زابل يا زابول د افغانستان يو ولايت دی. د زابل ولایت چي ورته مهد السلاطین هم ویل کیږي ډیره پخوانۍ سابقه لري دا سیمه دپښتنو اتل امیر کروړ هم په خپلو حماسو کي یاده کړې دا دمیرویس خان ،شاه محمود، شاها شرف ،شاحسین ټاټوتی دۍ لرغوني مقامات یې پخپله دنوموړي مر قلات لویه غونډۍ ده چي پکي شیخ متي بابا پټ دۍ بل یې داُقیانوس غونډۍ ده چي دشاجوی ولسوالۍ په ۸کیلو میتري کي شمال لوری ته پرته ده بل یې دشهرصفا غشی دۍ چي کله لوی احمدشاه دورانی دپاني پټ جگړې ته روانیدی نو دلته یې دغشو پال واچاوو چي اوس ورباندي دکابل کندهار پر لویه لاره دسړک له غاړې سره یو منار جوړ دۍ چي دسیمې هستو گن ورته غشی وایي بل یې دنوې ولسوالۍ په بولان سیمه کي یو لوی غار دۍ چي تر اوسه یې چا پای ندۍ موندلی.
خو پخوا به هندوان ودې ځای ته دمذهبي مراسیمو دا دا کولو په موخه ورتلل ستر ستر اشخاص او علماء هم لري لکه دشوري بابا صاحب دبدین ملا صاحب چي دحاکم سنایي غزنوي په مقبره کي دفن دۍ مولانا سعدالله خروټی چي د ملا جامي پر کتاب شرح ملا باندي یې یو لوی او ارزښتناک کتاب (مصدرالسرور) لیکلی بل دشاجوی دولسوالۍ دجفروملا عمر خان شوباري ده چي جعفری صرف میر یې تصنیف کړی او دده دکورنۍ بل معاصر عالم مولوي عنایت الله غبرگي چي داصولو پر گران کتاب مسلم الثبوت یې ډیره ارزښتناکه شرحه لیکلې چي دوخت ستر عالم وو ددایه چوپان مولانا عبدالغفور سناني صاحب وو چي چي دنحوی پر مایه ناز کتاب عبدالغفور یې بې نذیره شرحه (درمنثور) لیکلې د دغه ولايت هستو گن یې پښتانه دي لکه هوتک تو خي خروټي ناصر او ځيني نور پښتانه ښاخونه
