په منځنۍ پېړۍ کې لاتینې اروپا ته د کلاسیک میراث لېږدول په دولسمه پېړۍ کې په لوېدیځه اروپا کې د فکري ژوند د پراختیا یو مهم عامل و. [۱] د یوناني ژبې له متنونو سره د کلاسیک یوناني دورې لېوالتيا او ورته لاسرسی په تېرو منځنیو پېړیو کې خورا لږ و، مګر ختیځ ته د مهاجرت له پراخېدو سره، په لوېديځه اروپا کې پوهه هم زیاته شوه.
د څلورمې صلیبي جګړې له پای ته رسېدو او د قسطنطنیې د ښار له لوټلو او د لاتینې امپراتورۍ له رامنځته کېدو وروسته، له کلاسیک یوناني دورې څخه بازانتیم ته د یوناني ژبې د ارزښتناکو کتابونو او منابعو د لېږد بهیر لاتینې اروپا ته ګړندی شو او په دیارلسمه او څوارلسمه پېړۍ کې ساینس پوهانو او پوهانو لکه ویلیم موربیکي د ساینس او فلسفې په اړه اصلي یوناني اثار او متنونه د خلکو لکه ارستو ، ارشمیدس ، د الکساندریا هیرون او پروکلوس لایسیوس په لاتیني ژبه ژباړلي چې د اروپا اصلي ژبه ده، ترڅو د ساینس او فلسفې د یونان او روم امپراتورۍ لاسته راوړنې اروپا ته ولېږدول شي. [۲]
په راتلونکو پیړیو کې د لاسته راوړنو دا لېږد د منځنۍ اروپا په فکري او هنري نړۍ کې د بدلون لامل شو. د دې پیړیو په اوږدو کې، اروپا د تعلیمي موسسو وده او د پوهنتونونو وده لکه د پادوا پوهنتون ، د دیني فکر وده، د روم د قوانینو بیا راژوندي کول، د لرغوني یونان او رومي کلتور سره نوې علاقه، د ادبیاتو پراختیا شاهده وه. مورنۍ ژبه، او د هنري فعالیتونو له منځه وړل چې د رینسانس د زیږون لامل شو، دا په 15 پیړۍ کې په اروپا کې وه.
