منځنۍ اپلاتوني فلسفه
منځنۍ اپلاتوني فلسفه يا منځنی اپلاتونيزم د اپلاتوني فلسفې هغه عصري نوم دی چې د اپلاتون د فلسفې د پرمختګ یوې مرحلې ته ورکړل شوی، چې د 90 مخزېږديز څخه چې اسکالون انټیوکس د اپلاتوني ښوونځي د شکيانو د ښوونځي شک رد کړ پيل- تر هغه وخته پورې چې په درېمه پېړۍ کې د پلوتين له خوا د نوې اپلاتوني فلسفې بنسټ کېښودل شو، دوام لري. منځنی اپلاتونیزم د سیال پیریپاتیټیک او سټویک ښوونځیو څخه ډېری عقیدې جذب کړې. په دې دوره کې مخکښ فیلسوف، پلوتارک (مخزېږديز. 45-120) د ارادې د آزادۍ او د روح د تل پاتې کېدو دفاع وکړه. هغه د دې په لټه کې و چې وښیې چې خدای، د نړۍ په جوړولو کې، د بدۍ د منلو په توګه، د نړۍ الهي روح ته بدلون ورکړی، چېرته چې دا د ټولو بدیو سرچینې په توګه کار کوي. خدای یو ماوراء ذات دی، څوک چې د الهی منځګړیو له لارې کار کوي، کوم چې د مشهور مذهب خدایان او شیطانان دي. د اپامیا نومیوس (c. 160) د نیوپیتاګورینیزم او نورو ختیځو فلسفو سره افلاطونزم یوځای کړ، په داسې یو حرکت کې چې د نیوپلاتونیزم پراختیا ته لومړیتوب ورکوي. تاریخ[سمول]د اسکالون انټیوکس (c. 125-68 BC)، د لاریسا د فیلو شاګرد او د سیسیرو ښوونکی و. د هغه د نفوذ له لارې، افلاطون د اکادمیک شک څخه Eclecticism ته بدلون ورکړ. [1] پداسې حال کې چې فیلو لا تر اوسه په دې نظریې باندې عمل کړی و چې هیڅ شی په بشپړ ډول ډاډمن نه دی، انټیوکس بیرته یو څرګند عقیده ته راستون شو. د اکاډمیک شک په اړه د نورو اعتراضونو په مینځ کې دا نظر و چې د قوي باور پرته د ژوند هیڅ منطقي مینځپانګه ممکنه نه ده. [1] هغه په ډاګه کړه چې دا یو تناقض دی چې د هیڅ شی ادعا نشي کولی یا ثابت کړي چې هیڅ شی نشي ثابت کیدی. دا چې موږ نشو کولی د غلطو نظریاتو خبرې وکړو او په ورته وخت کې د غلط او ریښتیني توپیر څخه انکار وکړو. [2] د اکاډمیک، پیریپیټیک او سټویک سیسټمونه په داسې ډول تشریح کړل چې دا وښيي چې دا درې ښوونځي یوازې په کوچنیو ټکو کې له یو بل څخه انحراف کوي. هغه پخپله د اخلاقو سره [2] علاقه درلوده، په کوم کې چې هغه هڅه کوله چې د زینو ، ارسطو او افلاطون تر منځ یوه منځنۍ لاره ومومي. د بېلګې په توګه، هغه وويل چې د خوشحالۍ لپاره فضيلت کافي دی، مګر د خوشحالۍ د لوړې درجې لپاره جسمي او خارجي سامانونه هم ضروري دي. [2] دا انتخابي تمایل د اپلاتون لخوا د کفري کارونو د نشتوالي له امله خوښ شو. د اپلاتون[۱] وروسته د فلسفې د اصلي تیوریو لکه د ارستو منطق او د سټویک ارواپوهنې او اخلاقو (د توکو او احساساتو تیوري) په پام کې نیولو سره د منځني افلاطونیزم وده وه. [4] له یوې خوا منځني افلاطون د وروستنیو پیریپیټیسټانو په څیر په علمي فعالیتونو لکه د افلاطون د نظریاتو په بیانولو او د هغه د ډیالوګونو په تشریح کې بوخت وو. له بلې خوا دوی هڅه وکړه چې په سیستماتیک ډول د افلاطون نظریو ته وده ورکړي. تر هغه وخته چې دا په دې کې د neopythagoreanism د نفوذ تابع و، دا د نیوپلاټونیزم لپاره د لارې په چمتو کولو کې د پام وړ اهمیت درلود. [4]  د منځنيو اپلاتونپلوو تر ټولو مهم پلوتارک (45-120) و، چې د تاریخ لیکونکي په توګه یې هم شهرت ترلاسه کړ. که څه هم هغه یو افلاطون و، خو د پیریپاټیکس نفوذ ته خلاص و، او حتی په ځینو جزیاتو کې، سټوکس ته، سره له دې چې د دوی د اصولو خلاف د هغه د سیاستونو سره سره؛ هغه په بشپړه توګه یوازې د ایپیکورینیزم رد کړ. [۲] د سټویک مادیالیزم او ایپیکورین "الحاد" سره په مخالفت کې ، هغه د خدای پاک نظر خوښ کړ چې د افلاطون سره سم ډیر و. [۲] په هرصورت، هغه د فزیکي نړۍ اساسي قانون تشریح کولو لپاره دویم اصول غوره کړل. [۲] دا اصول هغه په هیڅ نامعلومه موضوع کې نه غوښتل، مګر په بده نړۍ کې - روح چې له پیل څخه د مادې سره تړلی و، مګر په تخلیق کې له عقل څخه ډک و او د هغې لخوا ترتیب شوی و. [۲] په دې توګه دا د نړۍ په الهی روح بدل شو، مګر د ټولو بدیو سرچینې په توګه کار کولو ته دوام ورکړ. [۲] هغه خدای د محدودې نړۍ څخه پورته پورته کړ، مګر هغه باور درلود چې خدای د مستقیم وحې په واسطه زموږ مرستې ته راځي؛ دې کار پلوتارک ته توان ورکړ چې په نبوت کې د خلکو باور توجیه کړي. [۳] د مشهور مذهب خدایان یوازې د یو او ورته الهی وجود او هغه ځواک لپاره مختلف نومونه دي چې دوی ته خدمت کوي. [۳] ډیمونز د هغه لپاره په نړۍ کې د خدای د نفوذ اجنټان وو. [۲] پلوتارک د ارادې د آزادۍ او د روح د بقا دفاع وکړه. [۲] د افلاطون-Peripatetic اخلاق د پلوتارک لخوا د سټوکس او ایپیکوریانو د مخالفو تیوریو په وړاندې ساتل شوي. [۲] د منځنیو اپلاتونپالو په منځ کې د سمیرنا تیون هم وو، چا چې د اپلاتون ریاضي پېژندنه لیکلې وه، او ګایوس (دوهمه پېړۍ) چې د اپلاتون د فلسفې ښوونکی و. [۳] د هغه شاګرد، البینس ، د هغه لیکچرونو حساب لیکلی، چې موږ یې پیژندنه لرو. [۳] په ورته وخت کې، الکینوس د افلاطون په اړه یوه اوږده مقاله لیکلې، په کوم کې چې هغه درې اصول وړاندې کړي: لومړی خدای، نظرونه ، چې د دې "لومړي خدای" فکرونه ګڼل کیږي، او مسله. [۴] اپولیوس (c. 125)، یو مشهور لیکوال، په خپلو کتابونو کې د سقراط په خدای او افلاطون او د هغه نظریه کې ، چې په لاتین کې لیکل شوي، د افلاطون افلاطون تشریح کړی. [۴] د ټایر میکسمس (c. 180)، د پلوتارک په څیر، هڅه وکړه چې د منځګړیتوب په توګه د ډیری ډیمونونو په انګیرنې سره د مایع خدای او مادې ترمنځ خلیج پل کړي. [۴] Atticus (c. 175) د هغه Eclecticism سره مخالفت وکړ چې په ښوونځي یې یرغل کړی و او د ارسطو د نظریاتو سره یې د افلاطون د تخریب په توګه مخالفت وکړ. هغه د افلاطون یو نه جوړونکی ملاتړی و او د خپل ټول نظام اساس یې د ابدیت نظریه ګڼله. سره له دې، په دې الهیات کې هغه د ثبات د سټویک مفکورې ته ډیر نږدې و. [۴] د اپامیا نومیوس (c. 160) دواړه نیوپایټاګورینیزم او پلوتونیزم سره یوځای کړل. [۴] هغه یو لیرې پرتو همغږي ښکاره کړه. د پلوتارک په څیر هغه فکر کاوه چې یو بد روح د مادې سره یوځای شوی. [8] له دې څخه د انسان د روح مړینه برخه اخیستل کیږي، کوم چې هغه د دویم غیر منطقي روح په توګه بیان کړی. [8] د دې ګناه له امله روح باید له خپل بې بدنه ژوند څخه بدن ته راښکته شي، او د بدن څخه د وتلو وروسته، که دا نور اوتار ته اړتیا ونلري، نو دا د خدای سره بې توپیره متحد کیږي. [8] د خدای ډالۍ هغه حکمت دی چې ترټولو غوره ښه دی، او دا ډالۍ یوازې هغه چا ته ورکول کیږي چې د نورو ټولو افکارو څخه د وتلو لپاره خپل ځان حتمي خیر ته وقف کړي. [8] هم وګوره[سمول]
سرچينې[سمول]
کتابتون[سمول]
مخ پر وړاندی لوستل[سمول]
بهرنۍ اړیکې[سمول]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
