دمې او ستاتېرۍ حقونه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

د دمې او ساتېرۍ حقونه هغه اقتصادي، ټولنیز او کلتوري حقونه دي چې په هغې کې يو شخص د کار او نورو ټولنیزو مسوولیتونو څخه کافي وزګار وختولري. دا د کار کولو حق او د کاري ساعتونو په اړه د قانوني محدودیتونو لپاره تاریخي حرکت سره تړاو لري. نن ورځ، د دمې او ساتيري حق د بشري حقونو په نړیواله اعلامیه ، د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو نړیوال میثاق ، د ماشوم د حقونو کنوانسیون ، او په ډیری سیمه ایزو متنونو لکه د افریقا د ماشوم حقوق او هوساینه کې پېژندل شوي حقونه دي.

تاریخ[سمول]

د دمې، ساتېرۍ او لوبو کولو حق لپاره مبارزه په 19 پېړۍ کې پيل شوه چې د اته ساعته ورځني کار لپاره يې يو خوځښت پيل کړی و. د 1856 په پیل کې، د استرالیا د میلبورن په پوهنتون کې هغوی يو لاريون وکړ او خپل کاري وسايل يې په ځمکه کېښودل، ترڅو د کار نه کولو د اعتصاب له مخې د کار کولو وختونه راکم کړي،اته ساعته ورځنی کار د دې او دې ته ورته لاريونونو او حقغوښتنو يوه بېلګه ده چې د ډېرو ګارګرو په زحمتونو په نړيواله کچه پېژندل شوې ده، چې نن ورځ يې مونږ د دمې او ساتېرۍ په توګه پېژنو. په 1856 کې د اسټرالیا سټونماسن شعار په لاندې ډول و: [۱]

اته ساعته کار کول، اته ساعته لوبې کول، اته ساعته خوب کول، په ورځ کې اته باب. د مناسبې ورځې کار، د مناسبې ورځې معاش لپاره.


په داسې حال کې چې آسټرالیا یو له لومړنیو هیوادونو څخه و چې د نړیوال کاري ساعتونو محدودیتونو څخه خوند اخلي (د تفریح حقیقت) ، د شلمې پیړۍ په اوږدو کې ډیری نورو هیوادونو ورته قوانین تصویب کړل چې د ساعتونو ساعتونو شمیر محدودوي.

تعریف[سمول]

د دمې او ساتيري د حق عصري مفکوره د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې په 24 ماده کې پېژندل شوې چې وايي: [۲]

هرڅوک د دمې او ساتېرۍ حق لري، د کاري ساعتونو مناسب محدودیت او معاشواره دوره يي رخصتۍ.


د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو نړیوال میثاق په دریمه برخه کې په 7 ماده کې پیژندل شوي: [۳]

استراحت، تفریح او د کاري ساعتونو مناسب محدودیت او د معاشونو سره دوره رخصتۍ، او همدارنګه د عامه رخصتیو معاشونه.


د تفریح حق هم د ماشوم د حقونو د کنوانسیون په 31 ماده کې پیژندل شوی، او د ماشوم د حقونو او هوساینې په اړه د افریقایي منشور په 12 ماده کې، دواړه دا پیژني: [۳] [۴]

د ماشوم د دمې او ساتېري حق، د ماشوم د عمر سره سم په لوبو او تفریحي فعالیتونو کې د ګډون حق او په کلتوري ژوند او هنرونو کې په ازاده توګه ګډون کول.


د تفریح حق د مدني او سیاسي حق په مقابل کې اقتصادي، ټولنیز او کلتوري حق ګڼل کیږي. د استراحت او استراحت حق د کار له حق سره تړلی دی، چې د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې د ۲۳ مادې او د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو د نړیوال میثاق د ۶.۳ مادې له مخې برابر شوی دی. چیرته چې د کار حق د کار کولو حق برابروي، د استراحت او استراحت حق خلک له ډیر کار څخه ساتي.

د اقتصادي، کلتوري او ټولنیزو حقونو کمیټې د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو د نړیوال میثاق د ۷ مادې په اړه کومه عمومي تبصره نه ده کړې. له همدې امله، د استراحت او تفریح د حق په اړه د دولتونو د ځانګړو مکلفیتونو په اړه هیڅ نړیوال تړون شتون نلري، او "د دې شرایطو هیڅ عام مفهوم شتون نلري چې په رسمي توګه فرض شي". [۵] په هرصورت، دولتونه لاهم د استراحت او تفریح حق په اړه مسؤلیتونه لري

د استراحت او تفریح په حق کې د دولت مکلفیتونه[سمول]

د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې د ۲۴مې مادې له مبهم ژبې سره سره، دولتونه د تفریح د حق په تړاو مکلفیتونه او مسوولیتونه لري. د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو د کمیټې لخوا د متنونو په اړه خپاره شوي متنونه دا ثابتوي چې د ټولو حقونو په اړه، د استراحت او تفریح حق په ګډون، دولتونه د درناوي، ساتنه او بشپړولو مکلفیت لري.

درناوی، ساتنه او پوره کول[سمول]

د درناوي، ساتنه او بشپړولو اصول د اقتصادي، کلتوري او ټولنیزو حقونو په اړه د دولت اساسي مکلفیت دی، په شمول د تفریح حق: [۶]

دولتونه او نور وظیفه لرونکی مکلفیت لری چی د بشری حقونو درناوی، ساتنه او پوره کړی.


د درناوي د تعریف پر بنسټ د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو کمیټې عمومي تبصره 14، [۷] د درناوي مکلفیت له دولتونو څخه غواړي چې په مستقیم یا غیر مستقیم ډول د مداخلې څخه ډډه وکړي. د استراحت حق. د ساتنې مکلفیت له دولتونو څخه غواړي چې داسې اقدامات وکړي چې د دریمې ډلې د تفریح حق کې د مداخلې مخه ونیسي. په نهایت کې، د پوره کولو مکلفیت له دولتونو څخه غواړي چې د تفریح حق د ترلاسه کولو او خوند اخیستو لپاره مناسب مقننه، اداري، بودیجه، قضایي، پرمختیایي او نور اقدامات وکړي.

له همدې امله، دولتونه باید نه یوازې د ډیرو کارونو څخه د افرادو درناوی او ساتنه وکړي، بلکه باید حق هم پوره کړي، او ډاډ ترلاسه کړي چې افراد د دې وړتیا لري چې په مثبت ډول د تفریح حق څخه خوند واخلي، نه یوازې د ډیر کار په نشتوالي کې.

نيوکه[سمول]

د استراحت او تفریح حق، لکه د ډیرو اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو (ESCR) په څیر، ډیری وختونه د مدني او سیاسي حقونو په پرتله لږ مهم یا بنسټیز ګڼل کیږي. د اقتصادي، ټولنیزو او کلتوري حقونو انتقادونه لکه موریس کرینسټن او آریه نییر ، یا د ویلیم ټالبوټ کوم حقونه باید نړیوال وي ، [۸] ډیری وختونه استدلال کوي چې ESCR د انساني کرامت لپاره غیر ضروري دي، د مدني او سیاسي حقونو په پرتله لږ بنسټیز دي، ډیر دي. ګران او غیر عملي، او دا چې د انسانانو ځینې حوزې د ESCR مستحق نه دي. [۹]

په هرصورت، د بشري حقونو پوهان په زیاتیدونکې توګه د نه جلا کیدو مفهوم مني او دا مني چې ټول بشري حقونه بنسټیز دي. [۱۰] د استراحت او استراحت حق مدافعین ادعا کوي چې دا د هوساینې لپاره بنسټیز اهمیت دی کله چې اساسي امنیت تضمین شي، او دا تفریح "د وخت ضایع کول یا یوازې د کار څخه غیر حاضري نه ده، بلکه، د کار لپاره اړین دی. د عزت ژوند" [۱۱]

د استراحت او تفریح حق یو راپورته کیدونکی بشري حق دی او د هغې د اهمیت او پلي کیدو په اړه بحثونه ممکن روان وي.

دا هم وګوره[سمول]

 

سرچينې[سمول]

  1. corporateName=National Museum of Australia; address=Lawson Crescent, Acton Peninsula. "National Museum of Australia - Eight-hour day". www.nma.gov.au (په انګلیسي ژبه کي). د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. "OHCHR |". www.ohchr.org. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ "International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights Adopted and opened for signature, ratification and accession by General Assembly resolution 2200A (XXI) of 16 December 1966 entry into force 3 January 1976, in accordance with article 27" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. "AFRICAN CHARTER ON THE RIGHTS AND WELFARE OF THE CHILD" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. David Richards and Benjamin Carbonetti, “Worth what we decide: a defense of the right to Leisure,” International Journal of Human Rights, vo. 17, no. 3, (2013): 331.
  6. "Human Rights" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. "CESCR General Comment No. 14: The Right to the Highest Attainable Standard of Health (Art. 12)" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۲۸ فبروري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  8. William Talbott, Which Rights Should be Universal. Oxford. Oxford University Press. 2005
  9. David Richards and Benjamin Carbonetti, “Worth what we decide: a defense of the right to Leisure,” International Journal of Human Rights, vo. 17, no. 3, (2013): 331.
  10. Richard McGrath, Janette Young, and Caroline Adams, ‘leisure as a human right special edition introduction,’ Annals of Leisure Research, vol. 20, no. 3, (2017): p. 314.
  11. David Richards and Benjamin Carbonetti, “Worth what we decide: a defense of the right to Leisure,” International Journal of Human Rights, vo. 17, no. 3, (2013): 334.
کينډۍ:Substantive human rightsکينډۍ:Critique of work