انفرادي حقونه
انفرادي حقونه (په انګلیسي کې: individual rights) د یو فرد حقونه دي پرته لدې چې د هغه ټولنیز تړاو په پام کې ونیول شي یا پرته له دې چې هغه په ټولنیز ګروپ پورې تړاو نلري، او دا د ډله ایزو حقونو څخه توپیر لري، کوم چې د ټولنې د یوې ځانګړې ډلې حقونو پورې اړه لري. . د ګروپ حقونه په بشپړه توګه بشري حقونه نه ګڼل کیږي، ځکه چې دوی په اصل کې د یوې ځانګړې ډلې له ځانګړتیاوو سره تړاو لري او په عمومي توګه د ټولو خلکو حقونو ته پام نه کوي. د یوې ډلې له حقونو څخه د فرد د حقونو ترلاسه کول دا لاره شکمنه کوي. [۱] پېژندنه[سمول]په لویدیځه نړۍ کې انفرادي حقونه د سیاسي حقونو سره یوځای کیږي، په شمول د رایې ورکولو حق او په سوداګرۍ کې د ښکیلتیا حق. دا د دې حقیقت څخه رامینځته کیږي چې په لویدیځه نړۍ کې انفرادي حقونه د افرادو تر مینځ د مساواتو له اصولو څخه راځي مخکې لدې چې دولت د انفرادي حقونو تثبیت او تضمین کړي. د دې مثال په مګنا کارټا کې موندل کیږي چې د انګلیس پاچا ومنله چې د هغه شاهي اراده به د قانون له مخې ټاکل کیږي او د تابعیت حقونه به خوندي وي. له بلې خوا، زموږ په عصري عصر کې، په چين کې د فردي حقونو په اړه ډېرې خبرې کېږي، په تېره بيا د حقوقو او د قانون د حاکميت په اړه، چې د ټولنې د چارو په ساتلو سره د فردي ازادۍ په ساتلو تمرکز کوي. مطلب دا چې خلک به له قانون څخه سرغړونې ته زړه ښه نه کړي که دوی باور ولري چې قانوني سیسټم به هغه څوک مجازات کړي چې سرغړونه کوي او هغه څوک چې له قانون څخه سرغړونه نه کوي "مجازا" نه کوي. که چیرې حقوقي سیسټم اختیاري وي او د حاکمې ډلې (کمونیست ګوند) لخوا رامینځته شوی وي، نو دا اړتیا نلري چې هر فرد په ځانګړو شرایطو کې د هغې پیروي وکړي. ثابت ملکیتونه[سمول]د نژاد پرستۍ پای[سمول]د ګروپ حقونه د قناعت وړ نه دي که چیرې دوی د استعمار، نژاد پرست سیسټم یا سپینې واکمنۍ سره تړاو ولري، ځکه چې دا سیسټمونه د یوې ځانګړې ډلې حقونه ورکوي. د مثال په توګه، په سویلي افریقا کې، د نژاد پرستۍ له منځه وړلو دمخه، دا د اوسیدونکو او لیدونکو ترمنځ د دوی د نسلونو له مخې توپیر درلود: سپین، تور، رنګ، او هندي. حقوق د دې ډلې د یوې ډلې د تړاو پر بنسټ وویشل شول، چې د لومړۍ درجې او دویمې درجې اتباعو توپیر درلود. په 1868 کې د امریکا د کورنۍ جګړې وروسته په اساسي قانون کې د څوارلسو اضافو مسودو سره د متحده ایالاتو په متحده ایالاتو کې د ټولو افرادو حقونه مساوي نه وو. د څوارلسو اضافه کولو موخه د "غلامانو" د حقونو ساتنه او د مساوات تضمین کول وو. د پرېکړو ملاتړ[سمول]په اوسني عصر کې، ډله ایز حقونه د انفرادي حقونو د ملاتړ لپاره د یوې وسیلې په توګه اخیستل کیږي. په هغو ټولنو کې چې فردي حقونه د ټولنې د ټولو غړو لپاره د قانون په واسطه تضمین شوي وي، دا حقونه کیدای شي د مالي یا ټولنیزې کچې لخوا حمایه شي، کوم چې د ټولنې د ځانګړو ډلو لپاره د ځانګړي مالتړ له لارې مساوات ته اړتیا لري ترڅو دوی مساوي کړي. په عمومي توګه ټولنه. [۱] د دې مثالونه په امریکا کې د اصلي امریکایانو حقونه، د لږکیو حقونه، د ښځو حقونه، د ماشومانو حقونه، او د معلولینو حقونه دي. په دې شرایطو کې، قانون هڅه کوي چې د دولت څخه د اقتصادي ملاتړ له لارې مساوات ترلاسه کړي یا د بیلګې په توګه، په پوهنتونونو کې د تور محصلینو د ټاکلې سلنې تضمین کوي. د دې وسیلو له جملې څخه په سویلي افریقا کې د اپارتایډ له پای ته رسیدو وروسته د تورونو لپاره د اقتصادي ملاتړ پروګرام هم دی ، چیرې چې حکومت په ځانګړي توګه د هغو ډلو ملاتړ کوي چې په تیرو وختونو کې محروم شوي ، په شمول د تورونو ، رنګونو او هنديانو په شکل کې اقتصادي ملاتړ. د کارموندنې، روزنیزو پروګرامونو او د سوداګریزو او تعلیمي موسسو د جوړولو لپاره د هڅونې په برخه کې د مساواتو اداره. د سویلي افریقا د حقونو قانون، چې د سویلي افریقا د اساسي قانون یوه برخه ده، د مساواتو قوي تضمین لري، په ځانګړې توګه د 9 مادې الندې. په هند کې، دا د لږکیو د حقونو د تامین لپاره په پریکړو ډیر تکیه کوي او هغه نابرابرۍ له سره غور کوي چې د تاریخ په اوږدو کې د دې طبقاتي سیسټم کې په میراث پاتې دي. په انګلستان کې، حکومت داسې پروګرامونه جوړوي چې هغو ډلو ته تاوان ورکړي چې په تیرو وختونو کې وروسته پاتې وو [۲] د هغو ډلو په لګښت چې په تاریخي ډول پوهنتونونو ته د ننوتلو یا د دندو ترلاسه کولو له لارې ګټه پورته کړې. [۳] په اساسي قانون کې[سمول]په متحده ایالاتو کې، اساسي قانون د حقونو د بل له لارې فردي ازادي تعریفوي. په کاناډا کې، د حقونو او آزادیو منشور ورته دنده ترسره کوي. د آلمان په اساسي قانون کې د فرد حقونه شامل دي او د هغه د وقار د ساتلو حق تاییدوي. په عین حال کې، د آلمان مدني قانون حتی د فرد حق تضمینوي چې محکمو ته مراجعه وکړي ترڅو خپل حق له مخالف څخه ترلاسه کړي، پرته له دې چې د هغه د مالي توان په پام کې نیولو سره، که هغه نشي کولی د مدافع وکیل لګښتونه ورکړي، محکمه. د هغه د دفاع لپاره په خپل لګښت د هغه لپاره وکیل ټاکي. په فلسفه کې[سمول]د کلاسیکو لیبرالانو او د ځینو ښي اړخو لیبرالانو د سیاسي نظریاتو له مخې، د حکومت رول د فرد د طبیعي حقونو تعریف، ساتنه او پلي کولو پورې محدود دی پداسې حال کې چې هڅه کوي د سرغړونو لپاره یوازې د درملنې ډاډ ترلاسه کړي. لیبرال حکومتونه چې د انفرادي حقونو درناوی کوي معمولا سیسټمیک کنټرولونه وړاندې کوي چې د انفرادي حقونو ساتنه کوي، لکه څنګه چې په جنایي عدالت کې د مناسب پروسې سیسټم کې. د دې فلسفې پلویان، لکه د اردن پیټرسن، انفرادي حقونه د اجتماعي حقونو سره د ډیلیکټیک اپوزیسیون په توګه موقعیت لري، د دوی ځانګړيتوب په ګوته کوي، او هغه سیاسي فلسفې او تیورۍ چې د اجتماعي حقونو ارزښت لري دا د فرد او د هغه د حقونو په قیمت کوي. پیټرسن د ګروپ لپاره د فرد دا قرباني د کیڼ اړخو ایډیالوژیو، په ځانګړې توګه د کمونیزم سره د مخالفت کولو دلیل په توګه په ګوته کوي، ادعا کوي چې "ټولنیز حقونه ویجاړونکي دي." د پیټرسن منتقدین په ګوته کوي چې د هغه استدلال د غلط دوه اړخیز غلطۍ پراساس دی چې دا په ګوته کوي چې انفرادي او اجتماعي حقونه ځانګړي ، جلا او متضاد دي ، او د دې پرځای وړاندیز کوي چې دواړه په طبیعي ډول سره تړلي دي او یو بل ته اړتیا لري ترڅو د دوی بشپړتیا تضمین کړي. د ځانګړو اجتماعي حقونو پرته، د بیلګې په توګه، د نړیوال قانون اساسي اصول، چې د ملګرو ملتونو د منشور د 1 څپرکي په 1 ماده کې بیان شوي، د "خپلواکۍ حق" تضمینوي. [۴] د دې اجتماعي حق پرته، خلک به د انفرادي حقونو د پلي کولو لپاره هیڅ وسیله یا ځواک ونه لري چې د ځان ارادې لخوا ورکړل شوي. که خلک د خپل ټولیز برخلیک ټاکلو توان ونلري، نو یقینا نشي کولی د خپلو انفرادي حقونو، راتلونکي او آزادیو پلي کولو یا تضمین کړي. [۵] د پیټرسن او نورو معاصرینو لخوا وړاندیز شوي د انفرادي ګروپ دوه اړخیزې برعکس، نیوکه کوونکي په ګوته کوي چې دواړه په لازمي ډول سره تړلي او یو بل سره تړلي دي، او دا نظر ردوي چې دوی په دوه اړخیزه ځانګړي اړیکو کې شتون لري. سرچينې[سمول]
|
