منگنيز
عمومي خواص | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pronunciation | /ˈmæŋɡəniːz/ MANG-gə-neez | |||||||||||||||
Appearance | silvery metallic | |||||||||||||||
Manganese په دوراني جدول کې | ||||||||||||||||
اټومي شمیره (Z) | 25 | |||||||||||||||
گروپ, پیریود | group 7, period 4 | |||||||||||||||
بلاک | d-block | |||||||||||||||
Element category | transition metal | |||||||||||||||
معياري اټومي وزن (Ar) | کينډۍ:Val[۱] | |||||||||||||||
Electron configuration | [Ar] 3d5 4s2 | |||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8, 13, 2 | |||||||||||||||
فزیکي خواص | ||||||||||||||||
حالت (at STP) | جامد | |||||||||||||||
دويلې کيدو ټکى | 1519 K (1246 °C, 2275 °F) | |||||||||||||||
يشنا ټکی | 2334 K (2061 °C, 3742 °F) | |||||||||||||||
Density near r.t. | 7.21 g/cm3 | |||||||||||||||
when liquid, at m.p. | 5.95 g/cm3 | |||||||||||||||
Heat of fusion | 12.91 kJ/mol | |||||||||||||||
Heat of vaporization | 221 kJ/mol | |||||||||||||||
Molar heat capacity | 26.32 J/(mol·K) | |||||||||||||||
Vapor pressure
| ||||||||||||||||
اټومي خواص | ||||||||||||||||
Oxidation states | 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −3 acidic, basic or amphoteric; depending on the oxidation state | |||||||||||||||
Electronegativity | Pauling scale: 1.55 | |||||||||||||||
Ionization energies |
| |||||||||||||||
Atomic radius | empirical: 127 pm | |||||||||||||||
Covalent radius | Low spin: 139±5 pm High spin: 161±8 pm | |||||||||||||||
Miscellanea | ||||||||||||||||
Crystal structure | body-centered cubic (bcc) | |||||||||||||||
Speed of sound thin rod | 5150 m/s (at 20 °C) | |||||||||||||||
Thermal expansion | 21.7 µm/(m·K) (at 25 °C) | |||||||||||||||
د تودوخې تېرېدنه | 7.81 W/(m·K) | |||||||||||||||
Electrical resistivity | 1.44 µΩ·m (at 20 °C) | |||||||||||||||
Magnetic ordering | paramagnetic | |||||||||||||||
Magnetic susceptibility (χmol) | (α) +529.0·10−6 cm3/mol (293 K)[۲] | |||||||||||||||
Young's modulus | 198 GPa | |||||||||||||||
Bulk modulus | 120 GPa | |||||||||||||||
Mohs hardness | 6.0 | |||||||||||||||
Brinell hardness | 196 MPa | |||||||||||||||
CAS Number | 7439-96-5 | |||||||||||||||
History | ||||||||||||||||
Discovery | Carl Wilhelm Scheele (1774) | |||||||||||||||
First isolation | Johann Gottlieb Gahn (1774) | |||||||||||||||
Main isotopes of manganese | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
منگنيز (په انگرېزي: Manganese) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د Mn سمبول او ۲۵ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.
مشخصات
[سمول]منګنیز یو ټریس منرال دی چې په بدن کې په کوچني مقدار کې شتون لري. دا ډیری په هډوکو ، ځیګر ، پښتورګو او پانقراص کې موندل کیږي. منګنیز د بدن سره د ارتباطي نسج ، هډوکو ، د وینې بندیدو عوامل ، او جنسي هورمونونو جوړولو کې مرسته کوي دا یو سخت ماتیدونکی سپین زر دی ، ډیری وختونه د اوسپنې سره ترکیب کې په منرالونو کې موندل کیږي. منګنیز د انتقالي فلز دی چې د صنعتي الیاژ کارولو څو اړخیز لړۍ لري ، په ځانګړي توګه په سټینلیس سټیلونو کې د منګنیز نوډولونه د سمندرونو په فرش کې موندل شوي.
تاریخچه
[سمول]په 1774 کې د کارل ویلهم شیل لخوا د عنصر په توګه وړاندیز شوی ، منګنیز د جوهان ګوټلیب ګان لخوا کشف شوی هر کال د ټولو منګنیز شاوخوا %90 د فولادو په تولید کې کارول کیږي.د منګنیز اصلي کان کیندنې سیمې په چین ، افریقا ، آسټرالیا او ګابون کې دي.
مرکبات
[سمول]ترټولو مهم منګنیز مرکب منګنیز ډای اکسایډ دی په کوم کې چې مینګنیز د +4 اکسیډریشن حالت کې دی ، او تور معدني پیروولوسایټ د منګنیز او د هغې ټولو مرکباتو اصلي سرچینه ده. دا په پراخه کچه د عضوي ترکیب کې د کیمیاوي آکسیډینټ په توګه هم کارول کیږي.
د استعمال ځایونه
[سمول]منګنیز (IV) آکسایډ د کتلستیک په توګه کارول کیږي ، د ربړ اضافه کونکی او د شیشې رنګولو لپاره چې د اوسپنې ناپاکیو له مخې شنه رنګ کیږي. منګنیز سلفیټ د فنګسایډ جوړولو لپاره کارول کیږي.منګنیز (II) آکسایډ یو پیاوړی اکسیډینګ اجنټ دی او په کمیتي تحلیل کې کارول کیږي. دا د سرې او سیرامیک (art)جوړولو لپاره هم کارول کیږي.
سرچينې
[سمول]<!doctype html><html itemscope="" itemtype="http://schema.org/SearchResultsPage" lang="en"><head><meta charset="UTF-8"><meta content="origin" name="referrer"><meta content="Anb2GUnhMjfTIX0D2a4a6NPAqPI5GaxxRAiF81XTjHJ2qK4E3Hw3VFM4eaJBgRzz45CNPt624audv+wHOJwfAAEAAABieyJvcmlnaW4iOiJodHRwczovL2dvb2dsZS5jb206NDQzIiwiZmVhdHVyZSI6IlRydXN0VG9rZW5zIiwiZXhwaXJ5IjoxNjI2MjIwNzk5LCJpc1N1YmRvbWFpbiI6dHJ1ZX0=" http-equiv="origin-trial"><title>manganese uses - Google Search</title><script nonce="YR0pijbI1LNVZ2F/8fZy6w==">(function(){window.google={kEI:'Ry8pYcbPMc389AP3t7QY',kEXPI:'31',u:'b81a95e8',kBL:'2n4T'};google.sn='web';google.kHL='en';})();(function(){
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
- ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
دا ليکنه نابشپړه ده، تاسې ددې ليکنې په بشپړولو کې د ويکيپېډيا سره مرسته کولای شئ. |