): 2190. doi:10.1134/S1070427207120397. 

دا ليکنه نابشپړه ده، تاسې ددې ليکنې په بشپړولو کې د ويکيپېډيا سره مرسته کولای شئ.