اساسي حقونه
د اساسي بشري حقونو لیست[سمول]په دې لیست کې د نړیوالو پیژندل شویو حقونو یوه ډله شامله ده چې بنسټیز ګڼل کیږي، دا هغه څه دي چې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو نړیواله اعلامیه ، د مدني او سیاسي حقونو نړیوال میثاق، یا د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو نړیوال کنوانسیون کې شامل دي. دا حقوق دا دي:
په متحده ایالاتو کې د اساسي حقونو قانوني مانا[سمول]ډېر بشري حقونه په پراخه کچل اساسي حقونه ګڼل کيږي، مخو د حق ډلبندي کول د "بنسټیزو حقونو" په توګه د يو شمېر ځانګړو قانوني ملحوظاتو په پام کې نيولو ته اړتیا لري چې محکمه یې د دې معلومولو لپاره کاروي چې په کومو شرایطو کې د متحده ایاالتو حکومت او مختلف دولتي حکومتونه ممکن دا ډول حقونه بنسټیز وګڼي. د بېلګې په توګه د دغو حقونو تاريخي بنسټونه څېړل کېږي او معلومه کېږي چې آيا د دغو حقونو ساتنه د پخوانيو دودونو يوه برخه ګڼل کېږي، دولتونه کولى شي د نورو حقونو تضمين او بنسټيز بشري حقونه يې په پام کې ونيسي. د امريکا په اساسي حقوقو کې نوي حقونه شامل کړي، خو هيڅکله يې نه شي کمولی، يا له دغو حقونو څخه کوم سرغړاوی کوي، او حتی که دا سرغړونه د ځينو مقننه طرزالعملونو تر پوښښ لاندې وي، په ځانګړو محکمو کې ننګول کیدی شي. بېلابېلو هېوادونو کې اساسي حقونه[سمول]کاناډا[سمول]په کاناډا کې د حقوقو او آزادیو منشور څلور اساسي آزادۍ په ګوته کوي: [۸]
اروپايي ټولنه[سمول]د اروپا په مختلفو هیوادونو کې د اساسي بشري حقونو په اړه یو واحد حقوقي او قضایي نظریه شتون نلري، مګر د اروپایی اتحادیې قانون یو شمیر دا حقونه پیژني او د ډیرو لارو څخه یې ساتنه کوي. د بشري حقونو یو لړ تضمین او ساتنه، او محکمه د بشري حقونو لپاره د اروپا کمیسیون واک لري چې د دې حقونو څخه د سرغړونو قضاوت وکړي. هند هڅه وکړه چې د برتانیې د حقوقو قانون (1689)، د متحده ایالاتو د حقونو بل (1791)، او د انسان د حقونو فرانسوي اعلامیه (1789) د مثال په تعقیب د خپل ځان د بشري حقونو اساسي سند رامینځته کړي. د 1919 قانون د برتانوي حکومت ته پراخ واکونه ورکړل چې کنټرول یې ... په هند کې، دا اجازه ورکړه چې د هر فرد او د رسنیو پراخ سانسور د نامعلوم وخت لپاره نیول او توقیف کړي، چې د پراخو مظاهرو، مظاهرو او مدني نافرمانۍ لامل شو. او په نهایت کې وروسته د بشري حقونو قانون رامینځته کولو لامل شو. په هند کې ځینې اساسي بشري حقونه د امریکا په متحده ایالاتو کې د دوی د سیالانو سره مخالفت کوي، ځکه چې دوی ډیری ځانګړتیاوې لري او په ځینو مواردو کې خورا ډیر تفصیل لري. د بیلګې په توګه، د امریکا د حقونو بل، چې د لومړي لس تعدیلاتو لخوا تعریف شوی. په اساسي قانون کې یوازې د دغو حقونو څخه ځینې په واضح ډول ذکر شوي، د استیناف د پروسې په جریان کې، ستره محکمه کولی شي په دې حقونو محدودیتونه وضع کړي. په هند کې اوه اساسي حقونه شته:
دوه نوي حقونه پدې وروستیو کې اضافه شوي:
امريكا متحده ايالات[سمول]د امریکا د متحده ایالاتو په اساسي قانون کې اساسي بشري حقونه ځانګړی اهمیت لري، دغه حقونه چې د امریکا په اساسي قانون کې ذکر شوي د متحده ایالاتو د سترې محکمې له خوا د اساسي قانون په توګه پیژندل شوي دي. د بنسټیزو حقونو سرلیک دومره پیاوړی ګڼل کیږي چې کوم قانون چې محدودیت یا محدودوي باید د دولت په کچه د اجباري شرایطو له امله وي او باید په ځانګړي او ځانګړي ډول له دې شرایطو سره تطبیق شي. په متحده ایالاتو کې د حقونو د قانون د اصلي تفسیر له مخې، یوازې فدرالي حکومت د هغې پابند دی، مګر په 1835 کې د متحده ایاالتو سترې محکمې د "بیرون v. بالتیمور" قضیه کې په متفقه توګه پریکړه وکړه چې د حقونو قانونيیت نه پلي کیږي. ایالتونو ته، او د کورنۍ جګړې په جریان کې د بیارغونې په جریان کې، دا په 1868 کې د دې وضعیت د سمولو لپاره څلورم تعدیل تصویب شو ترڅو د امریکا په ټولو ایالتونو کې اساسي قانون په بشپړ ډول پلي شي. په 1873 کې، سترې محکمې د اساسي قانون ژبه لغوه کړه. په متحده ایالاتو کې د ټولو اشخاصو لپاره د ټولو امتیازاتو او معافیتونو څلورم تعدیل، مګر دا پریکړه او د هغې پایلې وروسته له دې چې د نژادي تبعیض خپریدو ته اجازه ورکړل شوه او د هغې سرعت یې زیات کړ، مګر د سترې محکمې قاضیانو وروسته د دې محدودیتونو د لرې کولو لپاره لاره وموندله، نو د د انتخابي ملي کولو مفهوم رامینځته شو.د دې قانوني تیورۍ لاندې، سترې محکمې د څوارلسم تعدیل لخوا چمتو شوي پاتې احتمالي محافظت څخه کار واخیست ترڅو د برابرۍ حق خوندي کولو او د قانوني طرزالعملونو ترسره کولو لپاره د انفرادي عناصرو سره یوځای کولو لپاره. د دولتونو په وړاندې د حقونو قانون، او هغه معیارونه چې د اساسي حقونو د تعریف لپاره تصویب شوي هغه و چې باید د حکم شوي آزادۍ یا حقونو په مفهوم کې شامل شي چې د امریکا د ملت او د هغې د میراث په تاریخ کې ژور پراخوالی لري. ریښې او دودونه، دا د هغه دوامدار بهیر لاره وه چې له مخې یې ټول دولتونه او ټول افراد د حقوقو د قانون تر حاکمیت لاندې دي، دا بهیر له نیمې پیړۍ څخه زیات وغځول شو، چې لومړی یې د بیان ازادۍ ماده هم شامله کړه. په لومړي تعدیل کې په 1925 کې. ترټولو وروستي تعدیلات چې پکې شامل شوي په اصل کې د ځان د دفاع لپاره د وسلو ساتلو او ساتلو دوهم ترمیم حق دی چې په 2010 کې په مکډونالډ v. شیکاګو کې صادر شوی. په هرصورت، ټول احکام په تعدیلاتو کې ندي شامل شوي. د بیلګې په توګه، د امریکا دولتونه اړتیا نلري چې د لویې جرګې په تور کې د پنځم تعدیل شرایط ومني. پرځای یې، ډیری ایالتونه د لویو قضاوتونو پر ځای د ابتدايي اوریدنې څخه کار اخلي، او دا په راتلونکو قضیو کې د دولتونو پروړاندې د حقونو د قانون څخه اضافي احکام شامل دي. د حقوقو قانون یو مشخص شمیر بنسټیز حقونه لیست کوي، مګر سترې محکمې ډیری اساسي حقونه اضافه کړي او پیژندلي چې د متحده ایاالتو اساسي قانون او د حقوقو په قانون کې په سمه توګه ندي ویل شوي، په شمول مګر محدود ندي:
هر هغه محدودیتونه چې د دولت د قوانینو یا پالیسي لخوا په دې حقونو کې وضع شوي معمولا په کلکه ارزول کیږي، او که چیرې یو څوک له خپلو حقونو څخه بې برخې شي یا سرغړونه وکړي، هغه حق لري چې د تاسیس شوي قانوني طرزالعملونو سره سم اعتراض درج کړي. د لوچنر په دوره کې، د قرارداد د ازادۍ حق بنسټیز ګڼل کیده، او په دې حق باندې محدودیتونه د لویدیځ ساحل شرکت v. پاریش کې د 1937 د سترې محکمې پریکړې وروسته د سخت کنټرول تابع شول. په هرصورت، د قرارداد حق لږ مهم شو. د اساسي قانوني اجرااتو شرایط او په هغه باندې لګول شوي محدودیتونه په معقول ډول بیا ارزول شوي. سرچينې[سمول]
تصنيف:بوابة حرية التعبير/مقالات متعلقة تصنيف:بوابة حقوق الإنسان/مقالات متعلقة تصنيف:بوابة فلسفة/مقالات متعلقة تصنيف:بوابة القانون/مقالات متعلقة تصنيف:جميع المقالات التي تستخدم شريط بوابات |
