بنګالي ملت

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
Bengalis
Watching you (Bangladesh).JPG
ټوله آبادي
شاوخوا 285 million
هغه سيمې چېرته چې دا قبيله آباده ده
کينډۍ:Bangladesh بنگلہ دیش 162,650,853[۱]
هند بھارت 97,237,669[۲]
کينډۍ:Saudi Arabia 2,500,000[۳][۴]
کينډۍ:Pakistan 2,000,000[۵]
کينډۍ:United Arab Emirates 1,089,917[۶]
کينډۍ:United Kingdom 451,000[۷]
کينډۍ:United States 369,115[۸]
کينډۍ:Qatar 350,000[۹]
کينډۍ:Malaysia 221,000[۱۰]
کينډۍ:Kuwait 200,000[۱۱]
کينډۍ:Italy 135,000[۱۲]
کينډۍ:Singapore 100,000[۱۳]
کينډۍ:Bahrain 97,115[۱۴]
 کاناډا 69,420[۱۵]
 اسټرالیا 54,566[۱۶]
کينډۍ:Nepal 26,582[۱۷]
کينډۍ:South Korea 13,600[۱۸]
کينډۍ:Japan 12,374[۱۹]
کينډۍ:Indonesia 8,500 [۲۰]
کينډۍ:Ireland 8,000 [۲۱]
ژبې

بنگالی زبان

مذهبونه

اسلام including Ahmadi– Bangladesh (90.40%), India (~30%)[۲۲][۲۳][۲۴][۲۵]

ہندو مت including Brahma – India (~70%), Bangladesh (8.54%)[۲۶][۲۵]

بدھ مت, مسیحیت and others – (1%)[۲۵][۲۷]

بنګاليان
Watching you (Bangladesh).JPG
ټوله آبادي
شاوخوا 285 million
هغه سيمې چېرته چې دا قبيله آباده ده
بنګله دېش بنګله دېش 162,650,853[۲۸]
هند هند 97,237,669[۲۹]
سعودي عربستانسعودي عربستان 2,500,000[۳۰][۳۱]
پاکستانپاکستان 2,000,000[۵]
متحده عرب اماراتمتحده عرب امارات 1,089,917[۳۲]
برېتانيابرېتانيا 451,000[۷]
د امريکا متحده ايالاتد امريکا متحده ايالات 369,115[۳۳]
قطرقطر 350,000[۹]
مالیزیامالېزيا 221,000[۳۴]
کوېټکوېټ 200,000[۱۱]
اېټاليااېټاليا 135,000[۳۵]
سينګاپورسنګاپور 100,000[۳۶]
بحرينبحرين 97,115[۳۷]
کاناډاکاناډا 69,420[۳۸]
آسټرالياآسټراليا 54,566[۳۹]
نيپالنيپال 26,582[۴۰]
سوېلي کورياسوېلي کوريا 13,600[۱۸]
جاپانجاپان 12,374[۱۹]
اندونيزيااندونېزيا 8,500 [۴۱]
آيرلېنډايرلينډ 8,000 [۴۲]
ژبې

بنګالي ژبه

مذهبونه

اسلام د احمدي په ګډون– بنګله دېش (90.40%), هند (~30%)[۴۳][۴۴][۲۴][۲۵]

هندوييزم د برما په ګډون – هند (~70%), بنګله دېش (8.54%)[۴۵][۲۵]

بوداييزم, مسیحیت او نور مذاهب – (1%)[۲۵][۲۷]

بنګالي ملت (بنګالي: বনগালি কুমাম)، چې د بنګالي ولس، بنګاليانو په نوم هم يادېږي، [۴۶] د آريايي توکميزو ژبو يوه ډله ده چې د جنوبي اسيا د بنګال له سيمې سره تړاو لري.

نوم او اصل[سمول]

بنګاليان هغه خلک دي چې د بنګال څخه ژبني، کلتوري یا پلارنی اصل لري. د دې توکمیز نوم بنګالي ، د ژبې او سیمې نوم بنګلا سره یوځای، دواړه د بنګالا څخه اخیستل شوی، چې د سیمې لپاره فارسي نوم و. د مسلمانانو تر پراخېدو مخکې، د بنګال په نامه کومه متحده سیمه نه وه، ځکه دغه سیمه په څو جیو پولیټیکل ویشل شوې وه. بنګ (په جنوب کې)، راد (په لویدیځ کې)، پندروردان او ورندرا (په شمال کې)، او سمت او هرکل (په ختیځ کې) ترټولو مهمې څانګې وې. په پخوانیو وختونو کې د دې سیمې خلک د دې ویشونو له مخې پیژندل شوي.

پخوانیو تاریخپوهانو بنګ هغه سړي ته موندلی چې په سیمه کې اوسیده، که څه هم هغه ډیری وختونه د افسانې په توګه پیژندل کیږي. دوی وړاندیز وکړ چې دا سیمه لومړی د Bing لخوا میشته شوې وه، چې هغه د حم لمسی و، چې هغه د نوح زوی و. [۴۷] [۴۸] [۴۹] د مغلو په کتاب عین اکبري کې د "ال" ضمیمه د دې حقیقت له امله ده چې د سیمې پخوانیو پاچاهانو د غونډۍ په لمنو کې د ځمکې څخه 10 فوټه پورته کړې. لوړ او 20 فوټ پراخ .. دا غونډۍ د "ټول" په نوم یادیږي. [۵۰]

په 1352 میلادي کال کې د شمس الدین الیاس په نوم یو مسلمان اشرف دا سیمه په یوه واحد سیاسي اداره کې یوځای کړه چې د بنګال د سلطنت په نوم پیژندل کیږي. هغه ځان ته شاه بنګالیان ویل. [۵۱] په دې دوره کې، بنګالي ژبې هم دولتي سرپرستي ترلاسه کړه او ادبي پرمختګ یې تایید کړ. [۵۲] [۵۳] په دې توګه، الیاس شاه په اغیزمنه توګه د سیمې د اوسیدونکو ټولنیز - ژبني هویت د دولت، کلتور او ژبې له مخې رسمی کړ. [۵۴]

تاریخ[سمول]

لرغونی[سمول]

د لرغوني یوناني جغرافیه پوه پوتلیمي لخوا په نقشه کې د ګنګهارډ انځور.

لرغونپوهانو د بنګال په سیمه کې د 4,000 کلن برونزو د دورې تمدن پاتې شوني موندلي دي، او دوی په دې باور دي چې موندنې په سیمه کې د جوړیدو لومړنۍ نښې دي. په هرصورت، د رنګاماټي او فیني ولسوالیو د تیږو د وسایلو او د لاسي زنګونو په بڼه د پیلیولیتیک انساني استوګنې شواهد ترلاسه کړي دي. [۵۵] اثار ښیې چې د واری باتشور تمدن چې په اوسني نرسنګدي کې وده کړې، د 2000 BC پورې تاریخ لري. د سیندونو څخه لرې نه، بندر ښار د لرغوني روم ، سویل ختیځ آسیا او نورو سیمو سره په بهرنۍ سوداګرۍ کې بوخت و. د دې تمدن خلک د خښتو په کورونو کې اوسېدل، په پراخو سړکونو ګرځېدل، د سپینو زرو سکې او د اوسپنې وسلې یې کارولې. دا په بنګال او ختیځ برصغیر کې ترټولو پخوانی ښار ګڼل کیږي. [۵۶]

بنګال ته یو له لومړنیو بهرنیو حوالو څخه یو هیواد دی چې ګنګهارډ نومیږي چې یونانیانو په 100 BC کې یادونه کړې. دیوډورس سیکولس اعلان وکړ چې هیڅ بهرني دښمن د هاتیو د قوي ځواک له امله ګنګهارډ نه دی فتح کړی. هغه دا هم وویل چې لوی سکندر د هندیانو له ماتولو وروسته د ګنګا په لور پرمختګ وکړ، مګر کله چې هغه د ګنګهارد د 4,000 هاتیانو په اړه پوه شو نو د تقاعد پریکړه یې وکړه. [۵۷]

د منځنۍ دورې[سمول]

داسې انګېرل کیږي چې غازي پیر د یوولسمې او دولسمې پېړۍ تر منځ یو وخت په سندربن کې ژوند کاوه.

د انسائیکلو پیډیا بریتانیکا په وینا، عربان ، ترکان او پارسيان په اتمه پیړۍ کې بنګال ته ننوتل پیل کړل. په نهایت کې دا ټولې ډلې سره یوځای شوې چې اوس د بنګالیانو په نوم پېژندل کیږي. [۵۸] د دې وخت په جریان کې، بنګال د محلي پال امپراتورۍواکمنه وه چې د عباسي خلافت سره یې سوداګري کوله. د بنګال او د منځني ختیځ د عربو تر منځ د دې مخ پر ودې سوداګرۍ په پایله کې، اسلام راڅرګند شو. یو عرب جغرافیه پوه المسعودي هلته د مسلمانانو یوه ټولنه ولیده. [۵۹]

د تجارت تر څنګ اسلام د اولیاوو د هجرت په واسطه معرفي شو. په 11 پیړۍ کې، سارخ الانتیا او د هغه شاګردان، په ځانګړې توګه شاه سلطان رومي، په نیتورکونا کې میشت شول، چیرته چې دوی سیمه ایز حاکمان او خلک د اسلام منلو ته اړ کړل. د زغم وړ بوداپال امپراتورۍ وروسته د سینا لخوا برید وشو چې د سویلي هند هندوان وو. سینا د محلي خلکو لږ ملاتړ درلود او د محمد بن بختیار خلجي (یو مسلمان جنرال) له خوا په اسانۍ سره مات شول. نو بنګال د راتلونکو څو پیړیو لپاره د مسلمانو شاهي کورنیو لخوا واکمن شو. له همدې امله د مسلمانانو راتګ هم زیات شو. د سلطان بلخي او شاه مخدوم روپاس په شان اولیاء د شمالي بنګال په اوسني راجشاهي څانګه کې میشته دي. د برهان الدین په مشرۍ د 13 مسلمانو کورنیو یوه ټولنه هم په سلهت کې شتون درلود، د شمال ختیځ ښار چې د هندوانو تر واک لاندې دی. په 1303 میلادي کال کې، د شاه جلال په مشرۍ په سلګونو صوفیانو د شمالي بنګال له سلطان سره د سلهټ په فتح کولو کې مرسته وکړه، او دا ښار یې د مذهبي فعالیتونو لپاره د شیخ جلال مرکز جوړ کړ. شیخ جلال له فتحې وروسته د بنګال په مختلفو سیمو کې د خپلو شاګردانو په خپرولو سره اسلام خپور کړ.

په 1352 کې د شمس الدین الیاس شاه لخوا د بنګال د واحد متحد سلطنت تاسیس په پای کې د "بنګالي" ټولنیز ژبني هویت ته وده ورکړه. عثمان سراج الدین چې د اخي سراج بنګالي په نوم هم یادیږي، د شمالي بنګال د ګور اوسیدونکی و او د الیاس شاه د واکمنۍ پر مهال د بنګال امپراتورۍ د دربار عالم شو. [۶۰] [۶۱] دغه سني هیواد هم د پخوانیو پاچاهانو په پرتله د مورنۍ ژبې ملاتړ ته اجازه ورکړه او ملاتړ یې وکړ. جلال الدین محمد شاه ، چې یو هندو زیږیدلی مسلمان سلطان دی، په عربستان کې تر مکې او مدینې پورې د اسلامي مدرسو د جوړولو تمویل وکړ. عربانو دغه بنسټونه د المدارس البنگالیه په نوم پیژندل . [۵۲] [۵۳]

د انګریزانو یرغل[سمول]

په 1757 کې د پلاشي په جګړه کې د بنګالي توپخانې يو انځور.

وروسته، بنګال په خپلواکه توګه د نوابانو لخوا واکمن شو چې د مغل امپراتورۍ ته وفادار وو. د جګړې وروسته ، د برتانیا ختیځ هند شرکت بنګال سره ضمیمه کړ، چې د ماشومانو د جګړې بنسټ جوړوي. په ټوله برصغیر کې د شرکت واکمني د لومړي بنګال صدارت لاندې پیل شوه. کلکته په ۱۷۷۲ کال کې د برتانوي امپراتورۍ پلازمېنه اعلان شوه. صدارت د نظامي - ملکي ادارې لخوا اداره کیده، او د نړۍ شپږم لومړنی ریل شبکه درلوده. د لوی بنګال قحطي د استعماري واکمنۍ پرمهال څو ځله پیښ شوي ، په ځانګړي توګه د لوی بنګال قحط (1770) او د 1943 بنګال قحط چې هر یو یې ملیونونه بنګاليان وژلي.

بنګال د برتانوي واکمنۍ لاندې بې صنعتي شو. د بنګالي خلکو له وضعیت څخه ناراضه، د څو پاڅونونو هڅه وکړه. د بنګال د خپلواکۍ جګړه په 1857 کې د کلکتې په څنډه کې پیل شوه او د نورو بغاوتونو سره د پیوستون لپاره ډهاکه ، چټاګانګ او سلیټ ته خپره شوه. د بغاوت ناکامي مستقیم د برتانوي واکمنۍ لامل شوه. د آزادۍ د مبارزې ډیری مخکښان او وروسته مشران بنګاليان وو لکه دودو میان ، تیتو میر ، عبدالحمید خان بھاشاني ، حسین شهید سهروردي او فضل الحق .

ژبه او ټولنیزه درجه بندي[سمول]

سیمه يیزې ژبې د طبقه بندۍ یو له ټاکونکو څخه دی.

د بنګالیانو یوه مهمه او یووالی ځانګړنه دا ده چې ډېری یې په بنګالي خبرې کوي، د دوی اړوند هند-اريايي ژبه . [۶۲] په ټوله نړۍ کې د نږدې 226 مېلیون اصلي ویونکو او 300 مېلیون ټول ویونکو سره، بنګالي یو له خورا پراخه ویل کېدونکو ژبو څخه ده چې په نړۍ کې شپږم ځای لري. [۶۳] [۶۴] د دې ژبې مختلف ډولونه نن ورځ کارول کیږي او د بنګالي یووالي لپاره یو مهم ځواک چمتو کوي. دا بېلابېل ډولونه په دریوو کټګوریو وېشل کېدی شي:

  1. کلاسیکی بنګالی (সাধু বাশাধাধাবাশা): یوه تاریخي بڼه ده چې د انګلیسي دورې تر پایه پورې د ادبي کارولو لپاره محدوده وه.
  2. عصري معیاري بنګالي (چلت بھاشا چلات بھاشا یا شده بھاشا شده بھاشا): د لوی نادیه د ویشل شوې سیمې د ژبو پر بنسټ یو عصري ادبي بڼه (اوس د لوی کشتیا او نادیه ترمنځ ویشل شوې). دا نن ورځ په لیکلو او رسمي وینا کې کارول کیږي. د بیلګې په توګه، چمتو شوي ویناوې او ځینې راډیوګانې.
  3. بنګالي (سیمه ییزه ژبه): د ټولو ویناوالو له مخې ترټولو لوی کټګوري. دا یوه غیر رسمي خبرې شوې ژبه ده چې د ژبې له مخې له سیمې څخه بلې سیمې ته توپیر لري.

بنګاليان په فرعي ګروپونو وېشل کېدی شي په ابتدايي توګه د ژبو پر بنسټ، مګر د کلتور د نورو اړخونو له مخې.

  1. اهل بنګاليان : یوه کلمه چې په لویدیځ بنګال کې په عمده توګه د ختیځ بنګالیانو لپاره کارول کیږي. په دې ډله کې اکثریت بنګالیان شامل دي. دوی د ډهاکه ، میمنسنګ ، کاملا او باریسال ولسوالیو او همدارنګه په ښکته آسام او تریپوره کې د بنګالي ژبو سیمو څخه راغلي دي. د بنګالیانو په منځ کې، داسې فرعي ډلې شتون لري چې د (ختیځ) بنګالي هویت سربیره جلا جلا شناخت لري. دوی د چټاګانګ ، سلیټ، نواکالي او پران ډاکا (زاړه ډهاکه) اصلي اوسېدونکي دي. د چټاګانګ د کاکس بازار خلک د میانمار د راخین ایالت له روهینګیا سره نږدې تړاو لري.
  2. اهل ګوتي : د لویدیځ بنګالیانو لپاره یوه جمله. د پورولیا (او لوی منبوم) اصلي اوسیدونکي د لویدیز لور ته د ژبو او فرعي کلتور له امله د عمومي غوټیس څخه یو څه توپیر لري.
  3. شمالي خلک: په شمالي سیمه کې د ویرندري او رنګپوري ژبو ویونکي. دوی په ښکته آسام کې هم موندل کیږي. د شیرشاه ابادي ټولنه بهار ته غځیږي.

جغرافیایی وېش[سمول]

اعتصام الدین د برصغیر لومړنی لوستی و چې اروپا ته یې سفر وکړ.

د خپلو اصلي سیمو سربېره، د بنګالي نفوس ډېری برخه د انډامان او نیکوبار ټاپوګانو ، اروناچل پردېش ، ډیلي ، اورشا ، چتیس ګاه، جارکنډ ، میګالیا ، میزورم ، ناګستان او اتراکنډ کې هم ژوند کوي، او همدارنګه د پام وړ نفوس په نمبر 1 کې دي. د نیپال ولایت سره. [۶۵] بنګاليان په پاکستان ، منځني ختیځ ، مالیزیا او سنګاپور په سویل ختیځ آسیا کې، او په عمده توګه په انګلیس او اېټالیا کې ښه تاسیس شوي ټولنې لري.

اسلام ته د بنګالي خلکو معرفي د عربي ټاپووزمې سره اړیکه جوړه کړې، ځکه چې مسلمانان باید په خپل ژوند کې یو ځل د حج د برکت لپاره دې خاورې ته لاړ شي. څو بنګالي سلطانانو په حجاز کې د اسلامي مدرسو تمویل کاوه، چې عربانو ته د مدرسې البنګالیه په نوم پیژندل کیږي. دا معلومه نه ده چې بنګالیانو کله په عربو کې میشت کیدل پیل کړل، که څه هم لومړنۍ بیلګه یې د حاجي شریعت الله استاد مولانا مراد دی، چې د 1800 لسیزې په لومړیو کې د مکې په ښار کې د تل لپاره میشت شو. د بنګالي نژاد د پام وړ خلک [۶۶] په منځني ختیځ کې ژوند کوي د قرآن کریم ژباړن ظهور الحق چې په عمان کې ژوند کوي، او همدارنګه د شهزادګۍ ثروت الحسن کورنۍ چې د شهزاده حسن بن طلال دی. د اردن ښځه ده

د بنګاليانو لوی شمېر په بنګله ټاون کې مېشته شوي او ځان یې تاسیس کړی.

په اروپا کې د بنګالیانو لومړني ریکارډونه د 16 پیړۍ په اوږدو کې د لوی انګلستان پاچا جورج III د واکمنۍ پورې اړه لري. یو بنګالی دیپلومات چې عصام الدین نومیده په ۱۷۶۵ کې له خپل نوکر محمد مقیم سره له نادیه اروپا ته راغی. [۶۷] نن ورځ، برتانوي بنګله دیشیان په انګلستان کې طبیعي ټولنه ده، چې په برصغیر کې د ټولو رستورانتونو 90٪ فعالیت کوي. او په ټول هیواد کې یې د بنګالي اکثریت سیمې جوړې کړې. تر ټولو مهم یې په ختیځ لندن کې بنګله ټاون دی.

ساینس[سمول]

په عصري علومو کې د بنګالیانو ونډه په نړیواله کچه د پام وړ ده. قاضي عزیزالحق یو اختراع کونکی و چې د ګوتو د نښې طبقه بندي سیسټم تر شا د ریاضیاتي اساس رامینځته کولو اعتبار لري چې تر 1990 کلونو پورې د جرمي تحقیقاتو لپاره کارول کیده. عبدالستار خان په فضايي بیړیو، جټ انجنونو، ریل ګاډو انجنونو او صنعتي ګاز توربینونو کې د تجارتي استعمال لپاره له څلویښتو څخه ډیر مختلف مرکبات اختراع کړل. په 2006 کې، ابوالحسام د سونو آرسینیک فلټر اختراع کړ او وروسته یې د دوام لپاره د 2007 ګرینجر چیلنج جایزه ترلاسه کړه . [۶۸] بل بایو میډیکل ساینس پوه پرویز حارث د سټینفورډ پوهنتون لخوا په نړۍ کې د 1 ملیون ساینس پوهانو په سر کې ځای لري. [۶۹]

حوالې[سمول]

  1. "SOUTH ASIA :: BANGLADESH". Cia.gov. Central Intelligence Agency. د لاسرسي‌نېټه ۲۱ جون ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. "Scheduled Languages in descending order of speaker's strength – 2011" (PDF). Registrar General and Census Commissioner of India. 29 June 2018. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. Kamruzzaman, Muhammad (23 January 2020). "Over 217 Bangladeshi workers deported from Saudi Arabia". انادولو ایجنسی. ڈھاکہ. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. "Migration Profile - Saudi Arabia" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ . Five million illegal immigrants residing in Pakistan. Express Tribune.
    "Homeless In Karachi". آؤٹ لک. د لاسرسي‌نېټه ۰۲ مارچ ۲۰۱۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
    (په 17 December 2006 باندې). Falling back. Daily Times.
    van Schendel, Willem (2005). The Bengal Borderland: Beyond State and Nation in South Asia. Anthem Press. د کتاب پاڼې 250. د کتاب نړيواله کره شمېره 9781843311454. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. "Migration Profile – UAE" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ "2011 Census: Ethnic group, local authorities in the United Kingdom". Office for National Statistics. 11 October 2013. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  8. "Language Spoken at Home by Ability to Speak English for the Population 5 Years and Over". U.S. Census Bureau. 2019. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ (په 21 March 2020 باندې). Bangladeshi migrants trapped in Qatar labour camp lockdown. New Age.
  10. Aina Nasa (په 27 July 2017 باندې). More than 1.7 million foreign workers in Malaysia; majority from Indonesia.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ (په 7 September 2016 باندې). Kuwait restricts recruitment of male Bangladeshi workers. Dhaka Tribune.
  12. (په 8 October 2012 باندې). In pursuit of happiness.
  13. "Bangladeshis in Singapore". High Commission of Bangladesh, Singapore. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۳ نومبر ۲۰۱۴ باندې. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. "Bahrain: Foreign population by country of citizenship". gulfmigration.eu. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۶ ډيسمبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۱ جنوري ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  15. "NHS Profile, Canada, 2011, Census Data". Government of Canada, Statistics Canada. 8 May 2013. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ فبروري ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  16. "Census shows Indian population and languages have exponentially grown in Australia". SBS Australia. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ جون ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. "Population Monograph of Nepal: Volume II (Social Demography)" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۸ سپټمبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ جولای ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ 체류외국인 국적별 현황, 2013년도 출입국통계연보, South Korea: Ministry of Justice, 2013, د کتاب پاڼې 290, د لاسرسي‌نېټه ۰۵ جون ۲۰۱۴ الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ バングラデシュ人民共和国(People's Republic of Bangladesh). Ministry of Foreign Affairs (Japan) (په جاپانی ژبه کي). د لاسرسي‌نېټه ۲۹ اکتوبر ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  20. http://www.qatar-tribune.com/news.aspx?n=659B1F3A-7299-4D4A-B2DA-D3BAA8AE673D&d=20150625[مړه لينکونه]
  21. https://www.dfa.ie/travel/travel-advice/a-z-list-of-countries/bangladesh/
  22. Comparing State Polities: A Framework for Analyzing 100 Governments By Michael J. III Sullivan, pg. 119
  23. "BANGLADESH 2015 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ (په 23 December 2016 باندې). Protest poetry: Assam's Bengali Muslims take a stand. الجزیرہ
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ ۲۵٫۳ ۲۵٫۴ ۲۵٫۵ Bangladesh- کتاب حقائق عالم
  26. "Population Housing Census" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۳ سپټمبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ "Data on Religion". Census of India (2001). Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. د لاسرسي‌نېټه ۲۶ اگسټ ۲۰۰۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. "SOUTH ASIA :: BANGLADESH". Cia.gov. Central Intelligence Agency. د لاسرسي‌نېټه ۲۱ جون ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. "Scheduled Languages in descending order of speaker's strength – 2011" (PDF). Registrar General and Census Commissioner of India. 29 June 2018. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  30. Kamruzzaman, Muhammad (23 January 2020). "Over 217 Bangladeshi workers deported from Saudi Arabia". انادولو ایجنسي. ډاکه. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  31. "Migration Profile - Saudi Arabia" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  32. "Migration Profile – UAE" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  33. "Language Spoken at Home by Ability to Speak English for the Population 5 Years and Over". U.S. Census Bureau. 2019. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  34. Aina Nasa (په 27 July 2017 باندې). More than 1.7 million foreign workers in Malaysia; majority from Indonesia.
  35. (په 8 October 2012 باندې). In pursuit of happiness.
  36. "Bangladeshis in Singapore". High Commission of Bangladesh, Singapore. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۳ نومبر ۲۰۱۴ باندې. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  37. "Bahrain: Foreign population by country of citizenship". gulfmigration.eu. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۶ ډيسمبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۱ جنوري ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  38. "NHS Profile, Canada, 2011, Census Data". Government of Canada, Statistics Canada. 8 May 2013. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ فبروري ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  39. "Census shows Indian population and languages have exponentially grown in Australia". SBS Australia. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ جون ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  40. "Population Monograph of Nepal: Volume II (Social Demography)" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۱۸ سپټمبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ جولای ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  41. http://www.qatar-tribune.com/news.aspx?n=659B1F3A-7299-4D4A-B2DA-D3BAA8AE673D&d=20150625[مړه لينکونه]
  42. https://www.dfa.ie/travel/travel-advice/a-z-list-of-countries/bangladesh/
  43. Comparing State Polities: A Framework for Analyzing 100 Governments By Michael J. III Sullivan, pg. 119
  44. "BANGLADESH 2015 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  45. "Population Housing Census" (PDF). د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۳ سپټمبر ۲۰۱۷ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  46. . Bangalees and indigenous people shake hands on peace prospects. Dhaka Tribune
  47. غلام حسین سلیم (1902). RIYAZU-S-SALĀTĪN: A History of Bengal. کولکاتا: The Asiatic Society. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۵ ډيسمبر ۲۰۱۴ باندې. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  48. محمد قاسم فرشتہ (1768). Dow, Alexander (المحرر). History of Hindostan. د کتاب پاڼي 7–9. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  49. Trautmann, Thomas (2005). Aryans and British India. Yoda Press. د کتاب پاڼې 53. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  50. Land of Two Rivers, Nitish Sengupta
  51. Ahmed, ABM Shamsuddin (2012).
  52. ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ Eaton, Richard M. (1993). The Rise of Islam and the Bengal Frontier, 1204–1760. University of California. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-520-20507-9. د لاسرسي‌نېټه ۱۳ جولای ۲۰۱۷. What is more significant, a contemporary Chinese traveler reported that although Persian was understood by some in the court, the language in universal use there was Bengali... It also points to the survival, and now the triumph, of local Bengali culture at the highest level of official society. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  53. ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ Politics and Literary Activities in the Bengali Language during the Independent Sultanate of Bengal. https://www.banglajol.info/index.php/DUJL/article/view/3344. 
  54. مرشد غلام (2012).
  55. . Bangladesh Student Association @ TTU https://web.archive.org/web/20051226045659/http://www.orgs.ttu.edu/saofbangladesh/history.htm. د اصلي آرشيف څخه پر ۲۶ ډيسمبر ۲۰۰۵ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۶ اکتوبر ۲۰۰۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة); مفقود أو فارغ |title= (مساعدة)
  56. "آرکائیو کاپی". بیلبو ذیلی ضلع (په بنګالي ژبه کي). د اصلي آرشيف څخه پر ۳۰ سپټمبر ۲۰۲۱ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۹ ډيسمبر ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  57. Diodoro Sículo (1940). II. Harvard University Press. OCLC 875854910 https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Diodorus_Siculus/2B*.html. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة); مفقود أو فارغ |title= (مساعدة)
  58. "Bengali". Enciclopedia Británica (په انګلیسي ژبه کي). الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  59. مسعودی, trans. Barbier de Meynard and Pavet de Courteille (1962). "1:155". In Pellat, Charles (المحرر). Les Prairies d'or [Murūj al-dhahab] (په فرانسیسی ژبه کي). Paris: Société asiatique. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  60. 'Abd al-Haqq al-Dehlawi. Akhbarul Akhyar. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  61. حنیف (2000). Biographical Encyclopaedia of Sufis: South Asia. پربھت کمار شارما. د کتاب پاڼې 35. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  62. سارا انجم باری (په 12 April 2019 باندې). A Tale of Two Languages: How the Persian language seeped into Bengali.
  63. "Statistical Summaries". Ethnologue. 2012. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ مې ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  64. حق, محمد دنیال; سرکار, پبتر. "Bangla Language". Banglapedia: The National Encylopedia of Bangladesh. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  65. "50th REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA" (PDF). nclm.nic.in. وزارت اقلیتی امور، حکومت ہند. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۸ جولای ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۲ نومبر ۲۰۱۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  66. Lua error in Module:Citation/CS1/Date_validation at line 303: attempt to compare nil with number.
  67. C.E. Buckland, Dictionary of Indian Biography, Haskell House Publishers Ltd, ۱۹۶۸, p.
  68. National Academies Press Release, accessed 5 February 2007.
  69. বিশ্বের শীর্ষ বিজ্ঞানীদের তালিকায় প্রফেসর পারভেজ হারিস : আর্সেনিক নিয়ে গবেষণা সাড়া জাগিয়েছে. britbangla24 (په بنګالي ژبه کي). 23 January 2021. د لاسرسي‌نېټه ۲۵ جنوري ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)