Jump to content

په اسلام کې لیبرالیزم او پرمختگپالنه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
يوه برخه د
ليبراليزم
په اسلام کې لیبرالیزم او پرمختگپالنه کې هغه مسلمانان شامل دي، چې د اسلام پوهاوي او عمل په اړه یې د پام وړ پرمختللی فکر جوړ کړی دی. د دوی کار ځینې وختونه د «پرمختللي اسلام» په توګه پېژندل کېږي(عربي: الإسلام التقدمي al-Islām at-taqaddumī). ځینې ​​پوهان، لکه: امید صافی، د «پرمختللو مسلمانو» (له استعمار وروسته، د امپریالیزم ضد او د عصريتوب انتقاد کوونکي) او «د اسلام لیبرال مدافعین» (یو زوړ غورځنګ چې عصريیت یې منلی دی) ترمنځ توپیر کوي.[۱][۲][۳]

لیبرال اسلام، په اصل کې د ۱۸-۱۹ پېړیو د اسلامي بیارغونې غورځنګ نه راڅرګند شو. په اسلام کې لیبرال او پرمختللې مفکورې د ځینو دودیزو مسلمانانو له خوا جنجالي ګڼل کېږي، چې پر لیبرال مسلمانانو باندې د لویدیځ والي او یا منطقي کیدو پر بنسټ نیوکه کوي.[۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]

د اسلامي فلسفې مخینه

[سمول]

د اسلام ظهور، چې د قرآن او د محمد صلی الله علیه وسلم د ژوند پر بنسټ ولاړ و، د مدیترانې په سیمه کې یې د واک انډول او د واک د اصل په اړه تصورات په کلکه بدل کړل. پخوانۍ اسلامي فلسفې د دین او ساینس تر منځ په یوه نه هیریدونکې اړیکې او د حق د موندلو لپاره د اجتهاد پر پروسې ټینګار کاوه - په حقیقت کې، ټوله فلسفه «سیاسي» وه، ځکه چې د حکومت کولو لپاره یې ریښتینې پایلې درلودې. دا نظر د «عقل پرست» معتزلي فیلسوفانو له خوا ګواښل شوی و، هغوی د یوناني کلتور نظر درلود او تر وحی نه پورته دلیل باندې یې ټینګار کاوه، او لکه څنګه چې د عصري پوهانو له خوا د اسلام د دین د لومړنیو نظري پوهانو په توګه پیژندل شوي؛ دوی د یوه اشرافي سیکولر له خوا ملاتړ شوي ،چې له خلافت نه د عمل خپلواکه آزادي غواړي.[۱۱]

ابن رشد

[سمول]

ابن رشد چې ډېری په لاتین کې د ایورروس په نامه یادېږي، د اندلس یو له هغو پوهانو نه و چې پر ټولو علومو پوه و. په «لویدیځې اروپا کې د سیکولر فکر بنسټ ایښودونکي پلار» په توګه یادېږي، هغه د ارستو په نظریاتو کې د ارزښتناکو تبصرو لپاره د تبصره کوونکي په نوم پیژندل شوی و. د هغه آثار فصلالمقال او كتاب الكشف دي.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

رفاعة الطحطاوي

[سمول]

په ۱۸۳۱ ز کې، مصري پوه او د مصر نوي والي روښان فکر، رفاع الطحطاوي د مصر د زیربنا او تعلیم د عصري کولو لپاره د دولت په کچه د هڅو یوه برخه وه. دوی خپل مصري نندارچیان د روښانتیا له نظریاتو سره، لکه: سیکولر واک او سیاسي حقونو او آزادۍ سره اشنا کړل، د هغه نظریات په دې اړه وو چې څنګه یو عصري تمدن په ټولنه کې رامنځته شي او کوم څه کولای شي، د تمدن یا «ښه مصر» په رامنځته کولو کې مرسته وکړي.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

محمد عبده

[سمول]

د مصر اسلامي فقیه او دیني عالم محمد عبده چې د اسلامي موډرنیزم یو له مهمو بنسټ ایښودونکو شخصیتونو نه ګڼل کېږي، د مسلمانانو د دود، عقیدې او کورنۍ اړیکو سختوالی مات کړ. عبده استدلال وکړ چې: مسلمانان نه شي کولی، په ساده ډول د منځنیو پیړیو دیني عالمانو له خوا د چمتو شویو متنونو پر تفسیر باندې تکیه وکړي، هغوی باید د هغو بدلونونو پر وړاندې چې د وخت په تېرېدو سره رامنځته کېږي، له خپل عقل نه کار واخلي.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]

نصر حمید ابوزید

[سمول]

د قرآن مفکر، لیکوال، مصري اکاډمیک نصر حامد ابو زید په اسلام کې یو له مخکښو لیبرال دیني پوهانو نه دی. هغه د خپل انسانيت د قرآني هرمنیټکس پروژې لپاره مشهور دی، کوم چې د قرآن په اړه «اصلي نظرونه ګواښوي» چې «شخړې او بحثونه» یې راپارولي دي. دا یو «کلتوري محصول» و چې باید د اوومې پیړۍ د عربو ژبې او کلتور له شرایطو سره سم لوستل شوی وای او په ډیرو لارو تعبیر کېدلای شي. [۳۲][۳۳][۳۴][۳۵]

علي شریعتي

[سمول]

علي شریعتي مزیناني (په پارسي: علی شریعتي مزیناني، ۲۳ نومبر ۱۹۳۳ز – ۱۸ جون ۱۹۷۷ز) یو ایرانی انقلابي او ټولنپوه و چې د مذهب په ټولنپوهنه یې تمرکز درلود. هغه په ​​دې باور و چې سوسیالیزم له اسلام سره برابروالی لري او په حقیقت کې دا له پیله همداسې دی. داسې ښکاري چې د سوسیالیزم د سپړلو لپاره د هغه لېوالتیا د مصري مفکر عبدالحمید جودة السحار (ار:عبد الحمید جودة السحار) له خوا د ابوذر:  د خدای عبادت کوونکي سوسیالیست کتاب له ژباړې سره پیل شوې. د دې کتاب له مخې ابوذر لومړنی سوسیالیست و.[۳۶]

فیمینیزم

[سمول]

مارګوت بدران په ۲۰۰۲ ز کال کې د اسلام او فیمینیزم له ترکیب نه «د فیمینیستي خبرو او عمل په توګه چې په یوه اسلامي تمثیل کې بیان شوي» دفاع کړې ده. اسلامي فیمینستان خپل استدلال د اسلام او د هغه د ​​لارښوونو پر بنسټ وړاندې کوي، په شخصي او عامه ډګر کې د ښځو او نارینه وو بشپړه برابرۍ غواړي او کولای شي، غیر مسلمانان په خبرو اترو او بحثونو کې شامل کړي. اسلامي فیمینیزم د اسلامي پوهانو له خوا د سیکولر فیمینیزم په پرتله ډېر افراطي تعریف شوی او د اسلام په خبرو کې له قرآن سره د مرکزي متن په توګه ځای پر ځای شوی دی.[۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰]

بشري حقونه

[سمول]

د اسلامي سیاسي اعتدال فکر په دې نظر دی چې د مسلمان د هویت پالنه او د ډیموکراسۍ او بشري حقونو په څېر ارزښتونو خپرول، له دواړو خواوو ځانګړي نه دي، دا باید په ګډه وده وکړي.[۵۱]

ډېری لیبرال مسلمانان په دې باور دي چې اسلام د ټول بشریت د مطلقې برابرۍ مفهوم ته وده ورکوي او دا د هغې یو له مرکزي مفکورو نهدی. له همدې امله، د بشري حقونو سرغړونه، د ډېرو لیبرال مسلمانانو لپاره د یوې لویې اندیښنې سرچینه ګرځیدلې ده. لیبرال مسلمانان له خپلو کلتوري محافظه کارانو سره په دې کې توپیر لري، چې دوی په دې باور دي، چې ټول بشریت د بشري حقونو تر چتر لاندې استازیتوب کوي.[۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۵۶]

د LGBT حقونه

[سمول]

د ۲۰۱۳ ز کال په جنوري کې د جنسي او جنډر توپير لپاره د مسلمانانو اتحاد (MASGD) رامنځته شو. دا سازمان د کویر مسلم کاري ګروپ د غړو له  خوا د ملي همجنسبازانو او همجنسبازانو کاري ځواک په ملاتړ رامنځته شوی و. د MASGD ډېریو لومړنيو غړو پخوا له الفتحه بنسټ سره  کار کاوه، له هغې ډلې نه فیصل عالم او امام داعي د یادونې وړ دي.[۵۷][۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷][۶۸][۶۹]

سیکولریزم

[سمول]

اسلام او سیکولریزم

[سمول]

د سیکولریزم تعریف او کارېدنه، په ځانګړې توګه د مذهب ځای په ټولنه کې، په اسلامي هیوادونو او غیر اسلامي هیوادونو کې توپیر لري. لکه څنګه چې د سیکولریزم مفکوره په اسلامي نړۍ کې د سیکولرانو ترمنځ توپیر لري، د سیکولر کولو فشار پر وړاندې د روښان فکرو مسلمانانو غبرګونونه هم توپیر لري. له یوې خوا سیکولریزم د ځینو روښان فکرو مسلمانانو له خوا غندل کېږي، چې دوی دا نه احساسوي، چې مذهبي نفوذ باید له عامه ډګر څخه لرې شي.[۷۰][۷۱][۷۲][۷۳]

اسلامي موډرنيزم

[سمول]

اسلامي موډرنيزم، چې کله ناکله د موډرنيستي سلفيزم په نامه هم يادېږي، هغه حرکت دی چې د «مسلمانانو د لومړي ايډيالوژيک غبرګون» په توګه تشريح شوی، هڅه کوي چې اسلامي عقیده، له عصري غربي ارزښتونو، لکه: ملتپالنې سره پخلا کړي. دیموکراسي مدني حقونه، عقلانيت، برابري او پرمختګ په دې کې شامل دي. په دې بڼې کې « د فقهې د مفکورو او کلاسیکومیتودونو انتقادي بیا څېړنه» او د اسلامي کلام او قرآني تفسیر لپاره یوه نوې تګلاره ښودل شوې.[۷۴][۷۵][۷۶][۷۷]

قرآنیزم

[سمول]

قرآن پوهان په دې باور دي، چې محمد په خپله یو قرآن پوه او د قرآنیزم بنسټ ایښودونکی و او د هغه پیروانو دا عقیده تحریف کړه او په فرقو او ډلو لکه سني، شیعه او خوارج ووېشل شوو. قران پوهان حدیثونه ردوي او یوازې د قرآن پیروي کوي. تر کومه حده چې قران پوهان د سنتو مستند ردوي، توپير لري، خو ډېریو ډلو د حديث په اعتبار باندې کلکې نيوکې کړې او په ډېرو دلايلو يې رد کړي دي، چې تر ټولو مشهوره يې د قرآن کريم دا دعوه ده، چې په حديث شريف کې نه ده ذکر شوې. قرآن د اسلامي الهیاتو او عمل د سرچینې په توګه، د محمد(ص) له مړینې  نه تر دوو پیړیو پورې په لیکلې بڼه نه و ثبت شوی. [په لیکلې بڼه، د قرآن کریم ثبت د حضرت ابوبکر صدیق(رض) د خلافت په زمانه کې د حضرت عمر(رض) په وړاندیز پیل شو او د وخت خلیفه، د دې لوی کار مسؤلیت د رسول الله(ص) د وحې کاتب زید بن ثابت ته وسپاره. د قرآن کریم اوسنۍ نسخه چې زموږ او تاسو په لاس کې ده، د حضرت عثمان(رض) په زمانه کې ترتیب شوه، له دې امله یې پوهان نسخه یې عثمانیه بولي، نو په لیکلې بڼه، د قرآن کریم د ثبت کار دوه پېړۍ نه دي وتلې، بلکې دا د حضرت محمد(ص) له وفات وروسته د شل دېرشو کلونو یعنې دوو درېیو لسیزو خبره ده. پوهان د حضرت عثمان(رض) له خوا د قرآن کریم د عثمانیه نسخې ترتیب، د هغه د خلافت یوه لویه کارنامه بولي]. [۷۸][۷۹]

طلوع اسلام

[سمول]

دا خوځون د محمد اقبال له خوا پیل شوی و او وروسته یې غلام احمد پرویز مشري کوله. غلام احمد پرویز ټول حدیثونه رد نه کړل، په هرحال، هغه یوازې هغه حدیثونه منلي چې «د قرآن سره سم وي یا د پیغمبر یا د هغه د اصحابو په سیرت کې داغ پیدا نه کړي».دغه مؤسسه د پرویز د تعلیماتو کتابونه، رسالې او ثبتوونې خپروي.[۸۰]

سرچینې

[سمول]
  1. ↑ Kurzman, Charles (1998). "Liberal Islam and Its Islamic Context". In Kurzman, Charles (ed.). Liberal Islam: A Sourcebook. Oxford and New York: Oxford University Press. pp. 1–26. ISBN 9780195116229. OCLC 37368975.
  2. ↑ Safi, Omid, ed. (2003). Progressive Muslims: on justice, gender and pluralism. Oxford: Oneworld Publications. ISBN 9781851683161. OCLC 52380025.
  3. ↑ Safi, Omid. "What is Progressive Islam?". averroes-foundation.org. Averroes Foundation. Archived from the original on July 9, 2006.
  4. ↑ "Liberalism - Oxford Islamic Studies Online". www.oxfordislamicstudies.com. Archived from the original on 2013-11-04. نه اخيستل شوی 2019-07-11. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  5. ↑ Aslan, Reza (2011) [2005]. No god but God: the origins, evolution, and future of Islam (Updated ed.). New York: Random House. ISBN 9780812982442. OCLC 720168240.
  6. ↑ Sajid, Abdul Jalil (December 10, 2001). "'Islam against Religious Extremism and Fanaticism': speech delivered by Imam Abdul Jalil Sajid at a meeting on International NGO Rights and Humanity". mcb.org.uk. Muslim Council of Britain. Archived from the original on June 7, 2008.
  7. ↑ "Tawhid". oxfordislamicstudies.com. Oxford Islamic Studies Online. Archived from the original on 17 September 2017. نه اخيستل شوی 22 March 2015. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  8. ↑ Leeman, A. B. (Spring 2009). "Interfaith Marriage in Islam: An Examination of the Legal Theory Behind the Traditional and Reformist Positions" (PDF). Indiana Law Journal. Bloomington, Indiana: Indiana University Maurer School of Law. 84 (2): 743–772. ISSN 0019-6665. S2CID 52224503. Archived (PDF) from the original on 23 November 2018. نه اخيستل شوی 24 October 2021.
  9. ↑ Jahangir, Junaid (21 March 2017). "Muslim Women Can Marry Outside The Faith". The Huffington Post. Archived from the original on 25 March 2017. نه اخيستل شوی 24 October 2021.
  10. ↑ Zubaidah Rahim, Lily (2006). Capano, Giliberto; Howlett, Michael P.; Jarvis, Darryl S. L.; Ramesh, M. (eds.). "Discursive Contest between Liberal and Literal Islam in Southeast Asia". Policy and Society. Taylor & Francis. 25 (4): 77–98. doi:10.1016/S1449-4035(06)70091-1. ISSN 1839-3373. LCCN 2009205416. OCLC 834913646. S2CID 218567875.
  11. ↑ Aslan, Reza (2005). No god but God. Random House Inc. p. 153. ISBN 978-1-58836-445-6. By the ninth and tenth centuries...
  12. ↑ "John Carter Brown Library Exhibitions – Islamic encounters". نه اخيستل شوی October 30, 2012.
  13. ↑ "Ahmed, K. S. "Arabic Medicine: Contributions and Influence". The Proceedings of the 17th Annual History of Medicine Days, March 7th and 8th, 2008 Health Sciences Centre, Calgary, AB" (PDF). Archived from the original (PDF) on June 6, 2013. نه اخيستل شوی October 30, 2012. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  14. ↑ Sarrió, Diego R. (2015). "The Philosopher as the Heir of the Prophets: Averroes's Islamic Rationalism". Al-Qanṭara. 36 (1): 45–68. doi:10.3989/alqantara.2015.002. ISSN 1988-2955. p.48
  15. ↑ Abdel Wahab El Messeri. Episode 21: Ibn Rushd, Everything you wanted to know about Islam but was afraid to Ask, Philosophia Islamica.
  16. ↑ Fauzi M. Najjar (Spring, 1996). The debate on Islam and secularism in Egypt Archived 2010-04-04 at the Wayback Machine., Arab Studies Quarterly (ASQ).
  17. ↑ Averroes (2005). Averroes On Plato's Republic. Translated by Ralph Lerner. Cornell University Press. p. xix. ISBN 0-8014-8975-X.
  18. ↑ Fakhry, Majid (2001). Averroes (Ibn Rushd) His Life, Works and Influence. Oneworld Publications. p. 110. ISBN 1-85168-269-4.
  19. ↑ Nicola Missaglia, "Mohamed Abed Al-Jabri's new Averroism"
  20. ↑ Vatikiotis, P. J. (1976). The Modern History of Egypt (Repr. ed.). ISBN 978-0297772620. p. 115-16
  21. ↑ Vatikiotis, P. J. (1976). The Modern History of Egypt (Repr. ed.). ISBN 978-0297772620. p. 116
  22. ↑ Cleveland, William L. (2008)"History of the Modern Middle East" (4th ed.) pg.93.
  23. ↑ Gelvin, 133-134
  24. ↑ Galvin 160-161
  25. ↑ Ahmed H. Al-Rahim (January 2006). "Islam and Liberty", Journal of Democracy 17 (1), p. 166-169.
  26. ↑ Kerr, Malcolm H. (2010). "'Abduh Muhammad". Encyclopædia Britannica (15th) I: A-ak Bayes. Chicago, IL: Encyclopædia Britannica Inc.. 20–21. ISBN 978-1-59339-837-8. 
  27. ↑ Gelvin, J. L. (2008). The Modern Middle East (2nd ed., pp. 161-162). New York: Oxford university Press.
  28. ↑ Kügelgen, Anke von. "ʿAbduh, Muḥammad." Encyclopaedia of Islam, v. 3. Edited by: Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas and Everett Rowson. Brill, 2009. Syracuse University. 23 April 2009
  29. ↑ ʿAbduh, Muhammad. "al-Idtihad fi al-Nasraniyya wa al-Islam." In al-A'mal al-Kamila li al-Imam Muhammad ʿAbduh. edited by Muhammad ʿAmara. Cairo: Dar al-Shuruk, 1993. 257-368.
  30. ↑ Hourani, Albert. Arabic Thought in the Liberal Age 1798-1939. Cambridge: Cambridge University Press, 1983. 156.
  31. ↑ Benzine, Rachid. Les nouveaux penseurs de l'islam, p. 43-44.
  32. ↑ "Naṣr Ḥāmid Abū Zayd". Encyclopædia Britannica. نه اخيستل شوی 10 December 2015.
  33. ↑ Cook, Michael (2000). The Koran : A Very Short Introduction. Oxford University Press. p. 46. ISBN 0192853449.
  34. ↑ Kermani, "From revelation to interpretation", 2004: p.174
  35. ↑ "Nasr Abu Zayd, Who Stirred Debate on Koran, Dies at 66". REUTERS. 6 July 2010. نه اخيستل شوی 10 December 2015.
  36. ↑ "Religion vs Religion".{{cite web}}: ساتل CS1: url-status (link)
  37. ↑ Al-Ahram Weekly | Culture | Islamic feminism: what's in a name? Archived March 20, 2015, at the Wayback Machine.
  38. ↑ "'Islamic feminism means justice to women', The Milli Gazette, Vol.5 No.02, MG96 (16-31 January 04)". milligazette.com. نه اخيستل شوی 9 December 2015.
  39. ↑ "Islamic feminism: what's in a name?" Archived 2015-03-20 at the Wayback Machine. by Margot Badran, Al-Ahram, January 17–23, 2002
  40. ↑ "Exploring Islamic Feminism" Archived 2005-04-16 at the Wayback Machine. by Margot Badran, Center for Muslim-Christian Understanding, Georgetown University, November 30, 2000
  41. ↑ [۱] Archived 2011-04-10 at the Wayback Machine. Rob L. Wagner: "Saudi-Islamic Feminist Movement: A Struggle for Male Allies and the Right Female Voice", University for Peace (Peace and Conflict Monitor), March 29, 2011
  42. ↑ "Muslim women's group demands complete ban on Shariah courts | india-news". Hindustan Times. نه اخيستل شوی 2016-09-07.
  43. ↑ "SC admits Muslim woman's plea to declare triple talaq illegal". The Hindu. 2016-08-26. نه اخيستل شوی 2016-09-07.
  44. ↑ "Polygamy not a God-given right to Muslims".
  45. ↑ "Syariah court fails to protect and safeguard Muslim girls — Sisters in Islam". Archived from the original on 2014-07-14.
  46. ↑ "Archives". Archived from the original on 2014-07-14. نه اخيستل شوی 2022-02-13. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  47. ↑ "Sisters In Islam: News / Comments / Dress and Modesty in Islam". Archived from the original on 2013-08-23. نه اخيستل شوی 2017-04-22.
  48. ↑ "RAWA testimony to the Congressional Human Rights Caucus Briefing". U.S. Congressional Human Rights Caucus. December 18, 2001. Archived from the original on June 28, 2007.
  49. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2014-11-03. نه اخيستل شوی 2014-11-03.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  50. ↑ "Sisters in Islam files for judicial review on fatwa - Nation - The Star Online". www.thestar.com.my.
  51. ↑ The Fundamentalist City?: Religiosity and the Remaking of Urban Space, Nezar Alsayyad (ed.), Chapter 7: "Hamas in Gaza Refugee camps: The Construction of Trapped Spaces for the Survival of Fundamentalism", Francesca Giovannini. Taylor & Francis, 2010. ISBN 978-0-415-77936-4."
  52. ↑ Hassan Mahmoud Khalil: "Islam's position on violence and violation of human rights", Dar Al-Shaeb, 1994.
  53. ↑ "Sudan death penalty reignites Islam apostasy debate". BBC News. 15 May 2014. نه اخيستل شوی 21 September 2020.
  54. ↑ Clarence-Smith, William (2006). Islam and the Abolition of Slavery. Oxford University Press. pp. 198–200. ISBN 0195221516.
  55. ↑ "Writer and Islamic thinker "Gamal al-Banna": The Muslim Brotherhood is not fit to rule (2-2)". Ahewar.org. نه اخيستل شوی 2016-03-25.
  56. ↑ "Writer and Islamic thinker "Gamal al-Banna": The Muslim Brotherhood is not fit to rule (1-2)". Ahewar.org. 2008-02-18. نه اخيستل شوی 2016-03-25.
  57. ↑ "Muslim Alliance for Sexual and Gender Diversity". Muslimalliance.org. Archived from the original on 2014-08-05. نه اخيستل شوی 2013-11-18.
  58. ↑ "The Progressive Muslim Movement". OutSmart Magazine. October 1, 2013. نه اخيستل شوی November 18, 2013.
  59. ↑ "The Safra Project - rabble.ca". Rabble.ca. نه اخيستل شوی 5 April 2017.
  60. ↑ Power, Shannon (3 May 2016). "Being gay and muslim: 'death is your repentance'". Star Observer. نه اخيستل شوی 5 May 2016.
  61. ↑ "El-tawhid juma circle". Archived from the original on 19 April 2017. نه اخيستل شوی 19 April 2017. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  62. ↑ Mastracci, Davide (April 4, 2017). "What It's Like To Pray At A Queer-Inclusive Mosque". BuzzFeed. نه اخيستل شوی 19 April 2017.
  63. ↑ Habib, Samra (3 June 2016). "Queer and going to the mosque: 'I've never felt more Muslim than I do now'". The Guardian. نه اخيستل شوی 19 April 2017.
  64. ↑ Gillis, Wendy (August 25, 2013). "Islamic scholars experience diversity of Muslim practices at U of T summer program". Toronto Star. نه اخيستل شوی 19 April 2017.
  65. ↑ "A JIHAD FOR LOVE:::A FIlm by Parvez Sharma". AJihadForLove.org. نه اخيستل شوی 5 April 2017.
  66. ↑ "Press". A Sinner in Mecca. Archived from the original on 10 October 2018. نه اخيستل شوی 7 May 2015. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  67. ↑ "In 'A Sinner in Mecca,' a Gay Director Ponders His Sexuality and Islamic Faith". The New York Times. نه اخيستل شوی 7 October 2015.
  68. ↑ "Jordan: a gay magazine gives an hope to Middle East", Ilgrandecolibri.com, retrieved 11 August 2012
  69. ↑ "Gay Egypy". Gay Middle East. Archived from the original on 11 July 2011. نه اخيستل شوی 20 January 2011.
  70. ↑ Asad, Talal. Formation of Secular: Christianity, Islam, Modernity. Stanford: Stanford University Press, 2003. 5-6.
  71. ↑ "From the article on secularism in Oxford Islamic Studies Online". Archived from the original on 17 June 2013. نه اخيستل شوی 3 November 2014. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
  72. ↑ Naʻīm, ʻAbd Allāh Aḥmad. Islam and the secular state : negotiating the future of Shariʻa. Cambridge:Harvard University Press, 2008. ISBN 9780674027763
  73. ↑ Ira M. Lapidus (October 1975). "The Separation of State and Religion in the Development of Early Islamic Society", International Journal of Middle East Studies 6 (4), pp. 363-385 [364-5]
  74. ↑ Salafism Modernist Salafism from the 20th Century to the Present
  75. ↑ Tore Kjeilen (2006-01-18). "Salafism". I-cias.com. نه اخيستل شوی 2016-09-04.
  76. ↑ Salafism Archived 2015-03-11 at the Wayback Machine. Tony Blair Faith Foundation
  77. ↑ Encyclopedia of Islam and the Muslim World, Thompson Gale (2004)
  78. ↑ Aisha Y. Musa, The Qur’anists, Florida International University, accessed May 22, 2013.
  79. ↑ Richard Stephen Voss, Identifying Assumptions in the Hadith/Sunnah Debate, 19.org, Accessed December 5, 2013
  80. ↑ "Bazm-e-Tolu-e-Islam". Archived from the original on 22 November 2011. نه اخيستل شوی 22 March 2015. {{cite web}}: External link in |خونديځ تړی= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ-تړی= ignored (help); Unknown parameter |مسار الأرشيف= ignored (help)
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=په_اسلام_کې_لیبرالیزم_او_پرمختگپالنه&oldid=336333" نه اخيستل شوی