اسلامي فیمینیزم

د ليکنو ټولګه فیمینزم د فيمينيزم څانګې نوملړ  • آمازون • آنارشیست • بی‌خدا • سیاه‌پوست • چیکانا • مسیحی • کنون‌خواه • فرهنگی • مجازی • تفاوت‌های فردی • اکو • جنسیت و برابری • برابری طلب • چاق • ساخت گرای فرانسوی • جنسیت • جهانی • فردگرا • اسلامي • یهودی • همجنس‌گرا • ليبرال • ماتیکی • مارکسیستي • مادی • نو • پسااستعماری • پست‌مدرن • ضد سقط جنین • پروتوفمینیست • بنسټپال • جدایی‌طلب • جنس-مثبت • سوسیالیست • نقطه‌نظر • الهيات • جهان‌سوم • ترنس‌فيمينيزم • زن‌گرایی منځپانګه فينيميسټي خوځښت • د ښځو حقونه • اثرات فيمينيزم بر جامعه‎ • فرهنگ فيمينيزم • همجنس‌گرایی سیاسی • پرو-فيمينيزم • ضدفيمينيزم • د ښځو سلامتیا • له فيمينيزم څخه وروسته دوره اندونه مطالعات جنسیت • جنسیت‌زدگی در رسانۀ اصلی • د جنسيت مساوات • برابری • د ښځو مطالعه • مطالعات مردان • اقتصاد • نظریه سیاسی • شناخت‌شناسی • الهیات • سکس‌شناسی • جامعه‌شناسی • نظریهٔ قانونی • هنر • نقد ادبی • نظریهٔ فیلم • بوم شناسی سیاسی • معماری • انسان‌شناسی • باستان‌شناسی • جرم‌شناسی • جغرافیا • فلسفه • روان‌شناسی زنان • روابط بین‌الملل • اگزیستانسیالیسم • مطالعات دانشگاهی د فيمينيزم تاريخ • د ښځو تاريخ تاریخ تاريخ • لومړۍ څپه • دوهمه څپه • درېيمه څپه ښځو ته د رايې حق در طول تاریخ • د رای حق • د هېوادونو له مخې د رای حق  • کانادا • نیوزلند • بریتانیا • امریکا په هېوادونو کې فيمينيزم نړيوال ښځينه خوځښتونه • منځنی ختيځ • ایران (خوځښت، حقوق) • افغانستان (جنبش، حقوق)  • ترکیه • چین • مصر • فرانسه • هند • ایرلند • جاپان • نيپال • نيکاراګوای • پولينډ • اوکراین • سعودي عربستان • برېتانیا • امریکا • کوردستان • اسرائیل • په هېوادونو کې د ښځو حقونه نوملړونه او لړليکونه لړليک • فينيميسټان • ويوکي • اوسني فينيميسټان مارګوټ بادران په ۲۰۰۲ ز کال کې د اسلام او فیمینیزم د ترکیب نه په دې ډول ملاتړ وکړ: «هغه فیمینیسټی مباحثه او عمل چې په یوه اسلامي بېلګه کې تصرېح شوې وي». اسلامي فیمینیسټان د خپلو استدلالونو بنسټ، اسلام او د هغه تعالیم بولي او په شخصي او عامه ژوند کې د نارینه او ښځینه وو د بشپړې برابري په لټه کې دي او کولای شي، په خپله دې مباحثه او مناظره کې غیرمسلمان هم ور ګډ کړي. اسلامي فیمینیزم، د اسلامي عالمانو له خوا تر سیکولار فیمینیزم زیات راډیکال تعریف شوی او دا هم وايي چې: په دې اړه په قرآن کریم کې هم ډېر زیات آيتونه راغلي دي. اسلامي فیمینیزم ته د یوه «فکري مکتب» په توګه کولای شو، د دې برخې مخکښو غړو هرې یوې مراکشي ټولنپېژندونکې فاطمې میرنیسي، آمنه ودود او لیلا احمد ته اشاره وکړو.   د دې برخې مدافعان هغو مشاهداتو ته اشاره کوي چې د ډېری مسلمان لرونکو هېوادونو زیات شمېر د دولت مشرانې، لومړۍ وزیرانې او د بهرنیو چارو وزیرانې لرلې دي، لکه: د اذربایجان لاله شوکت، د پاکستان بینظیر بوټو، د سینیګال مامه مدیور بویي، د ترکیې تانسو چیلر، د کوسوو کاکوشا جاشاري او د اندونیزیا میګاواتي سوکارنوپوتري. په بنګلادېش کې خالده ضیا په ۱۹۹۱ ز کال کې د لومړي ځل لپاره د لومړنۍ ښځینه لومړۍ وزیرې په توګه وټاکل شوه او تر ۲۰۰۹ ز کال پورې یې د لومړۍ وزیرې په توګه خدمت وکړ، تر څو چې ځای یې شیخ حسینه ونیوه او د لومړي وزیر چوکۍ یې لا تر اوسه پورې ساتلې ده او په دې سره بنګلادېش په نړیواله کچه یوازینی هېواد دی چې مشري يې د زیات وخت لپاره ښځو کړې ده. تعریفونه اسلامي فیمینیستان اسلامي فیمینیستان مذهبي متنونه د فیمینیسټ لیدلوري له مخې تعبیروي. هغوی ته د هغو مفسرینو په سترګه کتل کېږي چې خپل استدلالونه د اسلام او د هغه په روزنو کې رانغاړي، د جنسیتي عدالت په لټه کې دي او په شخصی او عمومي ژوند کې د ښځو او نارینه وو لپاره بشپړه برابري غواړي او په خپله دې مباحثه کې نامسلمانان هم ورګډوی. اسلامي فیمینیزم د اسلامي علماوو له خوا تعریف شوی، چې د سیکولار فیمینیزم په پرتله ډېر راډیکال دی، چې خپله ټوله تکیه یې د اسلام او قرآن کریم پر ارشاداتو باندې تکیه لري. په دې وروستیو وختونو کې، د اسلامي فیمینیزم مفهوم لا زیات پراخ شوی، ځکه چې اسلامي ډلې په دې لټه کې دي چې د ټولنې له هر اړخ نه ملاتړ ځان ته را جلب کړي. سربېره پر دې، لوستې مسلمانې ښځې هڅه کوي چې خپله ونډه په ټولنه کې په ډاګه کړي. د مسلمان لږه کیو او اسلامي مرکز نه ام یاسمین وايي چې: فیمینیزم زیاتره وختونه د یوه لویدیځوال خوځښت په توګه غلط انګېرل کېږي، په داسې حال کې چې مسلمانې فیمینیستانې د نوولسمې پېړۍ له پیل نه په دې ډګر کې فعالې دي. د مسلمانو فیمینیستانو دندې دا نه دي چې د اسلام په دین کې اصلاحات راولي، بلکې دا دي چې: «په یوه سیکولار ټولنه کې د جنسیت برابري ته وده ورکړي». یاسمین زیاتوي چې: مسلمانو فیمینیسټانو خپل لیدلوري داسې عیار کړی چې اسلام یې په بطن کې پروت دی او د نر او ښځې له برابري نه د ملاتړ په موخه یې هغه د خپل ایمان له موازینو سره «اقتباس» کړی دی، ځکه چې اسلام د ښځو پر وړاندې زورزیاتی نه مني. له نوولسمې پېړۍ راهیسې، ښځو او هم سړو پر ښځو باندې د شرعي قوانینو د اغېز له امله حقوقي سیستمونه، لکه: د حجاب موضوع، زده کړې، د هغوی ګوښه والی(محرومیت)، د مېړه له خوا د څو ښځو سره واده کول او صیغه تر پوښتنې لاندې نیولي دي. د همدې ټولنیزو مسایلو په اصلاح کې، مسلمانو ښځو له قانوني بدلونونو نه په ملاتړ کې، د نجونو لپاره د ښوونځیو پر جوړولو او له حجاب او د زوجونو له شمېر سره پر مخالفت پیل وکړ. د یاسمین د استدلال په ملاتړ کې، فاطمه مرنیسي د یوې مسلمانې ښځې په اړه د «ساکتې او مطیع» ښځې په توګه د هغې انځور وړاندې کول، تر کلکې نیوکې لاندې نیسي او وايي چې: دا د اسلام له اصلي پیغام سره هېڅ اړیکه نه لري. د هغې په نظر: مسلمانو نارینه محافظه کارانو، د قرآن کریم دیني متون د خپل مردسالارانه نظام د ساتنې په موخه منحرف کړي، څو وکولای شي چې ښځې له جنسي آزادي نه پرې را وګرځوي؛ له همدې امله یې د حجاب او د هغوی د حقونو لپاره سخت  بندیزونه(قیودات) ټاکلي دي. مارګوټ بادران وايي چې مارګوټ بادران وايي چې: «اسلامي فیمینیزم خپل درک او اختیار له قرآن کریم نه را اخیستی او د ښځو او سړو لپاره د هغوی د شتون په کلیت کې حقونه او عدالت غواړي». نوموړې په خپلو لیکنو کې زیاتوي چې: راډیکال اسلام پالانو (سیاسي اسلام) اسلام د پلارسالاري او پر ښځو د ظلم د تصویر له مخې منحرف کړی دی. همدا تصویر دی چې نوره نړۍ هم اسلام ته په دې سترګه ګوري. آسما برلاس د بادرون نظریات شریکوي او په هغو هېوادونو کې چې ۹۸ سلنه وګړي یې مسلمانان دي، هلته د سیکولار فیمینیسټانو او اسلامي فیمینیزم تر منځ توپیر باندې بحث کوي، ځکه دا شونې نه ده چې د هغوی په «بنسټیزو بارونو کې» له ښکېلېدو نه مخنیوی وکړو. شلمه پېړۍ عایشه عبدالرحمن چې د بنت الشاطي (د سیند د غاړې لور) په مستعار نامه یې لیکنې کولې، هغه دویمه عصري ښځه ده چې قرآن یې تفسیر کړ، که څه هم هغې خپل ځان فیمینیسټه نه بلله، خو د هغې د آثارو موضوعګانې فیمینیسټي وي. نوموړې خپل مشهور کتابونه په ۱۹۵۹ ز کال کې خپاره کړل، په همدې کال کې نجیب محفوظ د محمد (ص) د ژوند یوه تمثیلي او فیمینیسټي ګڼه خپره کړه. نوموړې د حضرت محمد (ص) د مور، ښځو او لورانو په ګډون د اسلام د لومړیو کلونو د مشهورو ښځو ژوندلیکونه ولیکل او همداشان ادبي نقد یې ولیکه.  فاطمه مرنیسي استدلال کوي چې:  په اسلامي ټولنو کې د ښځو د حقونو زیاتره ځپل، د سیاسي انګېرنو او د هغو لاس خوړلو تفاسیرو پایله ده چې د حضرت محمد (ص) له خوا د اټکل شوې داسې اسلامي ټولنې سره په تضاد کې دي، چې هغه په کې ټولو نارینه وو او ښځینه وو ته د برابري غوښتنه کوله. د افغان ښځو انقلابي ټولنه د افغان ښځو انقلابي ټولنه (RAWA) د پاکستان په کوټه ښار کې د ښځو هغه مؤسسه ده چې د ښځو د حقونو او سیکولار دیموکراسي لپاره هڅه کوي. د دغې مؤسسې موخه دا ده چې، افغان ښځې په دواړو سیاسي او ټولنیزو فعالیتونو کې ښکېلې واوسي او وکولای شي ، خپل بشري حقونه تر لاسه او د افغانستان د حکومت پر وړاندې د دیموکراتیکو او سیکولار اصولو له مخې، نه د بنسټپالنې له پلوه، تر هغه وخته پورې خپلې مبارزې ته دوام ورکړي ، چې ښځې وکولای شي، د ژوند په ټولو ډګرونو کې په بشپړه توګه ګډون وکړای شي. دغه مؤسسه په ۱۹۷۷ ز کال کې د مینه (Meena) په مشرۍ د یو شمېر روڼ اندو ښځو په مټ جوړه شوه. هغوی دا مؤسسه د ښځو لپاره د برابري او زده کړې د ودې په خاطر جوړه کړه او افغان محرومو او خاموشه شوو ښځو ته یې د غږ پورته کولو لپاره خپل کار ته ادامه ورکړه. له ۱۹۷۸ ز کال وړاندې، RAWA یوازې د ښځو پر حقونو او دیموکراسۍ باندې تمرکز درلود، خو د مسکو په لارښوونې د ۱۹۷۸ ز کال له کودتا وروسته او بیا په ۱۹۷۹ ز کال کې د شوروي له خوا د افغانستان په اشغال سره، RAWA په مستقیمه توګه د مقاومت په جګړه کې ښکېله شوه او له بهر نه به یې د دیموکراسۍ او سیکولاریزم لپاره هلې ځلې کولې. په ۱۹۷۹ ز کال کې، RAWA د افغانستان د دیموکراتیک جمهوریت په وړاندې کمپاینونه تر سره کړل او په ښوونځیو کې یې ناستې وکړي، چې د هغو پر وړاندې ملاتړ تر لاسه کړي. په ۱۹۸۱ ز کال کې دې سازمان د( پیام زن) په نامه په دوو ژبو باندې یوه فیمینسټي مجله خپره کړه. RAWA همداشان، د کډوالو له ماشومانو او د هغوی له مېندو سره د مرستې په خاطریې، د وطن په نامه ښوونځي جوړ کړل، چې هلته به یې له هغوی سره مرستې کولې او عملي مهارتونه به یې ور زده کول. سرچینې