يورانيوم

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
(له Uranium نه مخ گرځېدلی)
Uranium,  92U
Two hands in brown gloves holding a blotched gray disk with a number 2068 hand-written on it
Two hands in brown gloves holding a blotched gray disk with a number 2068 hand-written on it
عمومي خواص
Pronunciation /jʊˈrniəm/
ew-RAY-nee-əm
Appearancesilvery gray metallic; corrodes to a spalling black oxide coat in air
Uranium په دوراني جدول کې
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Nihonium (unknown chemical properties)
Flerovium (unknown chemical properties)
Moscovium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Tennessine (unknown chemical properties)
Oganesson (unknown chemical properties)
Nd

U

(Uqh)
protactiniumuraniumneptunium
اټومي شمیره (Z)92
گروپ, پیریودgroup n/a, period 7
بلاکf-block
Element category  actinide
معياري اټومي وزن (Ar)کينډۍ:Val[۱]
Electron configuration[Rn] 5f3 6d1 7s2
Electrons per shell
2, 8, 18, 32, 21, 9, 2
فزیکي خواص
حالت (at STP)جامد
دويلې کيدو ټکى1405.3 K ​(1132.2 °C, ​2070 °F)
يشنا ټکی4404 K ​(4131 °C, ​7468 °F)
Density near r.t.19.1 g/cm3
when liquid, at m.p.17.3 g/cm3
Heat of fusion9.14 kJ/mol
Heat of vaporization417.1 kJ/mol
Molar heat capacity27.665 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 2325 2564 2859 3234 3727 4402
اټومي خواص
Oxidation states6, 5, 4, 3,[۲] 2, 1 ​(a weakly basic oxide)
ElectronegativityPauling scale: 1.38
Ionization energies
  • 1st: 597.6 kJ/mol
  • 2nd: 1420 kJ/mol
Atomic radiusempirical: 156 pm
Covalent radius196±7 pm
Van der Waals radius186 pm
Miscellanea
Crystal structureorthorhombic
Orthorhombic crystal structure for uranium
Orthorhombic crystal structure for uranium
Speed of sound thin rod3155 m/s (at 20 °C)
Thermal expansion13.9 µm/(m·K) (at 25 °C)
د تودوخې تېرېدنه27.5 W/(m·K)
Electrical resistivity0.280 µΩ·m (at 0 °C)
Magnetic orderingparamagnetic
Young's modulus208 GPa
Shear modulus111 GPa
Bulk modulus100 GPa
Poisson ratio0.23
Vickers hardness1960–2500 MPa
Brinell hardness2350–3850 MPa
CAS Number7440-61-1
History
Namingafter planet Uranus, itself named after Greek god of the sky Uranus
DiscoveryMartin Heinrich Klaproth (1789)
First isolationEugène-Melchior Péligot (1841)
Main isotopes of uranium
آيسو­ټوپ Abun­dance نیم ژوند (t1/2) Decay mode Pro­duct

کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay2 کينډۍ:Infobox element/isotopes decay3

| references | in Wikidata

يورانيوم (په انګلیسي: Uranium) له کیمیاوي عناصرو څخه یو دی چې په تناوبي جدول کې د U سمبول او ۹۲ اتمي شمېرې په وسیله ښودل شوی دی.

مشخصات[سمول]

== تاریخچه == یورانیم په 1789 کال کې د منرال پیچبلینډ (په ابتدايي ډول د یورانیم اکسایډونو ترکیب) کې د آلمان د کیمیا پوه مارټین هینریش کلاپوت لخوا کشف شو. ... ځکه چې دا طبیعي راډیو اکټیو ، یورانیم دی ، معمولا د یورانیم ډای اکسایډ (UO2) په ب isه دی. د اټومي انرژۍ صنعت کې تر ټولو عام د بریښنا تولید لپاره کارول کیږي.

مرکبات[سمول]

== د استعمال ځایونه ==یورانیم د پوځ لخوا د اټومي سب میرینونو او په اټومي وسلو کې د ځواک لپاره هم کارول کیږي. تخریب شوي یورانیم هغه یورانیم دي چې د طبیعي یورانیم په پرتله ډیر لږ یورانیم - 235 لري. دا د طبیعي یورانیم په پرتله د پام وړ کم راډیو اکټیټ دی. دا یو دروند فلز دی چې د الوتکو ساتنې MN لپاره د بحرونو او کاینټر ویټونو لپاره د بالسټ په توګه کارول کیدی شي.

== خطرونه ==د یورانیم لوی غلظت تنفس کول د الفا ذرو ته د رسیدو څخه د سږو سرطان لامل کیدی شي. یورانیم یو زهرجن کیمیکل هم دی ، پدې معنی چې د یورانیم اخستل کولی شي د کیمیاوي ملکیتونو څخه ډیر ژر د پښتورګو زیان لامل شي د دې راډیو اکټیو خاصیتونو له مخې د هډوکي یا ځيګر د سرطان لامل ګرځي.»


== آيا یورانیم کولای شي چي تاسو ووژني ==ښه ... ستاسو پوښتنې په لفظي ډول واخلئ ، ځکه چې د یورانیم خټکي تودوخه له 1000 درجې C (له 2000 درجې F) څخه لوړه ده نو هو - څښاک به تاسو ووژني. مګر د مایع اوسپنې څښل به تاسو ووژني. ... په لوی مقدار کې ، دا یو بل ډول کیسه دی - د یورانیم لوړه کچه خطرناکه کیدی شي.

==يورانيم چيري پيداکيږي ==د دې ډول زیرمو چین ، روسیه ، قزاقستان ، میکسیکو ، نامیبیا ، ګرینلینډ ، سویلي افریقا ، متحده ایالاتو ، کاناډا او اسټرالیا کې موندل کیږي. یورانیم ایسک په رګ ، میټامورفیک یا سیډیريري ډبرو کې د رګونو یا نورو لینسونو سره تړاو لري.

د يورانيم 235 او 238 ترمنځ فرق[سمول]

U-238 د ټیټ انرژي نیوټروون سره غوښه نه تیریږي ، پداسې حال کې چې U-235 ترسره کوي.

توضيح:
د اټومي ریکټرونو هدف د اټومي غوړ عکس العملونو له لارې انرژي تولیدول دي.
U-235 یو فاسیل آیسټوپ دی ، پدې معنی چې دا کولی شي په کوچني مالیکولونو وویشل شي کله چې د ټیټ انرژي نیوټروون په هغې واویستل شي.
دا پروسه نیوټرون او انرژي د ګاما وړانګو او کیینټیک انرژي (د نیوټروون او فولګ نیوکلي کې ذخیره شوي) په ب .ه خپروي.
U-238 د غوڅیدونکي آیسټوپ دی ، پدې معنی چې دا کولی شي اټومي توکیو څخه تیریږي ، مګر نوټروان چې په هغې ویشتل کیږي د فایشن د مینځته کیدو لپاره به ډیرې انرژي ته اړتیا ولري.  U-238 یو حتی ډله لري ، او عجيبه نیوکلي ډیر فاسیل دي ځکه چې اضافي نیوټروان انرژي زیاتوي - د هغه څه څخه ډیر چې د پایله لرونکي هستوي عضلې ته اړتیا لیدل کیږي.
د اړتیا له مخې د انرژي لوی مقدار ته ، U-238 په عادي ډول په اتومي بټۍ کې د قید نه تیریږي.  په هرصورت ، U-238 کولی شي Pu-239 هم رامینځته کړي ، کوم چې کولی شي په اتومي ریکټور کې د توپیر لاندې راشي..
  1. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure Appl. Chem. 88 (3): 265-91. doi:10.1515/pac-2015-0305. https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/pac.2016.88.issue-3/pac-2015-0305/pac-2015-0305.xml. 
  2. Morss, L.R.; Edelstein, N.M.; Fuger, J., المحررون (2006). The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements (الطبعة 3rd). Netherlands: Springer. د کتاب نړيواله کره شمېره 9048131464. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)