اوېرویزم

ایورویزم د منځنیو پیړیو د فلسفې مکتب ته اشاره کوي چې د 12 پیړۍ د اندلس فیلسوف ایورروس د کارونو د پلي کولو پر بنسټ والړ دی، (د هغه وخت په عربي کې د ابن رشد، ابن رشد، 1126-1198) په 13 پیړۍ کې د ارسطو مفسر وو. لاتیني عیسوي سکالستیزم

ابن رشد د ایټالوي هنرمند اندریا دی بونایوټو لخوا په انځور کې انځور شوی. فلورنس، 14 پیړۍ.

د ابن رشد د کار لاتیني ژباړې په 13 پیړۍ کې په لوېدځه اروپا کې په پوهنتونونو کې په پراخه کچه شتون درلود، او د سایګر آف برابانټ او د ډیسیا بویټیس په څیر پوهانو لخوا ترلاسه شوي، چې د استدلال او فکري تحلیل له لارې د عیسوي عقیدې معاینه کوي. ^[۱] ^[۲]

د Averroist اصطلاح د توماس اکیناس لخوا د Averroists " د عقل د یووالي " عقیدې په محدود مانا کې په خپل کتاب De unitate intellectus contra Averroistas کې رامینځته شوې. ^[۳] د دې پر بنسټ، ایورویزم د منځنیو پیړیو په وروستیو کې کارولو کې د الحاد سره نږدې مترادف و. ^[۴]

د تاریخي کټګورۍ په توګه، ایورویزم لومړی ځل د ارنسټ رینان لخوا په Averroès et l'averroïsme (1852) کې د افراطي یا heterodox ارستو فلسفې په مانا تعریف شوی و. ^[۵]

په یهودي افکارو کې د ایورروس استقبال ته د "یهودي ایوریزم" نوم ورکړل شوی. د یهودي ایوررویسټ فکر د 14 پیړۍ په وروستیو کې وده وکړه، او د 15 پیړۍ په جریان کې په تدریجي توګه کم شو. د یهودي ایورویزم وروستی استازی ایلیا ډیل میډیګو و، چې په 1485 کې یې لیکلی و.

ایوررویزم او سکالستیزم

پورته لست شوي موقفونه په 1270 او 1277 کې د رومن کاتولیک کلیسا د بشپ ایټین ټیمپیر لخوا د دوه غندنې لامل شوي. ټیمپیر 219 نه منلو وړ مقالې مشخصې کړې چې ځینې یې په واضح ډول د پاریس په پوهنتون کې د "ایوررویسټس" په وړاندې لارښود شوي. ^[۶] دا په ګوته شوي ^[۷] چې د ټیمپییر اصلي تورونه تقریبا د هغه څه سره ورته دي چې د الغزالي لخوا په عمومي ډول د فیلسوفانو په خلاف د فیلسوفانو په وړاندې راوړل شوي، کوم چې ایورروس هڅه کړې وه چې د بې عدالتۍ په انډول کې بې انصافي وښيي.

د 1277 غندنې ته په خپل وړاندیز کې، ټیمپیر فیلسوفان تورنوي چې د کاتولیک عقیدې سره د نه موافقت وړ فلسفي دریځونه ساتي پداسې حال کې چې په ورته وخت کې د دوی کاتولیک عقیده ساتي. عصري تاریخ پوهانو دې ته د "دوه اړخیز حقیقت" نظریه بللې، د دوه یو ځای خو متضاد حقیقتونو د شتون نظریه: یو حقیقت یا "سخت" حقیقت چې د ساینس او فلسفې له لارې رسیږي، او یو "دیني" حقیقت چې د دین له لارې رسیږي. دا مفکوره د Averroes سره توپیر لري: هغه ښوونه وکړه چې یوازې یو حقیقت دی، مګر په دوو مختلفو لارو رسیدلی، نه دوه حقیقتونه. که څه هم هغه په دې باور و چې انجیل ځینې وختونه استعاره ژبه کاروي، مګر دا چې هغه څوک چې د فلسفې روزنې پرته د پوښتنې په جریان کې د ریښتینې معنی تعریف کولو لپاره مکلف و چې په لغوي معنی باور وکړي.

په هرصورت، عصري پوهه وښودله چې هیڅ لاتیني عیسوي منځني پیړۍ مفکر هیڅکله د "دوه اړخیز حقیقت" نظریه نه ده تایید کړې. ^[۸] ایا بشپ ایتین ټیمپییر دوی د بدمرغۍ یا ناپوهۍ له امله دا کار کولو تورن کړی دی روښانه نده.

د ایورویزم وروستنۍ فلسفي مفکوره دا نظریه وه چې فلسفه او مذهبي نړۍ جلا جلا وجودونه دي. په هرصورت، د 219 مقالو په څیړلو سره چې د ټیمپییر لخوا غندل شوي، دا څرګنده وه چې ډیری یې په ایوروروس کې ندي رامینځته شوي. راډیکل ارسطوالیزم او هیټروډوکس ارسطوالیزم هغه اصطلاحات دي چې په عام ډول د یو څه مودې لپاره کارول کیږي چې د سیګر او بوتیوس لخوا پیل شوي اصلي فلسفي خوځښت ته اشاره وکړي او د ایورویزم څخه توپیر وکړي. نن ورځ ډیری پوهان ورته ایوررویزم هم وايي.

توماس اکیناس په ځانګړي ډول د " عقل د یووالي " نظریه باندې برید وکړ چې د ایوررویسټانو لخوا په خپل کتاب De unitate intellectus contra Averroistas کې ترسره شوی. ^[۹]

که څه هم په 1277 کې وغندل شو، ډیری Averroistic مقالې تر شپاړسمې پیړۍ پورې ژوندي پاتې شوي، په ځانګړې توګه د پادوا په پوهنتون کې، او د جیورډانو برونو ، پیکو ډیلا میرانډولا ، او سیزیر کریمونیني په فلسفه کې موندل کیدی شي. دا مقالې د عامو خلکو لپاره د فیلسوفانو د لوړتیا او د عقل او انساني کرامت ترمنځ د اړیکو په اړه خبرې کوي.

یهودي ایورویزم

د ایورروس له مړینې وروسته په پیړیو کې ډیری یهودي ایوررویسټ فیلسوفان شتون درلود، په ځانګړې توګه ایلیا ډیلمډیګو ؛ ګیرسونایډس د ابن رشد د ارسطو تبصرو په اړه یو عالي تبصره لیکلې. ^[۱۰] د لیون ایبریو ډیالوګي ډیامور کې ځینې ایورویسټ نفوذ موندل شوی ، او باروچ اسپینوزا احتمالا د ارسطو په اړه د ایورروس د نظرونو لخوا اغیزمن شوی و. ^[۱۱]

په اسلام کې د ايوريزم استقبال

په اسلامي دود کې د رشدیه ("ایرویزم") کوم رسمي مکتب یا حرکت شتون نه درلود. د کلام یا "اسلامي علمي الهیات" او معتزله یا "اسلامي عقلیت" زوال په اسلامي فکر کې د ایورویس د استقبال مخه نیولې چې دا به په عیسوي یا یهودي فلسفه کې ورته والی ولري. سره له دې، د منځنیو پیړیو په اسلامي فلسفه کې د منطقي دودونو بیا ژوندي کول په عصري عربي نشنلیزم کې غوښتل شوي. ایوروز د زوال په بحث کې یو سمبولیک شخصیت شو او د شلمې پیړۍ په وروستیو کې یې د اسلامي فکر او اسلامي ټولنې د بیا احیا کولو وړاندیز وکړ. په اسلامي ټولنه کې د Averroist فکر د داسې بیا راژوندي کولو یو د پام وړ پلوی محمد عبد الجبري د عرب استدلال (1982) سره د هغه د انتقاد سره و. ^[۱۲]

سرچينې

↑ Sonneborn, Liz (2006). Averroes (Ibn Rushd): Muslim Scholar, Philosopher, and Physician of the Twelfth Century. The Rosen Publishing Group. p. 89. ISBN 1-40-420514-4. بياځلي په November 3, 2012.
↑ More, Alexander (2010). "Averroës" in Oxford Dictionary of the Middle Ages. Oxford University Press. pp. 211–212. ISBN 9780198662624. بياځلي په January 14, 2017.^{[مړه لينکونه]}
↑ Hasse 2014, Averroes' Unicity Thesis
↑ Averroes "was probably the most widely condemned thinker in the medieval Christian world... Averroism became virtually synonymous with atheism in the late Middle Ages and early Renaissance." Cantor, Paul A., "The Uncanonical Dante: The Divine Comedy and Islamic Philosophy", Philosophy and Literature, 20.1 (1996), pp. 138-153.
↑ He says that "the history of Averroism is the history of a misunderstanding" (referring to misleading Latin translations of the Arabic; for example, the word mutakallamin (literally "speakers"), which in Arabic was the normal term for theologians in general, was translated in the Latin versions of Averroes' works as loquentes, giving rise to the accusation that Averroes dismissed all theologians as "chatterboxes".^{[سرچينه پکارده]}
↑ Medico More, Alexander (2010). "Averroismo" in Dizionario Storico Dell'Inquisizione. Pisa: Scuola Normale Superiore. p. 126. ISBN 978-8876423239. بياځلي په January 14, 2017.
↑ Alain de Libera, introduction to L'Islam et la raison.
↑ Dales (1984). "The Origin of the Doctrine of the Double Truth": 169–179. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
↑ He says that "the history of Averroism is the history of a misunderstanding" (referring to misleading Latin translations of the Arabic; for example, the word mutakallamin (literally "speakers"), which in Arabic was the normal term for theologians in general, was translated in the Latin versions of Averroes' works as loquentes, giving rise to the accusation that Averroes dismissed all theologians as "chatterboxes".^{[سرچينه پکارده]}
↑ Klein-Braslavy, S. (2011). "Gersonides As Commentator On Averroes". Without Any Doubt. Brill. pp. 181–220. ISBN 9789004206991.
↑ Scruton, Roger (2002). Spinoza: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280316-0. Through the works of Moses Maimonides and the commentaries of the Arab Averroës, Spinoza would have become acquainted with Aristotle
↑ Nicola Missaglia, "Mohamed Abed Al-Jabri's new Averroism"

کتابتون

Hasse, Dag Nikolaus (2014). "Influence of Arabic and Islamic Philosophy on the Latin West". The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Ed. Edward N. Zalta. Metaphysics Research Lab, Stanford University.

بهرنۍ اړیکې

Avicenna او Averroes: لاتین ایورویزم
Averroism د فلسفې د روټلج انسایکلوپیډیا څخه
د یهودي ایورویزم ، د فلسفې روټلج انسایکلوپیډیا
ایورویزم د یهودي انسایکلوپیډیا څخه (1906) - ایورویزم او د یهودیت فلسفه.
"د ابدي خبرې اترې" ، د منځني پیړۍ او عصري یهودي فکري دود کې د ایورویزم شخصي حساب.

کينډۍ:Islamic philosophy

[1] Sonneborn, Liz (2006). Averroes (Ibn Rushd): Muslim Scholar, Philosopher, and Physician of the Twelfth Century. The Rosen Publishing Group. p. 89. ISBN 1-40-420514-4. بياځلي په November 3, 2012.

[2] More, Alexander (2010). "Averroës" in Oxford Dictionary of the Middle Ages. Oxford University Press. pp. 211–212. ISBN 9780198662624. بياځلي په January 14, 2017.^{[مړه لينکونه]}

[sep2-3] Hasse 2014, Averroes' Unicity Thesis

[4] Averroes "was probably the most widely condemned thinker in the medieval Christian world... Averroism became virtually synonymous with atheism in the late Middle Ages and early Renaissance." Cantor, Paul A., "The Uncanonical Dante: The Divine Comedy and Islamic Philosophy", Philosophy and Literature, 20.1 (1996), pp. 138-153.

[5] He says that "the history of Averroism is the history of a misunderstanding" (referring to misleading Latin translations of the Arabic; for example, the word mutakallamin (literally "speakers"), which in Arabic was the normal term for theologians in general, was translated in the Latin versions of Averroes' works as loquentes, giving rise to the accusation that Averroes dismissed all theologians as "chatterboxes".^{[سرچينه پکارده]}

[6] Medico More, Alexander (2010). "Averroismo" in Dizionario Storico Dell'Inquisizione. Pisa: Scuola Normale Superiore. p. 126. ISBN 978-8876423239. بياځلي په January 14, 2017.

[7] Alain de Libera, introduction to L'Islam et la raison.

[8] Dales (1984). "The Origin of the Doctrine of the Double Truth": 169–179. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)

[9] He says that "the history of Averroism is the history of a misunderstanding" (referring to misleading Latin translations of the Arabic; for example, the word mutakallamin (literally "speakers"), which in Arabic was the normal term for theologians in general, was translated in the Latin versions of Averroes' works as loquentes, giving rise to the accusation that Averroes dismissed all theologians as "chatterboxes".^{[سرچينه پکارده]}

[10] Klein-Braslavy, S. (2011). "Gersonides As Commentator On Averroes". Without Any Doubt. Brill. pp. 181–220. ISBN 9789004206991.

[11] Scruton, Roger (2002). Spinoza: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280316-0. Through the works of Moses Maimonides and the commentaries of the Arab Averroës, Spinoza would have become acquainted with Aristotle

[12] Nicola Missaglia, "Mohamed Abed Al-Jabri's new Averroism"

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]