Jump to content

له حقيقت سره د تړاو تيوري

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

په مابعدالطبعيات او د ژبې په فلسفه کې ، د حقیقت مقایسه تیوري يا له حقيقت سره د تړاو تيوري ()وايي چې د بیان حقیقت یا دروغ یوازې د دې له مخې ټاکل کیږي چې دا څنګه له نړۍ سره تړاو لري او ایا دا په سمه توګه تشریح کوي (یانې له هغې سره ورته ده). [۱]

د ارتباط تیوري ادعا کوي چې ریښتینې باورونه او ریښتینې خبرې د ریښتینې حالت سره مطابقت لري. دا ډول تیوري هڅه کوي چې له یوې خوا د افکارو یا بیاناتو او له بلې خوا د شیانو یا واقعیتونو ترمینځ اړیکه رامینځته کړي.

په غربي فلسفه کې حقایق د «حقیقت» تر عنوان لاندې تر بحث لاندې نیول شوي دي. په ډیری نظرونو کې، په اصطلاح کې حقیقت د ژبې یا فکر سره د ذهن څخه خپلواکه نړۍ سره مطابقت لري. د هغو فیلسوفانو په منځ کې چې فکر کوي چې دا ممکنه ده چې د پوهې لپاره اړین شرایط تحلیل کړي، په عمل کې ټول په دې موافق دي چې حقیقت دا ډول شرایط لري.

د حقایقو د ارتباط تیوري په اصل کې یو انټوولوژیکي تیوري ده: یو باور ریښتیا ده که چیرې یو مناسب وجود شتون ولري - یو حقیقت - کوم چې ورته ورته وي. که دا ډول موجود نه وي، باور غلط دی. نو حقایق په خپل ذات کې هغه وجودونه دي چې یا مشخص دي، یا پېچلتېاوې یا اړیکې (ګالۍ) یا عمومي دي. له همدې امله، د ارتباط تیوري یوازې په میټافزیک چوکاټ کې مانا لري چې دا ډول حقایق پکې شامل دي.

نو، د وړاندیزونو د حقیقت په معیار کې، د موافقت د تیورۍ پر بنسټ، "حقیقت" د دې مانا په توګه تشریح شوی چې "دا د حقیقت سره ورته وړاندیز دی"، د دې نظر تر شا، پوښتنه راپورته کیږي چې څنګه؟ د مختلفو وړاندیزونو حقیقت د حقیقت سره؟ د دې پوښتنې ځواب د خارجي څيزونو په قضيو كې ډېر ستونزمن نه دى، خو د رښتينو وړانديزونو او مربوطو او منحل شرطونو په باره كې دا تفسير له ستونزو سره مخ دى، كه څه هم دا مشکل د بهرني څيز په ځينو مواردو كې د پام وړ دى. د تاریخي تیورونو د حقیقت تحلیل په څیر، دوی د تیرو پیښو د داستانونو پر بنسټ د عمومي تیورونو په توګه جوړ شوي. په مختلفو قضیو کې د "مطابقې تیورۍ" په تشریح کولو کې ورته ستونزې د دې لامل شوې چې یوه ډله د "حقیقت" تعریف ننګوي، پداسې حال کې چې د سم توضیحاتو نشتوالی اصلي بڼه د "انفرادیت" ستونزه وه نه د ویل شوي ناتوانۍ. د حق او باطل تر منځ د [۲] ډولونو د اړیکو د تشریح کولو نظریه.

سرچينې

[سمول]
  1. Hanna and Harrison (2004), ch. 1, p. 21, quotation: "The assessment of truth and falsity is made possible by the existence of semantically mediated correlations between the members of some class of linguistic entities possessing assertoric force (in some versions of the Correspondence Theory propositions, in others sentences, or bodies of sentences), and the members of some class of extralinguistic entities: “states of affairs,” or “facts,” or bodies of truth-conditions, or of assertion-warranting circumstances."
  2. کينډۍ:یادکرد کتاب