حبيب الله کلکاني

Permanently protected article
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

حبیب الله کلکاني (۱۸۹۰ـاوکټوبر ـ ۱۹۲۹) (په انگرېزي: Habibullah Kalakani) مشهوره د بچه سقاؤ (په انگرېزي:Bacha-ye Saqqā) په نوم وروسته د هغه نه چې د ډيورنډ کرښې سره څېرمه پاړه چنار کې په غلا ونیول شو نو د يوولسو میاشتو په بند محکوم شو. خو څو ورځو تېرولو نه وروسته په مرموزه توگه خوشې شو او د افغانستان شمال شرقي سیمه د پروان او د کاپيسا ولایاتو ته ولاړ. په کاپيسا او پروان کې ېې څو اوزگاره کوڅه ډبو سره لاس يو کړ او غلا ېې خپل کسب وگرځاؤ.

بچه سقاو (حبیب الله کلکانی
حبیب‌الله کلکانی
(فارسی: حبیب الله کلکانی د (P1559) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
حبيب الله کلکاني

د افغانستان واکمنان
دوره ۱۷ جنوري ۱۹۲۹[note ۱] – ۱۳اکتوبر ۱۹۲۹
تاج پر سرونه ۱۴ ډسمبر ۱۹۲۸ [۴] او دویم ځل ۱۸ جنوري ۱۹۲۹[۵]
د شخص معلومات
اصلي نوم حبیب الله کلکانی (بچه. سقاو)
پيدايښت ۱۹ جنوري ۱۸۹۰[۶]
کابل  د (P19) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مړینه ۱ نومبر ۱۹۲۹ میلادی (په ۳۸ کلنۍ کې)
کابل  د (P20) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د مړینې لامل مرمۍ زخم  د (P509) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
تابعیت Flag of the Taliban.svg افغانستان  د (P27) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مذهب اسلام
آخري معلومات
کار/مسلک سياستوال  د (P106) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ

شخصیت

بچه سقاؤ د امير امان الله خان د حکومت پر وخت په شمالي ولایاتو کې غلاوې، چور او تاړاکونه کول، پلار ېې يو عادي نالوستی سړی و، پلرنی ټاټوبی ېې د ترکمنستان خوا سیمه بلل شوې خو وروسته بیا د کلکان په سیمه کې افغانستان کې مېشت شول. بچه سقاؤ به د شپې کورونه لوټل او غلاوې به ېې کولې د ورځې به بیا په غرونو کې پټ و ، همداراز چا به چې ورسره مقاومت وکړ نو د خپلو غلو ملگرو سره يوځای به ېې سر ورپرې کړ او ایسته به ېې نورو ته د ډار به تکل وروښود. پاکستاني تاريخپوهان بچه سقا د پېښور د سيمې د انگرېزانو يو ملازم يا کاکوونکی گڼي . همدا رنگه زياتوي چې ده په پېښور کې سقاوې يا د (نايي په دکان) کې کار کاوه، همدا رنگه ځينې نورې سرچینې د سقاؤ د زوی تر شا د وخت د نقشبندي (مجددي) کورنۍ د غړو لاسونه گڼي. ددې جملې څخه يو د کلکان ملک محسن کلکاني يادېږي چې په خفا کې به ېې بچه سقاؤ ته لارښودنې کولې او پتنځايونه به ېې ورته ښودل چې د پولیس له منگولو نه به وساتل شو. همداسې ورو ورو د بچه سقاؤ ډله ډېرېده او د شمال ډېر خلک ېې په عذاب کړي و او په خلکو ېې دومره ډار ايښی و چې کله به د چا کورته د شپې مهل ورواووښت نو کس به ورته ډوډۍ او هرڅه ورکړل او د وخت پولیس او مقامات ېې نشوای خبرولای. د لړم په پای ورځو شپو کې چې کله د شینوارو تر منځ پاڅون رامنځ ته شوی و نو امان الله خان د ختيځ زون ته ډېر متوجه و ، په همدې وخت کې د وخت نه په گټې سره د سقاؤ زوی د شمالي لارو او د کابل تر منځ د لارو بندولو کوښښ پیل کړ.

واک ته رسیدنه

کله چې په افغانستان کې امان الله د وخت د پر مختللو هیوادو لکه ترکیه، ایران او تونس په څیر د شاهی نظام د درسي او دیمکراسي سیستم د پرمختګ جارې پیل کړې. بچای سقاو (حبیب الله کانانی) د نوړی پرضد پاڅون پیل کړ. که څه هم د کلکانی پاڅون شعار د امان الله خان حکومت د غیر اسلامي (د جونو ښونځیو) پرضد وو، اما ترډیره د تاجک قوم ملاتړ ددې لامل شوی وو چې نوموړی د یوه لومړنی تاجک په خېص قدرت ته ورسوی.

مړينه

د بچه سقاو د اعدام انځور

بچه سقاو د حکومت د نه تجربې او په حکومت کې د نالوستو ډلو په راوستلو سره ډیره خلک وښل ټکول او بند خونو ته واچول، همدا د خلکو نارضایتي وه چې د محمد ظاهر شاه پلار محمد نادر شاه هیواد ته راغی او د کلکانی په اعدام سره یې د شاهي کورنۍ بنسټ کیښود.

انځورتون

بچه سقاو
بچه سقاو

سرچینې

  • افغانستان در مسیر تاریخ (میر غلام محمد غبار) (قیام بچه سقاو سقوط دولت) ( قوس و جدي ۱۳۰۸ ـ ډسمبر و جنوري ۲۸ـ۱۹۲۹)


  1. Qassem, Dr Ahmad Shayeq (2013-03-28). Afghanistan's Political Stability: A Dream Unrealised (په انګلیسي ژبه کي). Ashgate Publishing, Ltd. د کتاب پاڼې 175. د کتاب نړيواله کره شمېره 9781409499428. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. Wazir, Azmatullah Khan (2002). The immediate solution of Afghan crisis (په انګلیسي ژبه کي). A.K. Wazir. د کتاب پاڼې 8. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (په انګلیسي ژبه کي). Markus Wiener Publishers. د کتاب پاڼې 37. د کتاب نړيواله کره شمېره 9781558761544. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the ۱۹۲۹ Uprising (په انګلیسي ژبه کي). Markus Wiener Publishers. د کتاب پاڼې 37. د کتاب نړيواله کره شمېره 9781558761544. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. Muḥammad, Fayz̤; Hazārah, Fayz̤ Muḥammad Kātib (1999). Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (په انګلیسي ژبه کي). Markus Wiener Publishers. د کتاب پاڼې 1. د کتاب نړيواله کره شمېره 9781558761551. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. GND ID: https://d-nb.info/gnd/11921203X — د نشر نېټه: ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۵ — منښتلیک: CC0