Jump to content

د اپلاتون منطقي تعبيرونه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
د اپلاتون هرم . په یوناني لیکنه کې لیکل شوي: "اپلاتون [زوی] د اریسټون ، اتینیا" ( روم ، کیپیټولین میوزیم ، 288).

د اپلاتون ډېری ژباړونکي په دې نظر دي چې د هغه لیکنې دوه اړخیزې ماناوې لري، چې د تمثیلونو ، سمبولونو ، یا افسانو په نوم یادیږي، چې د دوی د معمول لفظي مانا سربېره د ډیالوګونو پرتونه ورکوي. [۱] د اپلاتون دغه منطقي تعبیرونه له پنځلس سوه کلونو څخه زیات، د لومړۍ پېړۍ څخه د رینسانس له لارې او تر اتلسمې پیړۍ پورې غالب وو، او د لوی اپلاتون فیلسوفانو لکه پلوټینس ، پورفیري ، سیرینوس ، پروکلوس ، او مارسیلیو فییکونو لخوا یې ملاتړ کیده. [۱] د الکساندریا د فیلو سره پیل (لومړی سی. CE)، دې نظریو د یهودي، عیسویانو، او د دې مذهبونو د سپیڅلو صحیفو په اړه اسلامي تفسیر اغیزمن کړ. دوی د رینسانس په جریان کې په پراخه کچه خپاره شول او د شاعرانو لکه ډینټ الګیري ، اډمونډ سپنسر ، او ویلیم شکسپیر ترمینځ د عکس العمل لپاره فیشن کې مرسته وکړه. [۲]

د عصري دورې په لومړیو کې، کلاسیک سکالرشپ دا ادعاوې رد کړې چې اپلاتون یو الګوریسټ و. د دې ټوټې کیدو وروسته، د اپلاتون پخوانیو پیروانو چې د دوامدار تمثیل په توګه ډیالوګونه لوستل، د " نو-اپلاتونستانو " په توګه لیبل شوي او د تخریب په توګه ګڼل کیږي. د 1929 کال د تاټ د مخکښې مقالې په پایله کې، د اپلاتون او الیګوریکل تفسیر ، [۳] پوهانو په خپل حق کې د اپلاتون لپاره د الګوریتري طریقې مطالعه پیل کړه دواړه د اپلاتون مطالعاتو ته د لازمي پس منظر په توګه او د فلسفې ، ادبي تنقید په تاریخ کې د یوې مهمې پیښې په توګه. هرمینیټکس او ادبي سمبولیزم تاریخپوهان راغلي دي چې د اپلاتون او نیوپلاټونیزم تر منځ هر ډول ساده ویش رد کړي، او د اپلاتون د لوستلو دود اوس د فعالې څیړنې ساحه ده. [۴]

د "تعریف"، "سمبولیزم"، او "انځوراتي مانا" تعریفونه د وخت په تیریدو سره وده کوي. د توري اصطلاح (یوناني د "نور ویل" لپاره) د عیسوي پیړیو په لومړیو کې ډیر ځله رامینځته شوه او هغه ژبې ته اشاره وکړه چې د معمول یا لغوي معنی سربیره ځینې نور معنی لري. مخکې په کلاسیک اتن کې، دا د دې پرځای عام و چې د "کم معنی" (Gk.، hyponoiai ) خبرې وکړي، کوم چې پټ یا ژورې معنی ته اشاره کوي. [۵] نن ورځ، تشبیه اکثرا په یوه ادبي کار کې د استعارو دوامداره لړۍ بلل کیږي، مګر دا پخوانی تعریف نه و؛ په هغه وخت کې، یو واحد پاس، یا حتی یو نوم، کیدای شي تشبیه وګڼل شي. په عمومي توګه، د داسې اصطلاحاتو بدلیدونکي معنی باید په هر تاریخي شرایطو کې مطالعه شي. [۶]

د اپلاتون په ډیالوګونو کې متلونه

[سمول]
په یوناني افسانه کې د یوناني تمثیل دلیل د شخصیتونو سره پیل شوی (ایروس مینه ده، اتینا حکمت دی). د یوناني فلسفې تمثیل ممکن د پارمینایډس یا امپیدوکلس سره پیل شوی وي مګر د سقراط ملګري ، سوفیست پروډیکوس او د هغه مشهور کیسه "هرکولس په کراسروډز" کې روښانه ده. د Xenophon ، Neo-Platonists ، او ډیری نورو لخوا بحث شوی، دا په منځني پیړیو او بیا رنسانس کې ښه پیژندل شوی. [۷] په ښي خوا کې، فضیلت هرکولس د سختۍ له لارې د جلال لوړې لارې ته غږوي، پداسې حال کې چې نائب هغه د خوښۍ اسانه ژوند ته هڅوي (اینبیل کاراسی، د هرکولس انتخاب ، تفصیل، 1596، د کپوډیمونټ ملي میوزیم).
Papirus Oxyrhynchus ، د اپلاتون جمهوریت د ټوټې سره
د یو ځوان په توګه، اپلاتون د اناکساګوراس او سقراط په شاوخوا کې په حلقو کې د بحثونو سره مخ شو چې آیا د هومر په شعرونو کې متلونه شتون لري. [۸] اپلاتون دغو بحثونو ته اشاره کړې او د تشبيهاتو او د تشبيه ماهيت يې په خپلو ډيالوګونو کې د پام وړ موضوع ګرځولې ده. [۹] هغه ډیری الهی وسیلې کاروي او په ښکاره ډول دوی ته پاملرنه کوي. د غار په تمثیل کې، د بیلګې په توګه، اپلاتون یو سمبولیک کیسه بیانوي او د هغې عناصر یو له بل سره تشریح کوي ( Rep., 514a1 ff. ). په فیډرس کې، سقراط په هغو کسانو نیوکه کوي چې د خرافاتو لپاره منطقي، منطقي توضیحات وړاندې کوي (229c6 ff. ). د اپلاتون خپل نظر د تعبیري تعبیر، یا 'الګوروسیس' په اړه له اوږدې مودې راهیسې بحث شوی دی. فورډ پایله وکړه چې:

الیګوریسس د اپلاتون لخوا د یو ناڅرګند میتود او خطرناک په توګه لیدل کیږي چیرې چې ماشومان اندیښمن دي، مګر هغه هیڅکله په بشپړ ډول د دې امکان نه ردوي چې دا په ډیر فلسفي طریقه کارول کیږي. د جمهوري ریاست (378d) څخه د تمثیل ردولو په برخه کې، لاملونه په ابتدايي توګه تدریسي او ټولنیز دي نه د دیني یا میتودولوژیکي. . . د اپلاتون ناخوښي د فرعي تفسیر په مشهوره کونکو متمرکزه ده، نه پخپله طریقه باندې. . . [۱۰]

د اپلاتون د فلسفې اساس د فورمونو تیوري (یا نظریه) ده، او ډیری لیکوالانو په دې مابعدالطبعي تیوري کې د ادبي تمثیل د کارولو لپاره توجیه لیدلې ده. فلیچر، د بیلګې په توګه، لیکلي:

د اپلاتون نظریه دوه اړخونه لري چې د دواړو نښو او شیانو د تعبیري تفسیر لامل کیږي. . . د "یو شی مفکوره" په اړه خبرې کول تقریبا د تمثیل پروسې ته بلنه ورکوي، ځکه چې مفکوره د شیانو څخه تیریږي، لکه څنګه چې د الګوریسټ افسانه د کلمې له لفظي احساس څخه تیریږي. . . ډیر مهم دی د اپلاتون تیوري د اپلاتون ترتیب د یوې پراخې مرحلې جوړښت په توګه، له ټیټ څخه تر لوړو بڼو پورې. . . د مادي طبیعت د اړین ارزښت په اړه د پوښتنې کولو سره، اپلاتون ډیلیکټیک د طبیعت روحاني کولو ته لاره پرانیزي، او پخپله د اپلاتون په قضیه کې دا د هغه په ډیالوګونو کې دقیقا د الګوریت کارولو لامل کیږي کله چې د طبیعت تحلیل پای ته رسیدلی وي. د تیریدو لوړه نقطه په طبیعي ، انساني شرایطو کې د تشریح وړ ده. [۱۱]

ډیری په دې باور دي چې اپلاتون د پیتاګوریانو لخوا اغیزمن شوی. د نورو پخوانیو فرقو په څیر، دوی د پټو عقایدو او پټو رسمونو لپاره شهرت درلود. [۱۲] په هرصورت، پخوانیو لیکوالانو، په ځانګړې توګه دوی د "سیمبولونو" سره تړلي چې د خپلو رازونو پټولو لپاره کارول کیږي. [۱۳] پیتاګوریان داسې بریښي چې د دې اصطلاح معنی پراخه کړي ترڅو لنډې جملې پکې شاملې کړي چې د پټو پاسورډونو رول لوبوي یا د دودیزې معما ځوابوي. سټروک هغه طریقه په ګوته کوي چې دا کار د ادبي سمبولیزم د پوښلو لپاره نور هم وغځول شو او له همدې امله پیتاګوریان ځینې وختونه د داسې سمبولیزم اختراع کولو اعتبار لري. [۱۴]

د اپلاتون لومړني ژباړونکي

[سمول]

د اکاډمۍ دننه، د اپلاتون تیمیوس کې د تخلیق افسانې په اړه یوه مشهوره شخړه ښیي چې د اپلاتون ځینې لومړني پیروان په لفظي ډول ډیالوګونه نه لولي: سپیوسیپس ، زینوکریټس او پولیمو ټولو د تیمیوس کلیدي برخه په انځوریز ډول تشریح کړې. [۱۵]

وروسته له هغه چې ارسطو اکاډمۍ پریښوده او خپل ښوونځی یې تاسیس کړ، داسې نه بریښي چې د اپلاتون په ډیالوګونو کې څرګند شوي د الګوریسس په وړاندې هغه ابهام شریک کړي. [۱۶] هغه د لرغوني یونان افسانې د بیلګې په توګه، د فلسفي حقیقتونو د استعاري بیانونو په توګه ګڼلې:

یو میراث له خورا پخوانیو څخه تر وروستیو وختونو پورې د افسانې په بڼه سپارل شوی، چې خدایان شتون لري او دا چې الهی ټول طبیعت محاصره کوي. پاتې [پخوانۍ کیسې] په افسانوي ډول بیان شوي، کوم چې د نا لوستو خلکو د قانع کولو لپاره مناسب دي. . . دوی حتی وویل چې خدایان د انسان شکلونه لري او د نورو حیواناتو سره ورته دي. . . که لومړی [دعوا]، چې دوی باور درلود چې خدایان بنسټیز واقعیتونه دي، په جلا توګه اخیستل کیږي [د افسانوي کیسې څخه]، نو دوی یقینا یو الهام شوی حقیقت بولی. . . ( میټ. 1074a38 – b13).

بیا هم کله چې ارسطو د اپلاتون د ډیالوګونو په اړه بحث وکړ هغه یې په لفظي ډول تشریح کړ. [۱۷] د ارسطو لیکنې د Pythagoreanism سره دښمني لري او په عمومي ډول په عامه وینا کې ناڅرګندو کلمو ته. [۱۸] ارسطو ښیي چې یا د اپلاتون سمدستي زده کونکي معمولا ډیالوګونه په لفظي ډول لولي یا دا چې ارسطو پخپله هیڅکله د پیتاګورین فرقې ته نه دی پیل شوی او په دې توګه هغه متلونه له لاسه ورکړي چې وروسته لوستونکي په ډیالوګونو کې وموندل. په 347 BCE کې د اپلاتون له مړینې وروسته په دوو پیړیو کې، د اپلاتون له فلسفې سره دوامداره علاقه درلوده مګر د ډیالوګونو تشریح کولو لپاره د هغه د لومړیو پیروانو په مینځ کې د محتاط هڅو لږ ژوندي شواهد (دا په حقیقت کې د اپلاتون د خپل نظر ورکولو اراده نلري). په لومړني اکاډمۍ کې د اپلاتون څخه وروسته د "مطلبانو" لومړني نسلونه په عمومي ډول د اپلاتون د نظریاتو، استدلالونو او ستونزو سره تړاو درلود، مګر د اپلاتون د متنونو مفصل لوستلو سره نه. په ښکاره ډول د ډیالوګ په اړه هیڅ تبصره په ابتدايي اکاډمۍ کې نه وه لیکل شوې تر هغه چې کرینټر (د 290 BCE په اړه مړ شو). [۱۹] متعصبین د "شکمنو" لخوا تعقیب شول چې خبرې اترې یې په ابتدايي توګه د سقراطي ناپوهۍ د مسلکونو په توګه تشریح کړې. [۲۰] ډوري په ګوته کوي چې د اپلاتون د متنونو د هر اړخیز تفسیر مفهوم لا تر اوسه نه دی رامینځته شوی:

د اپلاتون د متنونو د تعبیر په اړه د هرمینیټیکل پوښتنه مطرح نه وه. . . نن ورځ، دا غوښتنه چې تفسیر باید د متن د بشپړې ارزونې ( des gesamten Habitus ) څخه څرګند شي او حتی ممنوع ښکاري. په هرصورت، حتی په عصري فلولوژي کې، دا غوښتنه په لومړي ځل په تیرو دوو یا ډیرو دریو نسلونو کې د اعتبار وړ وپیژندل شوه. . . [۲۱]

تمثیل بدل: نو پیتاګوریزم

[سمول]
لکه څنګه چې د اپلاتون علاقه له اتن څخه الکساندریا او د مدیترانې په اوږدو کې نورو ښارونو ته خپره شوه ، نو د اکاډمۍ لخوا پخپله د ډیالوګونو مستقیم لوستلو ته د عقیدې له لارې یو مخ و. د دې دورې څخه وروسته، د اپلاتون د لوستلو لپاره منطقي چلند په زیاتیدونکي توګه معمول شو. دا تاریخي بدلون د لومړۍ پیړۍ BCE په اړه د پیتاګورینیزم سره د علاقې بیا راژوندي کیدو سره سمون لري. [۲۲] نو پیتاګوریان لکه نیومینیوس ډیر ژر دا ادعا پیل کړه چې د پیتاګوریان عقیدې په سمبولیک ډول د اپلاتون په ډیالوګونو کې ځای په ځای شوي. [۲۳] د نیومینیوس یو کار د اپلاتون سره د اکادمیکانو د اختلاف او بل په اپلاتون کې د رازونو یا خوندي نظریو په اړه و. [۲۴] ټرینټ د نیو پیتاګوریانو نظرونه لنډیز کړل او ویې ویل چې دوی باور لري (اصلي ایټالی):

... دا چې د پیتاګوریان عقیدې په اپلاتون کې پټې دي، څوک چې د یو یا بل دلیل لپاره د دوی په ښکاره کولو کې زړه نازړه دی، او دا چې ریښتیا پیتاګوریانزم د ژور تفسیر له لارې د اپلاتون متنونو څخه راښکاره کیدی شي ... دا به خوندي ښکاري چې یو څه ووایاست. د اپلاتون د متن لاندې په منظمه توګه خورا باطني معلومات موندل کیږي، د ادعا شوي پیتاګورین میټافزیک توضیحات پټوي چې پیتاګوریان، تقریبا د عقیدې په توګه، هلته شتون لري. [۲۵]

د منځني اپلاتونزم ځینې وختونه داسې انګیرل کیږي چې له منطقي تعبیر څخه یې ډډه کړې ده، مګر د ډیلن سروې د وروستیو نو اپلاتونستانو سره "نسباتي تسلسل" وموندله: "لږترلږه د منځنۍ اپلاتون د دورې په وروستي پای کې، په تفسیر کې پرمختګونه شتون درلود چې یو څه اټکل شوی و. د نیو-اپلاتونیانو سره د تعلیق.' [۲۶] د منځنیو اپلاتونانو په منځ کې اپلاتون ته د پټو معناګانو معمول انتساب موندل کیدی شي، د بیلګې په توګه، په پلوتارک (c. 45 - 125 CE) کې، د ایلیسیان اسرار پادری او شاید د اپلاتون جانشین. [۲۷]

د متقي اپلاتون واکمني: نوی اپلاتونيزم

[سمول]
د روم د کتاب کابینې یا آرماریوم لومړنی انځور چې په پورتنۍ شیلف کې دننه سکرولونه لري. د sarcophagus څخه تر 200-300 CE پورې نیټه، د بیلګې په توګه، د هغه وخت په اړه چې پلوټینس په روم کې و. که څه هم په اوستیا کې موندل شوی، روم ته نږدې یو بندر، یوناني لیکنه د یونان اوسیدونکي وړاندیز کوي. خلاص قضیه چې د کابینې په پورتنۍ برخه کې جراحي وسایل لري، نور سکرولونه، او په کابینه کې د وینې د ناروغانو لپاره یو حوزه یو پوه ډاکټر وړاندیز کوي (د هنر میټروپولیټان میوزیم، NY، 48.76.1).

عصري تاریخ پوهان د عیسوي پیړیو په لومړیو پیړیو کې د اپلاتون پیروانو ته 'نیو-اپلاتونستان' وايي. دوی د اپلاتون د تعبیر تر ټولو مهم او پیاوړي مدافعین وو. پلوټینس ، چې د نو-اپلاتونیزم بنسټ ایښودونکی ګڼل کیږي، ډیری وختونه وايي چې د اپلاتون ډیالوګونه "بې معنی" لري ( هایپونیوای ). [۲۸] د هغه Ennead III.5 د اپلاتون د سمپوزیم څخه د پاسپورتونو پراخ تمثیل تفسیر دی.

د اپلاتون د خبرو اترو ژوندي پاتې شوي تبصرې د نو-اپلاتونستانو لخوا لکه پروکلوس پراخ تمثیلي تعبیرونه لري. [۲۹] د اپلاتون د پارمینایډز په اړه د پروکلوس تبصره، د بیلګې په توګه، وايي چې داستان انټيفون نشي کولی د خبرو اترو د پټو یا ژورو معناوو څخه ناپوه وي (682). [۳۰] پروکلوس پخپله د ډیالوګ کرکټرونه د میټافزیک اصولو سمبولونو په توګه ویني: پارمینایډس د الهي استازیتوب دی، د عقل زینو، او سقراط د ځانګړي عقل (628). پروکلوس عموما استدلال کوي چې:

د ریښتیني ژورې او نظریاتي شخصیت لیکنې باید د خورا احتیاط او په پام کې نیول شوي قضاوت پرته مطرح نه شي ، داسې نه چې موږ په ناببره توګه د خدای په څیر د روحونو د نه بیانیدو وړ افکارو د خلکو د غوږونو اوریدلو او غفلت ته افشا کړو (718 ، cf. 1024) .

پروکلس ادعا کوي چې پارمینایډز په عمومي ډول خپل معنی د تمثیل یا کم معنی له لارې خبروي. [۳۱] یو ښوونکی، هغه وايي، په ښکاره خبرې نه کوي، خو په اشارو سره ځان راضي کوي. ځکه چې یو څوک باید صوفیانه حقیقتونه په صوفیانه توګه څرګند کړي او د خدایانو په اړه پټ نظرونه خپاره نکړي (928). د ډیالوګ د لارښوونو طریقه دا ده چې 'د سمبولونو او نښو او معماونو کارول، یوه طریقه چې د ډیرو صوفیانه نظریاتو لپاره مناسبه ده ...' (1027). یو وروستنی نوی اپلاتون، میکروبیوس ښیي چې په پنځمه پیړۍ کې د اپلاتون تمثیلي تعبیرونه معمول وو:

له همدې امله اپلاتون، کله چې هغه د ښه په اړه خبرې کولو ته هڅول شوی و، دا جرئت نه درلود چې ووایی چې دا څه شی دی ... فیلسوفان په زړه پورې داستانونه کاروي ( fabulosa ); په هرصورت، پرته له کوم هدف نه، او نه یوازې د تفریح لپاره، مګر ځکه چې دوی پوهیږي چې د خپل ځان روښانه او بربنډ ( اپرټام نوډمیک ) څرګندول د طبیعت لپاره ناخوښه دي، کوم چې لکه څنګه چې هغې د خپل ځان پوهه د نارینه وو د بې رحمه احساس څخه ساتلې ده. په رنګارنګ جامو کې د ځان په پټولو سره، دا هم غوښتل چې خپل رازونه د ډیرو هوښیارو اشخاصو لخوا د ښایسته داستانونو له لارې اداره کړي. . . یوازې د غوره استخباراتو نامتو سړي د هغې ریښتیني څرګندونه ترلاسه کوي. . . (I.17-18).

په یهودي، عیسویانو او اسلامي حرمینو باندې اغیزې

[سمول]

په هېلينستيک دوره کې (د 3rd - 1st پیړۍ BCE) الګوریکل تفسیر په عمده توګه یو یوناني تخنیک و چې د هومر، سټوکس او په پای کې د اپلاتون ژباړونکو سره تړاو لري. د الکساندریا فیلو (د 25 ق. م - 50 عیسوی)، یو یهودي عالم چې د یوناني زده کړې درلودونکی و، په سیستماتیک ډول د یهودي صحیفو لپاره د تشبیهاتي طریقې کارول. دا د عیسوي انجیل د تفسیر لپاره د میتودونو په اړه د وروستیو جنجالونو لپاره خورا لیرې پایلې درلودې او دا په پایله کې د اپلاتون د عصري تعبیرونو د ردولو لپاره مرحله جوړه کړه.

د اسکندریه فیلو په دې باور و چې د اپلاتون په خبرو اترو او د یهودي صحیفو ( تورات ) عقیدې دومره سره ورته دي چې اپلاتون باید خپله فلسفه له یهودانو څخه اخیستې وي. فیلو باور درلود، مخکې له دې چې اپلاتون خپل ډیالوګونه ولیکي، هغه باید مصر ته سفر کړی وي او د یهودي پیغمبر موسی تعلیمات یې مطالعه کړي. د فیلو پراخه پراخه، د یهودي صحیفې بیالبیلو تعبیرونو حتی داسې شواهد موندلي چې د اپلاتون تیوري د اپلاتون څخه پیړۍ دمخه پیژندل شوې وه. د فیلو نظریو په یهودي پوهانو باندې لږ سمدستي اغیزه درلوده، چې داسې بریښي چې هیڅکله یې د هغه یا د هغه پراخه لیکنو یادونه نه ده کړې. [۳۲]

د اکسفورډ پوهنتون د Plotinus' Enneads 1492 نسخه، د Ficino لخوا په لاتین کې ژباړل شوې، د اصلي ټاپه شوي، د لرګیو تختو باندې د خوسکي د چیکربورډ تړل شوي. د زنځیر سټیپلونو لپاره سوري او د متن په بلاک کې د نسخې سرلیک ښیې چې زنځیر شوي حجمونه شاته د نخاعې سره پوښل شوي. داسې انګیرل کیږي چې دا کاپي د اسپانیا د پاچا فیلیپ II د شاهي کتابتون پورې اړه لري.
اوریجن (184/185 - 253/254 عیسوی) د عیسویت په لومړیو کې د صحیفې لوی عالم و. . . [۳۳] هغه د الکساندریا د فیلو طریقه غوره کړه او پراخه کړه، او د عیسوي نوي عهد نامې کتابونو ته یې منطقي تفسیر پلي کړ. اوریګن د خپل مسلک لومړۍ نیمایي په الکساندریا کې تیره کړه او د اپلاتون په لیکنو ښه پوهیده. راملي د فیلو او اوریګن ترمنځ اړیکه لنډیز کوي:

الګوري یوه پیاوړې وسیله وه چې فیلو ته یې اجازه ورکړه چې د اپلاتون په رڼا کې [یهودي] کتاب تفسیر کړي. . . اوریګن په څرګند ډول فیلو ته د مخکیني په توګه اشاره کوي په دقیقه توګه په هغه ټکو کې چې د هغه د انجیل الګوریتري میتود لپاره خورا مهم دي. دا په کلکه وړاندیز کوي چې فیلو د صحیفې د فلسفي توضیحي تخنیک لپاره د هغه اصلي الهام کونکی و ، او دا چې اوریګن دواړه پدې ښه پوهیږي او خپل پور یې منلی و. . . فیلو د انجیل لومړنی سیستماتیک فلسفی ژباړونکی و چې دا یې په منطقي ډول لوستلی و ، او اوریګن لومړی او لوی و چې په عیسویت کې یې دا کار وکړ. [۳۴]

که څه هم اوریګن یو متنازع شخصیت و، د هغه نفوذ په نورو لویو عیسوي پوهانو لکه یوسیبیوس، ګریګوري آف نیسا، امبروز او جیروم باندې پراخ او ژور و. [۳۵] اوریګن په دې نظر دی چې په انجیل کې عبارتونه لفظي معنی لري او سربیره پردې ، دوه تمثیلي حواسو. دا وروسته پراخه شوه، په ځانګړې توګه د منځنیو پیړیو پوهانو لخوا، مشهور عقیدې ته چې د انجیل متنونه یو "څلور اړخیزه احساس" لري - لغوي، اخلاقي، تمثیل، او انګوژیکي . لوباک، د دې تخنیک د تاریخ په اړه په خپل درې جلده کار کې، وویل چې د "څلور اړخیز احساس" نظریه، چې د منځنۍ پیړۍ له پیل څخه د [بائبل] تفسیر په زړه کې وه، دا رول ساتلی. حق تر پایه.' [۳۶] پروټسټنټانو وروسته شکایت وکړ چې د رومن کاتولیک کلیسا د انجیل معنی د هر هغه څه د جوړولو لپاره کارولې چې غوښتل یې او پدې توګه د کلیسا واک ټینګ کړي:

د څلور اړخیز احساس ساتل د منځنیو پیړیو رومانیزم [دا د کاتولیک کلیسا] لپاره د ژوند او مرګ مسله وه. د هغې د واک لپاره دا اړینه وه چې د توکمپالنې تعصب او دودیز واک عالي حاکمیت ولري. هرڅومره چې په زړه پورې متنونه د هغې په ګټو کې مینځل شوي ، په ډیر لوړ غږ یې اعلان وکړ چې دا ډول تفسیرونه یوازې "روحاني" دي او د "روښانه فضل" له امله دي. [۳۷]

په لنډه توګه، د اپلاتون په خبرو اترو کې د تعبیري تفسیر تخنیکونه د فلسفې او - د فیلو له مداخلې وروسته - د مذهبي متنونو لوستلو لپاره د اروپا دودونو کې مرکزي و.

د نو اپلاتونیت او د هغه د منطقي طریقو تر کومه حده چې د مسلمانانو په دود یې اغیز کړی، اختلافي دی او بېلابېل پوهان مختلف نظرونه لري. دا څرګنده ده چې د پلوټینس، پروکلوس او نورو نو اپلاتونانو لیکنې له پخوانۍ نیټې څخه عربي ته ژباړل شوي. [۳۸] د سیمه ایزو دودونو سره یوځای کیدل، تمثیل او تمثیل تفسیر وروسته له هغه د مسلمان فلسفې، الهیات او ادبیاتو لپاره مرکزي شو. په مختلفو درجو کې، دوی په مسلمانو فلسفه پوهانو لکه الکندي (dc 866)، الفارابي (c. 870 - 950)، Avicenna (980-1037)، او Averroes (1126-1198). [۳۹] له بلې خوا په قرآن کې ځينې آيتونه تشبيه بلل شوي او ځينې يې د تشبيه ابتدايي تاييد ګڼي. [۴۰] ځینې اسلامي فرقې، لکه تصوف، په لویه کچه د قرآن په منطقي تفسیر ولاړ دي. [۴۱]

په رینسانس کې د الګوریکل اپلاتون نوی واکمني: فیکینو

[سمول]
Botticelli's Primavera (تفصیل، c. 1482). د فلورنټاین انځورګرانو د رینیسانس بدلون له مذهبي څخه کافر، تمثیل موضوعاتو ته رهبري کړ. لورینزو دی میډیسي د بوټیسیلي او فیکینو دواړو سرپرست و، او اوسني لیکونه ښیي چې فیکینو ممکن د بوټیسیلي د نقاشیو په اړه مشوره کړې وي.
که څه هم د اپلاتون نږدې ټولې خبرې اترې په منځني پیړیو کې په غربي اروپا کې شتون نه درلود، نو اپلاتونزم او د هغې علوي فلسفه د مختلفو چینلونو له لارې مشهوره شوه:

تر شلمې پیړۍ پورې ټول منځنی فکر د ارسطو پر ځای نیوپلاتونیک وو. او د منځني پیړیو مشهور لیکوالان لکه اګسټین، بویتیوس او سیوډو-ډیونیسیس د انګلینډ په څیر د لویدیځې اروپا نورو ټولو برخو ته مسیحي نیوپلاټونیزم لیږدول. [۴۲]

د شلمې پیړۍ څخه، د ارسطو اثار په زیاتیدونکې توګه شتون درلود او د هغه فلسفه د مینځنۍ پیړۍ په وروستیو کې پوهاویزم واکمن شو. د اپلاتون ډیالوګونه د بازنطین امپراتورۍ کې ساتل شوي او د انفرادي ډیالوګونو لاتیني ژباړې د رینسانس په پیل کې په ایټالیا کې څرګندیدل پیل شوي. مارسیلیو فیکینو (۱۴۳۳ – ۱۴۹۹) په ۱۴۸۴ کال کې لومړۍ بشپړه ژباړه خپره کړه او دا په چټکۍ سره د اپلاتون مستقیمه پوهه په غربي اروپا کې خپره شوه:

د دوی خپرونه ... د لومړۍ کچې یوه فکري پیښه وه کله چې دوی اپلاتون د رینانسانس لپاره د نوي کشف شوي واک په توګه رامینځته کړ چې اوس کولی شي د ارسطو په پرتله لومړیتوب ولري او د هغه کار ... د هغه د سیالانو څخه پورته ټاکل کیدو لپاره کافي ژور و. [۴۳]

د فیکینو ژباړو مرسته وکړه چې د رینیسانس اپلاتونیزم "یو برید کوونکی پرمختللی ځواک چې محافظه کاره کلتوري کلا یې محاصره کړه چې د ښوونځي مینانو د ارسطو د ارسطو څخه دفاع کوله ... د تاسیس شوي نظم خورا قوي ملاتړ." [۴۴]

د فیکینو تبصرو او ژباړو دا یقیني کړه چې نو اپلاتونیسټ، اپلاتون ته متقی چلند په ټوله لویدیځه اروپا کې معمول شو. فیکینو د 1460 لسیزې په پیل کې د نوو پلاتونیسټانو لکه پروکلوس لوستل. [۴۵] لکه څنګه چې هانکنز وویل، فیکینو، لکه د [نو-اپلاتونیک] توریستانو په څیر باور درلود چې اپلاتون د الهام څخه د باطني عقیدې د پټولو لپاره د یوې وسیلې په توګه کار کاوه. . . [۴۶] د اپلاتون د فیډرس په اړه د هغه تبصره، د بیلګې په توګه، په روښانه توګه د لرغونو آثارو تشریح کوي او د پخوانیو نو - اپلاتونستانو سره د هغه پورونه مني:

د فلورېنس په کلیسا کې د مارسیلیو فیکینو جسد (د A. Ferrucci لخوا، 1521). هغه داسې بریښي چې د اپلاتون ترجمه یې د شعر په څیر غږوي.

د سیکاډاس افسانه (230c) غوښتنه کوي چې موږ یې د تمثیل په توګه وګڼو ځکه چې لوړ شیان هم لکه د شاعرۍ په څیر، نږدې ټول تمثیل دي. . . په دې توګه اپلاتونانو ته داسې ښکاریده، نه یوازې [نیو-اپلاتونستانو لکه] هرمیاس ته بلکې امبلیچوس ته هم. په یوه برخه کې، زه د دوی په پښو کې یم، مګر په یوه برخه کې زه د احتمال او دلیل پراساس یوه کرښه کرښه پرمخ وړم. سقراط پخپله، برسېره پردې، په ښکاره ډول دلته د تشبیه اړتیا احساسوي. . . [۴۷]

د اپلاتون د فېکنو عيسوي، نوې اپلاتوني او منطقي لوستل "له شپاړسمې څخه تر اتلسمې پېړۍ پورې د دې اثارو منل شوي تعبير ته بڼه ورکوي." [۴۸]

د ادبیاتو بدلون: له لوتر څخه بروکر ته

[سمول]

کينډۍ:Plato navbox

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Finamore, John F., ed. (December 2020). "Myth, Allegory, and Inspired Symbolism in Early and Late Antique Platonism". The International Journal of the Platonic Tradition. Leiden and Boston: Brill Publishers on behalf of the International Society for Neoplatonic Studies. 14 (2): 128–152. doi:10.1163/18725473-BJA10002. ISSN 1872-5082.
  2. For Ficino's influence on Spenser and Shakespeare, see Sears Jayne, 'Ficino and the Platonism of the English Renaissance,' Comparative Literature, v. 4, no. 3, 1952, pp. 214-238.
  3. J. Tate, Classical Quarterly, v. 23, no. 3-4, p. 142 ff.
  4. For a brief but general overview of the history of allegory, see Luc Brisson, How Philosophers Saved Myths: Allegorical Interpretation and Classical Mythology (Chicago: The University of Chicago Press, 2004). Translated by Catherine Tihanyi.
  5. Plutarch says "allegories ... which the ancients called undermeanings" in an essay in the Moralia: De Audiendis Poetis, 4.19. Plato (Rep. II. 378d), Euripides (Phoenicians 1131-33), Aristophanes (Frogs 1425-31), Xenophon (Symposium III, 6), all use hyponoia to mean what is later subsumed under allegory. See Jean Pépin, Mythe et Allégorie (Paris: Etudes Augustiniennes, 1976), pp. 85-86.
  6. P. Struck, Birth of the Symbol (Princeton: Princeton University Press, 2004).
  7. See Xenophon, Memorabilia (2.1.21–34) and Robert Mayhew, Prodicus the Sophist: Text, Translation, and Commentary (Oxford: Oxford University Press, 2012).
  8. For Anaxagoras and Metrodorus, see Diogenes Laertius, II.1 and Plato's 'Ion,' 530c3-d3. For Antisthenes the Cynic, see the discussion in R. Pfeiffer,History of Classical Scholarship: from the beginnings to the end of the Hellenistic Age (Oxford: Clarendon Press, 1968), p. 36. See Robert Lamberton, Homer the Theologian: Neoplatonist Allegorical Reading and the Growth of the Epic Tradition (Berkeley: University of California Press, 1989).
  9. According to Plato's dialogue the 'Cratylus,' most interpreters at that time treated Homer allegorically. Socrates says 'Indeed, even the ancients seem to think about Athena just as those who are currently skilled concerning Homer do. For the majority of these in interpreting the poet say that he has made out Athena to be mind and thought' (407a8-b2).
  10. A. L. Ford, The Origins of Criticism: literary culture and poetic theory in classical Greece (Princeton: Princeton University Press, 2002, p. 86-7.
  11. Angus Fletcher, 'Allegory in Literary History,' in Dictionary of the History of Ideas online at http://xtf.lib.virginia.edu/xtf/view?docId=DicHist/uvaBook/tei/DicHist1.xml&query=Dictionary%20of%20the%20History%20of%20Ideas, pp. 43-44. See also A. Fletcher, Allegory: The Theory of a Symbolic Mode (Princeton: Princeton University Press, 2012).
  12. Walter Burkert, Lore and Science in Ancient Pythagoreanism (Cambridge: Harverd University Press, 1972) and W. Burkert, Ancient Mystery Cults (Cambridge: Harvard University Press, 1987).
  13. This late reputation for secrecy is already attested in the fourth century by Aristotle (in Iamblichus, Vit. Pit., 6) and by his sometime student Aristoxenus (D. L. 8.15-16). See also Burkert, op. cit., 1972, p. 179, cf. n. 96. In ancient Greek, the word 'symbol' originally meant the broken half of some small object which two parties split apart in order to use the matching pieces as proofs of identity.
  14. Peter T. Struck, Birth of the Symbol: Ancient Readers at the Limits of Their Texts (Princeton: University Press, 2004).
  15. For a brief, recent overview, see Tarrant, 'Platonic Interpretation and Eclectic Theory,' in Tarrant and Baltzly, Plato's Early Interpreters (Duckworth, 2006), p. 10.
  16. As emphasized by Pépin, op. cit., p. 121 ff. (with references to earlier debates), Brisson, op. cit., p. 38 ff., and others.
  17. See, for example, the extensive discussions of Plato's Republic in Aristotle's Politics.
  18. For criticism of the Pythagoreans see, e.g., book II of De Caelo; for his contrast between clear speech, metaphors, and enigmas, see On Rhetoric, III.2).
  19. Dillon accepts the view of Proclus (In Tim. I 76, 1-2) that Crantor '... perhaps makes his most distinctive contribution to the history of Platonism, the idea of a commentary' (Dillon, Heirs of Plato (Oxford, Oxford University Press, 2003), p. 218).
  20. R. J. Hankinson, The Skeptics (New York: Routledge, 1995), ch. V.
  21. Dörrie, Von Platon zum Platonismus (Düsseldorf: Westdeutscher Verlag, 1975), pp. 35, 42, surveys and periodizes the various ancient approaches to Plato's dialogues. See also references below.
  22. See Burkert, op. cit.
  23. See esp. H. Tarrant, 'The Phaedo in Numenian Allegorical Interpretation,' in S. Delcomminette et al., Ancient Readings of Plato's Phaedo (Leiden: Brill, 2015), pp. 135–153.
  24. des Places, Numenius (Paris: Les belles Lettres, 1973).
  25. H. Tarrant, Plato's First Interpreters (London: Duckworth, 2000), pp. 84 – 85.
  26. John Dillon, 'Pedantry and Pedestrianism? Some Reflections on the Middle Platonic Commentary Tradition,' in H. Tarrant and D. Baltzly, Reading Plato in Antiquity (London: Duckworth, 2006), p. 24.
  27. See, for example, in Plutarch, Isis and Osiris, p. 370 ff.; cf. H. Tarrant, Plato's First Interpreters, op. cit., p. 24.
  28. See his Enneads: IV 2,2; vi 8 22; vi 8 19, iii 4 5; iii 7 13. See also Jean-Michel Charrue, Plotin, Lecteur de Platon (Paris: Les Belles Lettres, 1978).
  29. For a discussion of Proclus' use of allegory, see ch. 4 of A. Sheppard, Studies of the Fifth and Sixth Essays of Proclus' Commentary on the Republic (Göttingen: Vandenhoeck and Ruprecht, 1980).
  30. Page references are to the 1864 edition of Cousin. Translations are from G. R. Marrow and J. Dillon, Proclus' Commentary on Plato's Parmenides (Princeton: University Press, 1992).
  31. For a discussion of Proclus' use of allegory in Plato's Parmenides see Calian, George F. (2013). "'"Clarifications" of Obscurity: Conditions for Proclus's Allegorical Reading of Plato's Parmenides'". Krems: Institut für Realienkunde des Mittelalters und der frühen Neuzeit, 2013, 15-31.
  32. For the above, see Ilaria L. E. Ramelia, ᾽Philo as Origen's Declared Model: Allegorical and Historical Exegesis of Scripture,᾽ Studies in Christian-Jewish Relations, n. 7, 2012, pp. 1-17. For Philo's relations to Plato, see the writings of David T. Runia, esp. Philo of Alexandria and The "Timaeus" of Plato (Leiden: Brill, 1986).
  33. Ewert Cousins, The Fourfold Sense of Scripture in Christian Mysticism, in Steven T. Katzin, ed., Mysticism and Sacred Scripture (Oxford: University Press, 2000), p. 119.
  34. Ramelia, ᾽Philo as Origen's Declared Model: Allegorical and Historical Exegesis of Scripture,᾽ op. cit., p. 5.
  35. Frederic W. Farrar, History of Interpretation (London: Macmillan, 1886), p. 201 ff.
  36. Henri de Lubac, published in English as Medieval Exegesis: The Four Senses of Scripture (Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1998). See also Farrar, op. cit., p. 294 ff.
  37. Farrar, p. 299, cf. pp. 296–300.
  38. Majid Fakhry, 'Philosophy and Theology: from the Eighth Century CE to the Present,' in J. L. Esposito, ed., The Oxford History of Islam (Oxford University Press, 2000), pp. 271–3. See also Dimitri Gutas, Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement in Baghdad and Early Abbasaid Society (London: Routledge, 1998).
  39. For an overview see Fakhry, p. 269 ff. or Parviz Morewedge, ed., Neoplatonism and Islamic Thought (Albany: SUNY, 1992).
  40. Peter Heath, 'Allegory in Islamic Literatures,' Cambridge Companion to Allegory (Cambridge University Press, ), p. 82. See also Mehdi Aminrazavi, 'Mysticism in Arabic and Islamic Philosophy', Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/arabic-islamic-mysticism/ A. L. Ivry, 'The Utilization of Allegory in Islamic philosophy,' in Jon Whitman, ed., Interpretation and Allegory: Antiquity to the Modern Period (Leiden: Brill, 2000).
  41. Kristin Sands, Sufi Commentaries on the Qur'an in Classical Islam (London: Routledge, 2006).
  42. Sears Jayne, 'Ficino and the Platonism of the English Renaissance,' Comparative Literature, vol. 4, no. 3, 1952, pp. 214-238.
  43. M. Allen and M. Ficino, Commentaries on Plato: Phaedrus and Ion (Cambridge: Harvard University Press, 2008), v. I, p. xxiii.
  44. F. Novotny, The Posthumous Life of Plato (The Hague: Marinus Nijhoff, 1977), p. 408.
  45. M. Allen and M. Ficino, Commentaries on Plato: Phaedrus and Ion (Cambridge: Harvard University Press, 2008), v. I, p. xiv.
  46. James Hankins, Plato in the Italian Renaissance, p. 345. (Leiden: Brill, 1990).
  47. M. Allen and M. Ficino, Commentaries on Plato: Phaedrus and Ion (Cambridge: Harvard University Press, 2008), v. I, p. 171.
  48. W. R. Albury, Castiglione's Allegory: Veiled Policy in The Book of the Courtier (London: Ashgate Publishing, 2008), p. 169.