محمد الغزالي

امام محمد الغزالي

د غزالي ليكنې

د اسلامي متفكرانو له ډلې څخه هېڅ داسې پوه آندی نشته چې د غزالي په كچه ليكنې يې كړې وي. داسې ويل كېږي، چې دده ليكلي اثار يې لومړې وشمېرل، او بيا يې دده د ژوند پر ورځو ووېشل، چې په هره ورځ په لسهاوو پاڼې ورسېدې.

د غزالي زياتره ليكنې د بغداد د نظامي ښوونځي كې د ښوونې پر وخت ترسره كړي، چې له ۴۷۸ څخه تر ۴۸۷ هجري سپوږميز ترمنځ كلونه راځي.

د غزالي عربي ليكنې په لاندې ډول دي:

• • • • البسيط په فقه كې
      • الوسيط په فقه كې
      • الوجيز په فقه كې
      • مقاصدالفلاسفه (په 487 سپوږميز هجري كال كې د فلسفې په اړه)
      • تهافت‌الفلاسفه(په 488 سپوږميز هجري كال كې، د علم كلام په اړه)
      • محك‌النظر(در سال 488 سپوږميز هجري كال، د منطق په اړه )
      • معيارالعلم 488 سپوږميز هجري
      • ميزان‌العلم 488 سپوږميز هجري
      • المستظهري 488 سپوږميز هجري كال، د علم كلام په اړه)
      • حجه‌الحق(په 488 سپوږميز هجري كال، د علم كلام په اړه)
      • الاقتصادفي العقائد(در سال 489 سپوږميز هجري كال، په دمشق كې د علم كلام په اړه)
      • الرساله القدسيه (په 489 سپوږميز كال، په دمشق كې د علم كلام په اړه)
      • احياءعلوم‌الدين (د 490 او 495 سپوږميزو كلونو ترمنځ په شام، قدس، حجاز او طوس كې د تصوف په اړه)
      • بدايه‌الهدايه (په 495 سپوږميز هجري كال په اخلاقو كې)
      • المقصدالاسني(په 495 سپوږميز كال)

ميان سالهاي 495 و 498 سپوږميز كال:

• • • • جواهرالقرآن،
      • كتاب الاربعين (اخلاق)،
      • كيمياي سعادت فارسي ( تصوف) الدره الفاخره.
      • القسطاس المستقيم(در سال 498 سپوږميز سپوږميز هجري كال كال).
      • فيصل‌التفرقه بين الاسلام و الزندقه
      • ايهاالولد(په تصوف په اړه)
      • المنقذ من ‌الضلال د ژوند د شرحې په اړه.
      • المستصفي من‌ اصول الفقه(په 503 سپوږميز هجري كال په فقه كې وليكه)
      • مشكاه الانوار (د 503 تر 505 سپوږميز هجري كال يانې توس ته له وروستي راگرځېدو څخه وروسته، دا كتاب د تصوف په اړه دى.
      • الجام‌العوام‌من‌علم‌الكلام (در سالهاي 504 تا 505 سپوږميز هجري كال، د تصوف په اړه)
      • معراج‌السالكين (د 504 او 505 سپوږميز هجري كلونو ترمنځ،د تصوف په اړه)

له 489 سپوږميزكال څخه وروسته يې ځينې ليكنې كړي، چې په لاندې ډول دي:

• • • • الادب في‌الدين،
      • القواعدالعشره،
      • الرساله‌الوعظيه،
      • رساله‌الطير،
      • الرساله‌الدينييه،
      • منهاج‌العارفين(د تصوف په اړه)
      • روضه‌الطالبين (د تصوف په اړه)
      • الدره الفاخره
      • عجائب‌المخلوقات و اسرارالكائنات چې په: (الحكمه في مخلوقات‌الله) مشهور دى.

د غزالي هغه ليكنې چې په پاړسو ژبه يې كړي

• • • • اسرارالحج وتلبيس‌ابليس،
      • كيمياي سعادت كه مهمترين كتاب او به فارسي است و كتاب احياءعلوم‌الدين خودرا در آن خلاصه كرده است.

د يادولو وړ ده، چې غزالي په فقه، تفسير، كلام، فلسفه او تصوف په اړه د امام شافعي رحمه الله د اصولو په لار ډېر زيات ليكلي اثار لري. غزلي په نثر او نظم دواړو كې په عربي او پاړسو ژبو ښه ليكنې لري، چې له همدې وجې د پاړسي ژبې له نامتو ليكوالو څخه گڼل كېږي،

تړلي ليكنې

دا هم وگورئ