د پلوتين زده کوونکي

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

 

د پلوتين زده کوونکي په لاندې ډول دي. فیلسوف پلوټین د یو دود بنسټ اېښودونکی و چې وروسته د نیوپلاتونيزم يا نوې اپلاتوني فلسفې په نوم یاد شو.

پورفیري[سمول]

پورفیري ، د پلوټین د شاګردانو تر ټولو مهم، په ټایر۲۳۳ کې زېږېدلی و. هغه لومړی په اتن کې د کاسیوس لوګینس زده کوونکی و، کله چې هغه په 262 کې روم ته سفر وکړ هغه د شپږو کلونو لپاره د پلوټین زده کوونکی شو. د پلوتين له مړینې وروسته، هغه د انډیډز سم او خپور کړ، چې د هغه د ښوونکي لخوا تالیف شوی و. هغه د خپل ښوونکي ژوندلیک هم لیکلی، او ډېری تبصرې او فلسفي اثار یې هم لیکلي، چې ځینې یې تراوسه هم موجودې دي، هغه په عیسویت باندې د نيوکو له کبله ډېر مشهور دی، چې دا نيوکې يې په خپل اثر Adversus Christos کې راټولې کړې دي، چې یوازې د هغه د عیسوي مخالفینو لخوا ساتل شوي ټوټې يې پاتې دي.

امیلیوس[سمول]

امیلیوس په اصل کې د اپامیا د نیومینیوسزده کونکی و، خو کله چې پلوتين روم ته راغی، نو اميليوس د هغه شاګردي اختيار کړه، او هیڅکله یې د خپل ژوند تر پایه د هغه شاګردي پرېنښوده. امیلیوس پ له 100 څخه ډېرې ویناوې او تبصرې ليکلې دي ، چې هیڅ يوه يې اوس راپاتې نه ده. په نوې اپلاتوني فلسفه کې د هغه ترټولو مهم بدلون پورفیري و. [۱]

کاسټریسیس فیرمس[سمول]

کاسټریسیس فیرمس د دریمې پېړۍ نیوپلاتونیسټ او د پلوتينشاګرد و. [۲] پلوتين د هغه ( زیتوس ) سره خورا پېژندل شوي شرایط درلود او له هغه سره یې د خپل هېواد په ځای کې پاتې کېده ، له منټورنا څخه شپږ میله لرې ، هغه ملکیت چې پخوا د کاسټریسیس فیرموس ملکیت و.

پورفیري د پلوتين په ژوند کې د کاسټریسیس فیرمس په اړه وویل: "کاسټریسیس د ژوند د غوره اړخ په ستاینه کې د ډلې څخه هیڅ یو هم غوره نه و: هغه د پلوتين درناوی کاوه؛ هغه په هر اړتیا کې د امیلیوس سره په خورا وفادار ملګري کې ځان وقف کړ ، او په ټولو چارو کې ځان ته وفادار یم لکه زه د هغه خپل ورور یم."

د اسکندریه یوستوشیوس[سمول]

د اسکندريې یوستوشیوس د دریمې پېړۍ نیوپلاتونک فیلسوف او د پلوتين زده کونکی و. [۲] پورفیري د پلوتين په ژوند کې ویلي، "د نږدې شخصي ملګرو په منځ کې د الکساندریا یوسټوچیوس و، یو ډاکټر هم و، چې د خپل ژوند تر پایه یې پلوتين پیژني، او د هغه تر مرګ پورې یې د هغه سره برخه اخیستې وه: یوتوچیوس ځان په ځانګړي ډول د پلوتين سیسټم ته وقف کړ او یو ریښتینی فیلسوف شو."

مارسیلوس اورونټیوس او سبینیلس[سمول]

سناتوران مارسیلوس اورونټیوس او سابینیلس د دریمې پېړۍ نیوپلاټونیسټان او د پلوتين پیروان وو. [۳] پورفیري د پلوتين په ژوند کې د دوی په اړه وویل: "د پلوتين اوریدونکو کې هم د مشرانو جرګې یو څو غړي نه وو، چې په منځ کې یې مارسیلوس اورونټیوس او سابینیلس په فلسفي مطالعاتو کې خورا لوی باور ښودلی."

پاولینس[سمول]

پاولینس د دریمې پېړۍ نیوپلاټونیسټ او د پلوتين شاګرد و. [۳] پورفیري د پلوتين په ژوند کې د پاولینس په اړه ویلي، "په دې ډله کې یو پاولینس هم شامل و، د سکیتوپولیس ډاکټر، چې امیلیوس د هغه د ذهن غلط عادت ته په اشارې سره میککالوس ویل."

روګاټيانوس[سمول]

روګاټیانوس د دریمې پېړۍ نیوپلاتونیسټ او د پلوتين شاګرد و. [۳] پورفیري د پلاټینوس په ژوند کې د روګاټیانوس په اړه وویل. "یو بل سناتور، روګاټیانوس، د سیاسي هیلو څخه دومره جلا کیدو ته وده ورکړه چې خپل ټول ملکیت یې ورکړ، خپل ټول غلامان یې له کاره ګوښه کړل، هر وقار یې پریښود، او د هغه د سرپرستۍ په اخیستلو کې، لیکټران مخکې له دې چې په دروازه کې وو، انکار وکړ. بهر راشئ یا د دفتر سره څه شی ولرئ. حتی خپل کور یې پریښی و، خپل وخت دلته او هلته د دې ملګرو او آشنایانو سره تیراوه، د دوی سره ویده کیدل او خوراک یې کاوه او هره ورځ یې یوازې یوه ډوډۍ خوړله. هغه د ګوت ناروغۍ قرباني و، په څوکۍ کې ایښودل شوی و، مګر د بې رحمۍ او بې عزتۍ نوي رژیم د هغه روغتیا بیرته راګرځوله: هغه د لاسونو د اوږدولو توان نه درلود. هغه راغی چې دوی په آزاده توګه وکاروي لکه نارینه چې د لاسي کار په واسطه ژوند کوي. پلوتين روګاټیانوس ته ډیره مینه ورکړه او په مکرر ډول یې د هغه ډیره ستاینه وکړه او هغه یې د فلسفې ژوند ته هدف ګرځولو لپاره د نمونې په توګه ساتل.

سیراپیون[سمول]

سیراپیون د دریمې پېړۍ نیوپلاټونیکي فیلسوف او د پلوتين شاګرد و. [۳] پورفیري د پلوتين په ژوند کې د سیراپیون په اړه لیکلي چې "بیا هلته سیراپیون، یو الکساندرین و، چې د مسلکي ویناوال په توګه یې ژوند پیل کړ او وروسته یې د فلسفې مطالعې ته مخه کړه، مګر هیڅکله د دې توان نه درلود چې د سود او سود په اړه بریا ترلاسه کړي."

زېتوس[سمول]

زېتوس د دریمې پېړۍ نیوپلاټونیسټ او د پلوتين شاګرد و. [۲] پورفیري د پلوتين په ژوند کې د زیتوس په اړه ویلي، "یو بل ملګری زیتوس و، چې د نسل له پلوه یو عرب و ، چې د امونیس د ملګري تیوډوسیس له لور سره یې واده وکړ. زیتوس هم یو ډاکټر و. پلوتين له هغه سره ژوره اړیکه درلوده او تل به یې هڅه کوله چې هغه د سیاسي مسلک څخه چې هغه لوړ ودریږي لرې کړي. پلوتين د هغه سره خورا پیژندل شوي شرایط درلود، او له هغه سره یې د خپل هیواد په ځای کې پاتې کیده، د منټورنا څخه شپږ میله لرې، هغه ملکیت چې پخوا د کاسټریسیس فیرمس ملکیت و.

زوټیکوس[سمول]

زوټیکوس د دریمې پېړۍ نیوپلاتونیک فیلسوف او د پلوتين شاګرد و. [۳] پورفیري د پلوتين په ژوند کې ویلي، زوټیکوس یو نقاد او شاعر و، چې د انټیماچس متن یې هم تعدیل کړ. زوټیکوس د اتلانتیس کیسه په اړه یو شعر هم لیکلی. د هغه لید ناکام شو، او هغه د پلوتين څخه لږ مخکې مړ شو، لکه څنګه چې پاولینس هم و.

یادښتونه[سمول]

  1. Porphyry, Vita Plotini, 1–5, 7, 10, 16–22
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Porphyry, Vita Plotini, 2, 7
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Porphyry, Vita Plotini, 7

سرچينې[سمول]

  • پورفیري، د پلاټینوس ژوند د سټیفن مک کینا لخوا ژباړل شوی. لندن: میډیسي ټولنه، 1917-1930.