| په دې ليکنه يا ددې ليکنې په يوې برخې کې هيڅ ډول د منلو وړ سرچينه نشته، تاسې په دې ليکنه کې د تصديق وړ سرچينې ورګډولو سره د ويکيپېډيا مرسته وکړئ.
که ستاسې په خيال ددې ليکنې يو بيان يا برخه ژر ړنګول پکار دي نو د خبرو اترو پر مخ خپله اند وليکئ. |
دا ليکنه او
اپلاتون ليکنه ، دوه بېلابېلې ليکنې دي: دا دواړه توپير لري.
پلوتين يو له هغه ورستنيو فيلسوفانو څخه دی چې له یوناني تمدنه اغېزمن شوی. هغه په 204 یا 205 کې زېږېدلی. فرفوریوس سوري د هغه ژوند ليک ليکلی چې په هغه کې د هغه د ټاټوبي په اړه هیڅ مالومات نشته مګر نن ورځ هغه د ډېری مصریانو له خوا د اسکندريې په ښوونځي کې د فلسفې سره بلد ګڼل کیږي.
د لرغونې نړۍ پای ته د سکندر تر برید وروسته، د پوهې او فلسفې مرکز له اتن څخه اسکندریې ته ولېږدول شو چې په هغه وخت کې اسکندريې نږدې يو مېليون نفوس درلود.او د بېلابېلو افکارو د جذبولو مرکز و. خو د دې مختلف فکرونو او نظرونو په اړه زموږ پوهه خورا لږه ده. ځکه د دغه ښار مشهور کتابتون څو څو ځله سوځول شوی و.
بر سېره پر دې د الکساندريا د ښوونځي د مفکرينو، ب د یونانیانو برعکس، د دوی د نظریاتو په لیکلو کې ډیر ټینګار نه کاوه. ځکه چې ډیری یې د ساینس هدف، نه زده کړه، د انفرادي آزادۍ په توګه ګڼل، او په پایله کې، دوی نور د خپلو افکارو پایلې لیکلو ته اړتیا نه لیدله. مګر د دوی ټولو په منځ کې، پلوتين یو استثنا دی. هغه د خپلو شاګردانو په ټینګار لیکل پیل کړل او د هغه لیکنې د هغه شاګرد فیرفوریس په 54 مقالو کې راټولې کړې. فیفوریوس لیکنې په نهو ټولګو او شپږو ګروپونو کې تنظیم کړې او هرې ډلې ته یې د " آیناد " نوم ورکړ. (په یوناني کې دا د 9 کټګوریو مانا لري او په عربي ژبه ورته تصاوات ويل کيږي.)
د دې ليکنو له امله پلوتين په نړۍ کې له خورا اغېزمنو او الهام اخيستونکو فيلسفانو څخه شو، پرته له مبالغې، موږ کولای شو ووایو چې د نفوذ د درجې له مخې د پلوتين فلسفه - چې تر ټولو مهم نوې اپلاتوني فلسفه ده او په یو ډول د هغه د بشپړتیا استازی دی - د اپلاتون یا ارستو له فلسفې سره د پرتلنې وړ دی.
هغه فلسفې او مذهبي ښوونځي چې د پلوتين له فلسفې اغېزمن شوي
[سمول]بې له شکه، عیسویت خپل لومړني نظرونه د پلوتين له فلسفې څخه ترلاسه کړل. پلوتين د اورینوس سره یوځای د نوې اپلاتوني فلسفې بنسټ کېښود. هغه د امونیا ساکاس شاګرد و.
اورینوس د کاتولیک کلیسا له څلورو لومړنیو پلرونو څخه یو ګڼل کیږي، چې عقیدې یې د پلوتين سره ورته دي، ځکه چې دواړه د ورته سرچینې (امونیا ساکاس) څخه الهام اخلي. له بلې خوا اګسټین ، چېد سینټ توماس سره یوځای د کاتولیک کلیسا یو له خورا مشهورو مفکرینو څخه دی، د پلوتين له فلسفې خورا ډېر پوروړی دی. اګسټین د پلوتين د "یونټ، وجود او روح" په نفوذ سره هڅه وکړه چې د عیسویانو لخوا د تثلیث باور توجیه کړي. د اګستین لپاره، "واحد" خدای شو، د عیسی "هستي" او د روح القدس "روح".
شاید، که پلوتين دا درې کسان په خپله فلسفه کې نه وي راټول کړای، اګسټین او کاتولیک کلیسا به هیڅکله تثلیث نه وای منلی. په هرصورت، د کاتولیک کلیسا د فلسفې روح تر نن ورځې پورې لږ یا ډېر نوې اپلاتوني فلسفې ته ورته دی، او دا د دې مکتب د خورا مهم فیلسوف په توګه د پلوتين نفوذ او اهمیت څرګندوي.
د پلوتين اغېز یوازې د منځنۍ دورې او عیسویت فلسفې پورې محدود نه دی. د پلوتين فلسفه د شلمې پېړۍ یو له خورا زړه راښکونکي فلسفې ښوونځي کې هم اغیزمنه ده. ځینې فیلسوفان چې د وجودیزم په توګه طبقه بندي شوي هم د پلوتين لخوا اغېزمن شوي. " البرټ کاموس " خپله دوکتورا مقاله د " پلوتين په سترګو کې د بدۍ ستونزه " ته وقف کړه او " کارل جاسپرس " هغه په خپله فلسفه کې یو له خورا اغیزمنو خلکو څخه وګڼل او د هغه دفلسفې په اړه يو خپلواک کتاب وليکه.
د بدۍ د مسئلې په اړه، چې د وجودي فیلسوفانو لپاره خورا په زړه پورې دی، پلوتين ځینې په زړه پورې ټکي لري. همدارنګه، هغه د دوی لپاره له دې نظره مهم دی چې لومړی یې په فلسفه کې د انسان موجوداتو مسئلو ته پاملرنه وکړه.د ارستو په څېر هغه نه یوازې د وجود د کټګوریو په اړه فکر نه کاوه، بلکې د انسان د وجود مسایل یې هم په فلسفه کې راوستل ترڅو د انسان د ژوند لپاره يو پلان جوړ کړي. لکه ځان وژنه، مینه، پر خلکو د ستورو اغېز، برخليک او د انسان په ژوند کې د هغې رول د پلوتين په فلسفه کې په پام کې نیول شوی، هغه شیان چې په تیرو وختونو کې په فلسفه کې غیر حاضر یا لږ رول درلود، او پدې مانا کې دوی د وجودی فیلسوفانو له خوا ګڼل کېده.
د غربي فیلسوفانو سربېره، د پلوتين فلسفه په ختیځ کې د مفکرینو لخوا هم لیدل شوې. عجیبه خبره ده چې دا اثر پخپله د پلوټین په نوم نه و او د ارستو په نوم ثبت شوی و. مهم کتاب " ایتولوژي " په مسلمانه فلسفه کې یو عجیب برخلیک موندلی. د دې کتاب نوم په عربي ژبه کې " الهیات " دی، چې مانا یې "لومړۍ فلسفه" یا "الهیات" ده. په ایران کې د فلسفې مخکښانو فکر کاوه چې دا کتاب د ارستو لخوا لیکل شوی او د " میتفزیک " مهم کتاب سره یې لوستل او تشریح کول. یوازینی کس چې په دې کتاب او لیکوال یې شک درلود ابن سینا و. خو د نن ورځې په څېړنو سره معلومه شوه چې دا کتاب د ارستو لیکلی نه دی، بلکې د پلوتين د څلورم، پنځم او شپږم اییناډونو وړیا نقل او ژباړه ده. له همدې امله، پلوتين، پرته له دې چې د هغه نوم زموږ د فیلسوفانو په کتابونو کې شتون ولري، د دوی په نظرونو کې شتون لري، او دا شتون زموږ فلسفې ته یو د نوې اپلاتوني فلسفې خوند ورکوي. په دې ډول چې موږ په زړورتیا سره کولی شو هغه د ارستو او اپلاتون څخه وروسته د مسلمانو فیلسوفانو په منځ کې ترټولو اغېزمن فیلسوف ووایو. [۱]
فلسفی او دیولوژیکي ښوونځي چې د پلوټین فلسفه یې اغیزمنه کړې
[سمول]د نوې اپلاتوني فلسفې یو مهم استازي په توګه، پلوتين د اپلاتون له فلسفې څخه يو څه ډېر اغېزمن شوی ځکه چې هغه خپله فلسفه د "اپلاتون د فلسفې د اشارو او رازونو تفسیر" ګڼي. هغه اپلاتون "په سپېڅلو رازونو پوه" ګڼي [۲] . د هغه په ډیرو 54 مقالو کې، هغه د اپلاتون جملو ته اشاره کوي او تشریح کوي.
اپلاتون د اپلاتون سره دومره لیونی دی چې حتی خپل نوي نظرونه په خوله کې اچوي، تر دې حده چې هغه باور لري چې اپلاتون هم په خپل یوه لیک کې دریو منافقانو ته پام کړی. دا باید په پام کې ونیول شي چې اپلاتون د پلوټین له نظره یو الهی بابا دی، نه سیاسي بابا. د اپلاتون په اثارو کې، هغه د " تیمایوس " مقالې ته ډیره پاملرنه کوي (یوازینۍ مقاله چې اپلاتون په کې د نړۍ تشریح او د نړۍ په جوړولو کې د خالق رول ته اشاره کړې) او د اپلاتون سیاسي نظرونو ته سترګې په لار دي. ولسمشر، سیاسي سړی او قانون. په یو ډول، دا ویل کیدی شي چې پلوتين اپلاتون د یو عرفان په توګه تشریح کوي، نه یو سیاسي سړی.
زردشت او حکمت خسروانی
[سمول]د پلوتین په افکارو باندې د ایراني فکر اغیز د پام وړ دی. ځکه چې پلوټین غوښتل چې د ایرانیانو له حکمت او فلسفې سره اشنا شي، له ګردیانوس سره چې له شاه پور اول سره یې جګړه کړې وه، ایران ته راغی او د ایران په امپراتورۍ کې د ساینس پوهانو او فیلسوفانو له شتون څخه یې ګټه پورته کړه. فروخي په خپل کتاب "په اروپا کې د حکمت لاره " کې لیکي: "مګر موږ پوهیږو چې پلوتين پخپله د ختیځ له حکمت څخه د استفادې لپاره ایران ته راغلی او دا د اسلامي پوهانو او پوهانو له څرګندونو څخه هم راځي چې هلته عالمان شوي دي. په دې هېواد کې له ډېر پخوا څخه چا چې د روښانفکرۍ مسلک ته مخه کړې ده، فکر کاوه چې وروستیو اپلاتونانو خپل نظریات له ختیځ څخه اخیستي دي. د خسرواني حکمت (په پخواني ایران کې د عام عقل لپاره د شهاب الدین سهروردي اصطلاح) د پلوتين په فلسفه کې په څو لارو اغیزمنه ده. لومړی، له دې احساسه بهر نړۍ ته د عقلي نړۍ په سترګه کتل، چې اپلاتون یې "مثالي" بللې او پلوتين یې په عقل کې د دویم انا په توګه ځای کړې. دا نړۍ اصلي ده او د دې نړۍ انځور دی. دا الهیات دی او دا ناسوت دی. دا هوښیار دی او دا د پام وړ دی او په پای کې دا لیدنه او دا نظر.
د اپلاتون یا پلوټین د عقل "مثالي" نړۍ په یو ډول د زردشت د مینو نړۍ سره ورته ده. موږ پوهیږو چې پیتاګورس ایران ته سفر وکړ او ایراني افکار یې په یوناني فلسفه کې معرفي کړل، چې وروسته د اپلاتون لخوا ستاینه وشوه، نو د زردستر له افکارو سره د اپلاتون آشنایت د پیتاګورس له لارې دی، او دا د اپلاتون د قوانینو په تړون کې څرګنده ده، چیرې چې اپلاتون داريوش پاچا ستاینه کوي. ایران د یو عالم په توګه.
همدارنګه، په هغه باندې د زردشتي افکارو د نفوذ ډیری ثبوتونه د پلوټین د نظرونو له طبقې څخه بل ته لیدل کیدی شي. د مثال په توګه، "اور د نورو عناصرو په منځ کې د یوې مفکورې حیثیت لري ... دا تل روښانه کوي او ورکوي لکه څنګه چې دا یو نظر دی". [۳] د نړۍ مفکوره یا ایډیال معقول دی، هماغه نړۍ چې الهیات پکې شامل دي او د "یو" یا لومړي انا څخه یوازې یو ګام لرې دی. د پلوټین په وینا اور د ناسوت په نړۍ کې د لاهوتیانو استازی دی، دا د ځمکې یوه برخه ده چې پورته ځي، او له همدې امله دا ترټولو لوړ عنصر دی. په بل ځای کې اور ته د نړۍ روح ګڼي، چې ابدي روښانه ده او کائنات ته ابدي رڼا ورکوي. [۴]
نو، که پلوتين په ختیځانو باندې نفوذ درلود، هغه هم د دوی لخوا خورا اغیزمن شوی و. حتی په پلاټین کې د بدۍ ستونزه د " ګنوسټیک " نظریاتو څخه خورا اغیزمنه ده، کوم چې د هرچا د شاهدانو په وینا، په ایران کې پیل شوي. له همدې امله د پلوتين فلسفه د ختیځ او لویدیځ تر منځ منځنۍ اړیکه بلل کیدی شي، ځکه چې دا د دواړو څخه اغیزمنه شوې او د دواړو څخه اغیزمنه شوې ده.
د پلوتين په وینا ژوند
[سمول]د پلوتین په وینا، لومړی اصل يا لومړی اګنوم "یو" دی. يو په حقیقت کې هیڅ نوم نه لري او د هغې په اړه هیڅ شی نشي ویل کیدای، حتی دا هم نشي ویل کېدی چې دا شتون لري. "که موږ هغه ته د واحد په نوم ووایو، موږ غلطه خبره کړې ده، د هغه په اړه هیڅ تصور او د هغه د پېژندلو لپاره هیڅ پوهه نشته، هغه د وجود له پوهې څخه بهر دی." [۵] . په یو ډول، دا غوره ده چې هغه ته هیڅ شی ونه ویل شي ځکه چې شتون د ضرب نښه ده او هغه یو دی. د بهاد نومونه، او، نیک او نور ټول د ژبني محدودیتونو له امله دي، که نه نو نوم به یې نه اخیستل کیږي. "هغه خپل ځان نه پېژني" [۶] ځکه چې هغه یو دی او فکر نشي کولی، ځکه چې فکر کول هم یو ډول کثرت دی او انسان د بل څه په اړه فکر کوي. نو هغه "یو نه پوهېدونکی حیرانتیا ده چې موږ یې حتی نشو ویلای چې هغه شتون لري". [۷] هغه د وجود خالق دی، نو هغه پخپله وجود نه دی. دا کلمه د مشرقي مفکرینو په منځ کې د مولوي په منځ کې موندل کیږي، چېرې چې هغه وايي: "شکل له بې شکلۍ څخه راغلی."
د مولوی لپاره، لومړی اصل غیبت دی. یو څه نامعلوم او له هرڅه هاخوا چې دی او وي؛ هغه څه چې هیڅ نه دي مګر په هرڅه کې دي. وروسته، په لویدیځ کې، د پلوتين دې وینا د آلمان " اکهارت " او همدارنګه د غلط ډیوګینیزیا منفي الهیات په څیر صوفیانو ته الهام ورکړ.
واحد له خپل ځان څخه تیریږي او دلیل یا وجود رامینځته کوي ، کوم چې د ټولو معقول شیانو او نظرونو جامع دی. عقل هم دریم عنصر، روح جوړوي. ماده روح ته اړتیا لري او د هغې سره یوځای کولو سره د پام وړ نړۍ رامینځته کوي. له همدې امله، لومړی اصل یا ورته واحد، که څه هم له دوی څخه هیڅ یو د ذهن یا روح یا تنبل څخه نه وي، مګر دا په ټولو کې شتون لري، نو "هر څه ښه دي". [۸]
له همدې امله پلوتين یو وجودي وحدت دی. هغه په هر څه کې یو دی مګر هیڅ یو یې. هغه د هر څه رڼا ده: "ژوند او عقل دواړه د ښه رڼا څخه ډک دي" [۹] او "هغه په هر شی کې د داسې یو شخص په توګه شتون لري چې هغه یې ترلاسه کولی شي، پداسې حال کې چې هغه نه نږدې دی او نه لیرې دی". [۱۰] په ایراني تصوف او د خسرواني په حکمت کې دا مفهوم په دې ډول څرګند شوی چې هغه په خپل ظاهر سره ځان پټوي. هغه راڅرګندېږي او نړۍ جوړوي، او دا نړۍ د هغه د پټولو سبب ګرځي، ځکه چې هغه د دوی څخه نه دی.
داسې ویل شوي چې ماده د روح سره د خپل تړاو له مخې دا متفاوت نړۍ رامینځته کوي، نو په دې نړۍ کې هره پیښه نیمایي نیمایي او نیمه ځمکه لري. د پلوتين په وینا، حتی نباتات هم دا دوه برخې لري، نو ټوله نړۍ یو روح او یو ژوند لري او انسان د نړۍ د مخلوقاتو د شعر پاچا دی. "موږ له دې جوړیدو دمخه هلته وو، موږ نور خلک وو، موږ ځینې خدای او پاک روح او عقل وو، موږ د ټول وجود سره تړلي وو، موږ د نړۍ با احساسه برخه وو ... نن ورځ یو بل سړی اضافه شوی. هغه لوړ سړی، هغه بل څوک چې غوښتل یې شتون ولري موږ وموندل او موږ یې د جامو په څیر پوښلي ... پدې توګه موږ دوه کسان شو. [۱۱] له دې خبرې سره انسان دوه انسانان دي، چې یو یې ماوراء او بل یې د بدن د تخت قیدي دی.
د پلوتين لپاره، پورتنۍ نړۍ زموږ اصلي او وطن دی، هغه د اپلاتون په ژبه خپلو ملګرو ته غږ کوي: "پاڅېږه، ترڅو خپل ګران وطن ته وتښتو، زموږ وطن او زموږ پلار هلته دي، موږ پخپله راغلي یو. له هغه ځایه." [۱۲] خو له دې نړۍ څخه څنګه وتښتو؟ "پښې په دې سفر کې بې ګټې دي... موږ اسونو او کښتیو ته اړتیا نه لرو ... موږ باید یوه سترګې وتړو او بله سترګې خلاصې کړو ... هغه سترګه چې هرڅوک لري مګر یوازې یو څو خلک ترې ګټه پورته کوي." [۱۲]
دا سترګې داخلي سترګې دي، دا د روح لخوا کارول کیږي چې کولی شي د حواسو څخه بهر لاړ شي. لکه څنګه چې دا د نړۍ روح سره نښلوي او خپل اصلي اصل ته راستنیږي، دا ډول حالت د صوفیانو لخوا ټرانس بلل کیږي، او د فیرفوریس پلوټین د شاهد په وینا، هغه د خپل ژوند په اوږدو کې درې ځله له دې حالت سره مخ شو.
د دنیا له روح سره د نښلولو وروسته، ځینې خلک کولی شي له هغې څخه هاخوا لاړ شي او د عقل وادی ته ورسیږي، او ځینې به په استقامت سره هغه ته ورسیږي او هغه ته ورسیږي او "هغه" شي. ځکه چې دا د کائناتو اساسي اصول دي او دا اصول په هر چا کې موجود دي. پلوتين په ښکاره ډول د انسان د ژوند هدف د هغه سره تړلی او د هغه په څیر معرفي کوي: "هدف د ګناه څخه خلاصول نه دي، مګر د خدای کیدو." [۱۳]
د انسان دنده دا ده چې د خپل وجود ماورايي نړۍ ته پام وکړي او د هغې په لور حرکت وکړي، هغه باید دا موضوع پریږدي او روح ته د رسیدو لپاره یوځای شي. د فیرفوریس په وینا، پلوتين پخپله داسې یو سړی و. "پلوټین، زموږ د وخت فیلسوف، لکه څنګه چې هغه په خپل بدن کې د ځای نیولو لپاره شرمیدلی و."
د پلاټین له نظره د انسان د ژوند ستنې
[سمول]اوس چې د دغه ډول فکر لرونکی سړی د انسان د ژوند په اړه څه ډول فکر کوي، څرګنده ده. هغه د انسان د ژوند په وضاحت کې دوه ستنو ته اشاره کوي: لومړی یې ستاینه او دوهم یې غفلت دی.
د ټولو موجوداتو د یووالي دود په تقدیر باور دی. په هر حالت کې، په دې روایت کې، انسان او د انسان آزاده اراده د هغه عالي ماهیت لپاره ثانوي ده چې په هرچا کې شتون لري او په هیڅ یو کې شتون نلري. نو، د نړۍ د تفسیر او تشریح کولو لپاره، دوی په یو لاس باور لري چې د پردې تر شا شیان لارښوونه کوي. پلوتين پخپله برخلیک په لاندې ډول تعریفوي: "د نړۍ برخلیک داسې دی چې نړۍ له عقل سره مطابقت لري او له نړۍ څخه مخکې دی." [۱۴]
تقدیر د نړۍ مخ او رول ماډل دی او دا د نړۍ پیښې پلان او کنټرولوي. د مثال په توګه، نړیوال تقدیر دا دی چې "څوک چې بل وژني د بل لخوا به وژل کیږي، حتی که قاتل د عدالت څخه لیرې وي". [۱۵]
دا لکه د پردې تر شا یو لاس دی چې د ظلم ځواب ورکوي. د نړیوال تعریف په مرحله کې، خلک مخکې ټاکل شوي رول لوبوي. له همدې امله پلوټین تبصره کوي چې "د انسان ژوند یو ډول لوبه ده". یوه لوبه چې په کې یو شخص مخکې ټاکل شوی رول لوبوي. دا رول کله ټاکل شوی؟
پلوټین د اپلاتون کلمې کاروي او ځواب وړاندې کوي "د قسمت ډیوک ". د یوناني افسانې له مخې، هغه په دې باور دی چې روحونه شاوخوا ګرځي کله چې دوی په پورتنۍ نړۍ کې وي. ۱۳یونانی معبودان د دنیا د حاکمانو په حیث گردش کوی، بغیر د هغه چا نه چې په کور کښې ناست وی، ځکه چې که بهر لاړ شی، نو لوږه بندیږی. اوس د هر یو روح د خپل تقدیر په ډیک کې لیکل شوی. د دوی هر یو د خدای سره د تګ لپاره ځي. هغه څوک چې په ځمکه کې د زیوس سیند سره وي، یو فیلسوف کیږي، او هغه څوک چې په ځمکه کې د منګروو سیند سره وي، یو سیاستوال کیږي، او بالاخره هغه څوک چې د کور د خدای سره نږدې وي د ځمکې ښځه کیږي.
دا نړۍ د اداکارۍ مرحله ده ، د هغه نقشې له مخې چې زموږ لپاره د برخلیک په ډیوک کې د روحونو بدلولو لپاره لیکل شوې ، نو "قتلونه او فتوحات او د ښارونو لوټ کول باید په سټیج کې د ډرامو په څیر ولیدل شي. " [۱۶]
د پورتنۍ نقطې له مخې، د دې ټکي ترلاسه کول دومره ستونزمن ندي. که فتح کول او وژنه او جنګونه د لوبې په څیر وي، نو موږ باید د 72 هیوادونو جګړې ته بخښنه وکړو ځکه چې هرڅوک د خپل برخلیک په اړه عذر لري. انسانان داسې دي چې هر یو د خپل طبیعت او اخلاقي ځانګړتیاوو سره سم هغه ځای غوره کوي چې د هغه لپاره مناسب وي او هلته لوبې پیل کوي. یو یې ناروا خبرې کوي او ناوړه کارونه کوي او بل یې په عمل او وینا کې برعکس دی. [۱۷]
دا په حقیقت کې دې بې پروايي ته اشاره کوي چې د نیکونو په ابدي وجود کې د نړیوال تعریف شمیرلو او زموږ د نړۍ د عمل مرحلې په توګه رامینځته کیږي. دا ډول نړۍ لید کولی شي ټولې جګړې او شخړې او بدۍ او بدبختۍ د یوې ښکلې نندارې لپاره اړین وي. "د نړۍ ښکلا په دې حقیقت پورې اړه لري چې یو سړی خپل رول لوبوي، که څه هم بد او بد وي، او په دې توګه د کائنات په ټولیزه همغږۍ کې برخه اخلي." [۱۸] نو په دې نړۍ وال لید کې د ژوند ښکلا یوازې د ښو شیانو شتون نه دی، بلکې د ښه او بد ژوند دوامداره مبارزه او شتون ژوند ښکلی کوي، لکه څنګه چې یو ډرامه چې ټول رولونه یې مثبت وي زړه ته نه ځي. له بدو خلکو پرته نړۍ هم ښکلې نه وي.
تصوف هم لکه د نورو څيزونو په څېر، د یوناني فلسفې څخه راوتلی. د هغې بنسټ اېښودونکی، لکه څنګه چې ویل کیږي، پلوتين، یوناني یا رومن فیلسوف و. [۱۹]
په برخليک باندې د باور او د نړۍ له شرونو څخه د بې پروايۍ په اړه د پلوتين په خبرو کې د ايرانيانو روحيه څرګنده ښکاري. د دې فکر پایله دا ده چې "د سیند په څنډه کې کښېنه او د ژوند تېرېدل وګوره". ښه یا بد، بدرنګ یا ښکلی، خوښ یا ناخوښ، ژوند تېریږي او تېرېدل زموږ په واک کې نه دي.
د دې فکر لويه نيمګړتيا دا ده چې هرڅه برخليک ته سپارل کيږي او د هلو ځلو لپاره هيڅ ځای نشته يا دا چې ډېر لږ ارزښت ورکول کيږي، خو د زغم او زغم ډېر عجیب دی، ځکه بد هم هغومره د درناوي وړ دي لکه د ښو او مرحلې. خپرونه د دوی سره په زړه پوري کیږي. په مثنوي کې د فرعون په مقابل کې موسی علیه السلام او د هغه په مقابل کې موسی شو، نو د موسی په رامنځته کېدو کې فرعون هم ونډه درلوده؛ یا د پلوتين په وینا: هغه جګړې چې وژونکي انسانان د یو بل سره د ځانګړو اصولو او مقرراتو په نظر کې نیولو سره جنګیږي لکه د لوبې او تفریح په وخت کې په لاسونو کې وسلې سره نڅا کوي او دا ښیي چې د انسان ټول ژوند دی. یو ډول لوبه ده." د ژوند په اړه د پلوتين پیغام په یوه کلمه کې لنډیز کېدی شي: "ژوند جدي مه ګڼئ".
- ↑ تاریخ فلسفه غرب، مصطفی ملکیان، ج ۲، ص ۳۳
- ↑ دوره آثار فلوطین، ترجمه محمد حسن لطفی، صفحهٔ ۷۸۱
- ↑ همان ۱۵۹
- ↑ همان ۲۵۹
- ↑ همان ۷۱۵
- ↑ همان ۷۴۷
- ↑ همان ۱۰۸۵
- ↑ همان ۱۰۱۵
- ↑ همان ۱۰۱۴
- ↑ همان ۹۱۲
- ↑ همان ۹۲۷
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ همان ۱۲۰
- ↑ همان ۶۵
- ↑ همان ۳۰۶
- ↑ همان ۳۲۰
- ↑ همان ۳۲۳
- ↑ همان ۳۲۷
- ↑ همان ۳۲۸
- ↑ کينډۍ:یادکرد کتاب
