Jump to content

اسلامي فیمینیزم

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
د ليکنو ټولګه
فیمینزم
مارګوټ بادران په ۲۰۰۲ ز کال کې د اسلام او فیمینیزم د ترکیب نه په دې ډول ملاتړ وکړ: «هغه فیمینیسټی مباحثه او عمل چې په یوه اسلامي بېلګه کې تصرېح شوې وي». اسلامي فیمینیسټان د خپلو استدلالونو بنسټ، اسلام او د هغه تعالیم بولي او په شخصي او عامه ژوند کې د نارینه او ښځینه وو د بشپړې برابري په لټه کې دي او کولای شي، په خپله دې مباحثه او مناظره کې غیرمسلمان هم ور ګډ کړي. اسلامي فیمینیزم، د اسلامي عالمانو له خوا تر سیکولار فیمینیزم زیات راډیکال تعریف شوی او دا هم وايي چې: په دې اړه په قرآن کریم کې هم ډېر زیات آيتونه راغلي دي. اسلامي فیمینیزم ته د یوه «فکري مکتب» په توګه کولای شو، د دې برخې مخکښو غړو هرې یوې مراکشي ټولنپېژندونکې فاطمې میرنیسي، آمنه ودود او لیلا احمد ته اشاره وکړو.  [۱][۲][۳][۴][۵]

د دې برخې مدافعان هغو مشاهداتو ته اشاره کوي چې د ډېری مسلمان لرونکو هېوادونو زیات شمېر د دولت مشرانې، لومړۍ وزیرانې او د بهرنیو چارو وزیرانې لرلې دي، لکه: د اذربایجان لاله شوکت، د پاکستان بینظیر بوټو، د سینیګال مامه مدیور بویي، د ترکیې تانسو چیلر، د کوسوو کاکوشا جاشاري او د اندونیزیا میګاواتي سوکارنوپوتري. په بنګلادېش کې خالده ضیا په ۱۹۹۱ ز کال کې د لومړي ځل لپاره د لومړنۍ ښځینه لومړۍ وزیرې په توګه وټاکل شوه او تر ۲۰۰۹ ز کال پورې یې د لومړۍ وزیرې په توګه خدمت وکړ، تر څو چې ځای یې شیخ حسینه ونیوه او د لومړي وزیر چوکۍ یې لا تر اوسه پورې ساتلې ده او په دې سره بنګلادېش په نړیواله کچه یوازینی هېواد دی چې مشري يې د زیات وخت لپاره ښځو کړې ده. [۶]

تعریفونه

[سمول]

اسلامي فیمینیستان

[سمول]

اسلامي فیمینیستان مذهبي متنونه د فیمینیسټ لیدلوري له مخې تعبیروي. هغوی ته د هغو مفسرینو په سترګه کتل کېږي چې خپل استدلالونه د اسلام او د هغه په روزنو کې رانغاړي، د جنسیتي عدالت په لټه کې دي او په شخصی او عمومي ژوند کې د ښځو او نارینه وو لپاره بشپړه برابري غواړي او په خپله دې مباحثه کې نامسلمانان هم ورګډوی. [۷]

اسلامي فیمینیزم د اسلامي علماوو له خوا تعریف شوی، چې د سیکولار فیمینیزم په پرتله ډېر راډیکال دی، چې خپله ټوله تکیه یې د اسلام او قرآن کریم پر ارشاداتو باندې تکیه لري. په دې وروستیو وختونو کې، د اسلامي فیمینیزم مفهوم لا زیات پراخ شوی، ځکه چې اسلامي ډلې په دې لټه کې دي چې د ټولنې له هر اړخ نه ملاتړ ځان ته را جلب کړي. سربېره پر دې، لوستې مسلمانې ښځې هڅه کوي چې خپله ونډه په ټولنه کې په ډاګه کړي. [۸][۹][۱۰]

د مسلمان لږه کیو او اسلامي مرکز نه ام یاسمین وايي چې: فیمینیزم زیاتره وختونه د یوه لویدیځوال خوځښت په توګه غلط انګېرل کېږي، په داسې حال کې چې مسلمانې فیمینیستانې د نوولسمې پېړۍ له پیل نه په دې ډګر کې فعالې دي. د مسلمانو فیمینیستانو دندې دا نه دي چې د اسلام په دین کې اصلاحات راولي، بلکې دا دي چې: «په یوه سیکولار ټولنه کې د جنسیت برابري ته وده ورکړي». یاسمین زیاتوي چې: مسلمانو فیمینیسټانو خپل لیدلوري داسې عیار کړی چې اسلام یې په بطن کې پروت دی او د نر او ښځې له برابري نه د ملاتړ په موخه یې هغه د خپل ایمان له موازینو سره «اقتباس» کړی دی، ځکه چې اسلام د ښځو پر وړاندې زورزیاتی نه مني. له نوولسمې پېړۍ راهیسې، ښځو او هم سړو پر ښځو باندې د شرعي قوانینو د اغېز له امله حقوقي سیستمونه، لکه: د حجاب موضوع، زده کړې، د هغوی ګوښه والی(محرومیت)، د مېړه له خوا د څو ښځو سره واده کول او صیغه تر پوښتنې لاندې نیولي دي. د همدې ټولنیزو مسایلو په اصلاح کې، مسلمانو ښځو له قانوني بدلونونو نه په ملاتړ کې، د نجونو لپاره د ښوونځیو پر جوړولو او له حجاب او د زوجونو له شمېر سره پر مخالفت پیل وکړ. د یاسمین د استدلال په ملاتړ کې، فاطمه مرنیسي د یوې مسلمانې ښځې په اړه د «ساکتې او مطیع» ښځې په توګه د هغې انځور وړاندې کول، تر کلکې نیوکې لاندې نیسي او وايي چې: دا د اسلام له اصلي پیغام سره هېڅ اړیکه نه لري. د هغې په نظر: مسلمانو نارینه محافظه کارانو، د قرآن کریم دیني متون د خپل مردسالارانه نظام د ساتنې په موخه منحرف کړي، څو وکولای شي چې ښځې له جنسي آزادي نه پرې را وګرځوي؛ له همدې امله یې د حجاب او د هغوی د حقونو لپاره سخت  بندیزونه(قیودات) ټاکلي دي.[۱۱][۱۲][۱۳]

مارګوټ بادران وايي چې

[سمول]

مارګوټ بادران وايي چې: «اسلامي فیمینیزم خپل درک او اختیار له قرآن کریم نه را اخیستی او د ښځو او سړو لپاره د هغوی د شتون په کلیت کې حقونه او عدالت غواړي». نوموړې په خپلو لیکنو کې زیاتوي چې: راډیکال اسلام پالانو (سیاسي اسلام) اسلام د پلارسالاري او پر ښځو د ظلم د تصویر له مخې منحرف کړی دی. همدا تصویر دی چې نوره نړۍ هم اسلام ته په دې سترګه ګوري. آسما برلاس د بادرون نظریات شریکوي او په هغو هېوادونو کې چې ۹۸ سلنه وګړي یې مسلمانان دي، هلته د سیکولار فیمینیسټانو او اسلامي فیمینیزم تر منځ توپیر باندې بحث کوي، ځکه دا شونې نه ده چې د هغوی په «بنسټیزو بارونو کې» له ښکېلېدو نه مخنیوی وکړو.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

شلمه پېړۍ

[سمول]

عایشه عبدالرحمن چې د بنت الشاطي (د سیند د غاړې لور) په مستعار نامه یې لیکنې کولې، هغه دویمه عصري ښځه ده چې قرآن یې تفسیر کړ، که څه هم هغې خپل ځان فیمینیسټه نه بلله، خو د هغې د آثارو موضوعګانې فیمینیسټي وي. نوموړې خپل مشهور کتابونه په ۱۹۵۹ ز کال کې خپاره کړل، په همدې کال کې نجیب محفوظ د محمد (ص) د ژوند یوه تمثیلي او فیمینیسټي ګڼه خپره کړه. نوموړې د حضرت محمد (ص) د مور، ښځو او لورانو په ګډون د اسلام د لومړیو کلونو د مشهورو ښځو ژوندلیکونه ولیکل او همداشان ادبي نقد یې ولیکه.  فاطمه مرنیسي استدلال کوي چې:  په اسلامي ټولنو کې د ښځو د حقونو زیاتره ځپل، د سیاسي انګېرنو او د هغو لاس خوړلو تفاسیرو پایله ده چې د حضرت محمد (ص) له خوا د اټکل شوې داسې اسلامي ټولنې سره په تضاد کې دي، چې هغه په کې ټولو نارینه وو او ښځینه وو ته د برابري غوښتنه کوله.[۲۰][۲۱][۲۲]

د افغان ښځو انقلابي ټولنه

[سمول]

د افغان ښځو انقلابي ټولنه (RAWA) د پاکستان په کوټه ښار کې د ښځو هغه مؤسسه ده چې د ښځو د حقونو او سیکولار دیموکراسي لپاره هڅه کوي. د دغې مؤسسې موخه دا ده چې، افغان ښځې په دواړو سیاسي او ټولنیزو فعالیتونو کې ښکېلې واوسي او وکولای شي ، خپل بشري حقونه تر لاسه او د افغانستان د حکومت پر وړاندې د دیموکراتیکو او سیکولار اصولو له مخې، نه د بنسټپالنې له پلوه، تر هغه وخته پورې خپلې مبارزې ته دوام ورکړي ، چې ښځې وکولای شي، د ژوند په ټولو ډګرونو کې په بشپړه توګه ګډون وکړای شي.[۲۳]

دغه مؤسسه په ۱۹۷۷ ز کال کې د مینه (Meena) په مشرۍ د یو شمېر روڼ اندو ښځو په مټ جوړه شوه. هغوی دا مؤسسه د ښځو لپاره د برابري او زده کړې د ودې په خاطر جوړه کړه او افغان محرومو او خاموشه شوو ښځو ته یې د غږ پورته کولو لپاره خپل کار ته ادامه ورکړه. له ۱۹۷۸ ز کال وړاندې، RAWA یوازې د ښځو پر حقونو او دیموکراسۍ باندې تمرکز درلود، خو د مسکو په لارښوونې د ۱۹۷۸ ز کال له کودتا وروسته او بیا په ۱۹۷۹ ز کال کې د شوروي له خوا د افغانستان په اشغال سره، RAWA په مستقیمه توګه د مقاومت په جګړه کې ښکېله شوه او له بهر نه به یې د دیموکراسۍ او سیکولاریزم لپاره هلې ځلې کولې. په ۱۹۷۹ ز کال کې، RAWA د افغانستان د دیموکراتیک جمهوریت په وړاندې کمپاینونه تر سره کړل او په ښوونځیو کې یې ناستې وکړي، چې د هغو پر وړاندې ملاتړ تر لاسه کړي. په ۱۹۸۱ ز کال کې دې سازمان د( پیام زن) په نامه په دوو ژبو باندې یوه فیمینسټي مجله خپره کړه. RAWA همداشان، د کډوالو له ماشومانو او د هغوی له مېندو سره د مرستې په خاطریې، د وطن په نامه ښوونځي جوړ کړل، چې هلته به یې له هغوی سره مرستې کولې او عملي مهارتونه به یې ور زده کول. [۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]

سرچینې

[سمول]
  1. ↑ "Al-Ahram Weekly | Culture | Islamic feminism: what's in a name?". خوندي شوی له the original on 2015-03-20. بياځلي په 2005-06-24.
  2. ↑ "Women In Islam". milligazette.com. 22 November 2010. خوندي شوی له اصلي څخه په 2015-10-22. بياځلي په 9 December 2015.
  3. ↑ "Islamic feminism: what's in a name?" Archived 2015-03-20 at the Wayback Machine. by Margot Badran, Al-Ahram, January 17–23, 2002
  4. ↑ "Exploring Islamic Feminism" Archived 2005-04-16 at the Wayback Machine. by Margot Badran, Center for Muslim-Christian Understanding, Georgetown University, November 30, 2000
  5. ↑ Lindsey, Ursula (11 April 2018). "Can Muslim Feminism Find a Third Way?". New York Times. خوندي شوی له اصلي څخه په 2018-04-12. بياځلي په 11 April 2018.
  6. ↑ "Prime Minister of Bangladesh - PM Office Email Address." MediaBangladeshnet about Bangladesh Print Electronic Internet More. N.p., 15 Nov. 2015. Web. 1 Oct. 2016.
  7. ↑ "Women In Islam". milligazette.com. 22 November 2010. خوندي شوی له اصلي څخه په 2015-10-22. بياځلي په 9 December 2015.
  8. ↑ "Islamic feminism: what's in a name?" Archived 2015-03-20 at the Wayback Machine. by Margot Badran, Al-Ahram, January 17–23, 2002
  9. ↑ "Exploring Islamic Feminism" Archived 2005-04-16 at the Wayback Machine. by Margot Badran, Center for Muslim-Christian Understanding, Georgetown University, November 30, 2000
  10. ↑ [۱] Archived 2011-04-10 at the Wayback Machine. Rob L. Wagner: "Saudi-Islamic Feminist Movement: A Struggle for Male Allies and the Right Female Voice", University for Peace (Peace and Conflict Monitor), March 29, 2011
  11. ↑ "Independent Lens . SHADYA . Muslim Feminism | PBS". www.pbs.org. خوندي شوی له اصلي څخه په 2018-06-22. بياځلي په 2019-10-21.
  12. ↑ "Women and Islam - Oxford Islamic Studies Online". www.oxfordislamicstudies.com. خوندي شوی له اصلي څخه په 2019-04-30. بياځلي په 2019-10-21.
  13. ↑ Rassam, Amal. "Mernissi, Fatima". Oxford Islamic Studies. خوندي شوی له اصلي څخه په January 8, 2019. بياځلي په October 24, 2019.
  14. ↑ Badran, Margot. Feminism in Islam : Secular and Religious Convergences. Oxford : Oneworld, 2009., 2009.
  15. ↑ Badran, Margot (9 November 2008). "Margot Badran: What does Islamic feminism have to offer? Where does it come from? Where is it going?". the Guardian. خوندي شوی له اصلي څخه په 2017-12-01. بياځلي په 2017-12-01.
  16. ↑ [۲] Archived 2017-12-01 at the Wayback Machine.
  17. ↑ Seedat, Fatima (2016). "Beyond the Text: Between Islam and Feminism". Journal of Feminist Studies in Religion. 32 (2): 138. doi:10.2979/jfemistudreli.32.2.23. S2CID 151549625.
  18. ↑ Islamic Clips (13 July 2014). "Are Men and Women Equal in Islam by Dr Zakir Naik". خوندي شوی له اصلي څخه په 2016-11-08. بياځلي په 2017-12-01 – via YouTube.
  19. ↑ Mernissi, Fatema (1975). Beyond the Veil: Male-Female Dynamics in a Muslim Society. Schenkman Publishing Company. ISBN 978-0253204233.
  20. ↑ Mernissi, Fatima (1992). The Veil and the Male Elite: A Feminist Interpretation of Islam. New York: Basic Books. ISBN 978-0201-63221-7.
  21. ↑ Arab Women Novelists: The Formative Years and Beyond by Joseph T. Zeidan, State University of New York Press, 1995
  22. ↑ Roded, Ruth (May 2006), "Bint al-Shati's Wives of the Prophet: Feminist or Feminine?", British Journal of Middle Eastern Studies, 33 (1): 51–66, doi:10.1080/13530190600603915, S2CID 159905564
  23. ↑ "RAWA testimony to the Congressional Human Rights Caucus Briefing". U.S. Congressional Human Rights Caucus. December 18, 2001. خوندي شوی له the original on June 28, 2007.
  24. ↑ Mehta, Sunita. Women for Afghan Women: Shattering Myths and Claiming the Future. New York: Palgrave Macmillan, 2002. Print.
  25. ↑ Melody Ermachild Chavis (30 September 2011). Meena: Heroine Of Afghanistan. Transworld. pp. 1–. ISBN 978-1-4464-8846-1. خوندي شوی له اصلي څخه په 29 April 2016. بياځلي په 30 March 2016.
  26. ↑ Gioseffi, Daniela (2003). Women on War: An International Anthology of Women's Writings from Antiquity to the Present. Feminist Press at CUNY. p. 283. ISBN 978-1-55861-409-3. بياځلي په 2016-03-30.
  27. ↑ Brave Women in a War-Torn World: RAWA and Afghanistan[مړه لينکونه]
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=اسلامي_فیمینیزم&oldid=296594" نه اخيستل شوی