يوکليپتوس (لاچي ونه)

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
لاچي يا[۱] (انګليسي: Bidboye یا Pasheh Ram[۲] ) د میرتاسی کورنۍ د ګلانو ونو او بوټو کورنۍ ده او له 700 څخه ډېر ډولونه پکې شامل دي. بلېټس عموما د آسټرالیا اصلي بوټی دي او د دې هېواد شاوخوا 75٪ ځنګلونه د دې کورنۍ له نوعو څخه جوړ شوي دي. د دې کورنۍ لږ شمېر بوټي د آسټرالیا او نورو هېوادونو شمالي ټاپوګانو کې دي.. لاچي په چټکۍ سره وده کوي او د نړۍ په مختلفو سیمو کې کرل کیږي. دا بوټي د لرګیو ، کاغذ او اسانس په صنعت کې کارول کیږي، د اړتیا وړ تېلو او یوکلیپتوس تیلو تولید، د کانونو سپړنه [۳] او د شاتو ، سرې ، مالوچ او رنګ په تولید کې کارول کیږي. [۴][۵][۶]

ځانګړنې[سمول]

اندازه[سمول]

لاچي په دواړو ډولونو، خزاني او تل زرغون بڼو کې شتون لري. دا بوټي مختلف اندازې لري او په کې یو ډډ یا څو ډډ لرونکي ونې یا بوټي شامل دي. د یوکلیپتوس ځینې بوټي له یو متر څخه کم وده کوي، او د یوکلیپتوس ریګنان تر 114 مترو پورې وده کوي او په ځمکه کې ترټولو لوړ ګل لرونکي بوټي دي. [۷]

بلېټس يا لاچي عموما د اندازې له مخې په څلورو ګروپونو ویشل کیږي:

لنډ: تر 10 مترو پورې

منځنی: له 10 څخه تر 30 مترو پورې

لوړ: له 30 څخه تر 60 مترو پورې

پاڼي[سمول]

نږدې ټول یوکلیپتوس تل زرغون دي، مګر ځینې استوایی ډولونه د وچ موسم په پای کې خپلې پاڼې له لاسه ورکوي. د لاچي پاڼي د کورنۍ د نورو نباتاتو په څیر قضیې ، سره د تیلو غدې پوښل شوي دي. په پراخه کچه تولید شوي غوړ د دې نسل یو له مهمو ځانګړتیاوو څخه دی. که څه هم د لاچي ونې پاخه او په بشپړه توګه پاڼي لرونکي وي، د دوی سیوري پیچلي وي ځکه چې پاڼي معمولا ښکته ځي.

خپرېدل[سمول]

د یوکلیپتوس له 700 څخه ډیر ډولونه شتون لري او ډیری یې د آسټرالیا اصلي دي. په نږدې سیمو لکه نیو ګینا او اندونیزیا کې ډیر لږ پیژندل شوي او یو ډول په فیلیپین کې هم پیژندل شوی. [۸] د استرالیا څخه بهر موندل شوي 15 ډولونو څخه، یوازې 9 په ځانګړې توګه غیر اسټرالیا دي. د بلېټس يا لاچي ډولونه په پراخه توګه په استوایی او معتدله نړۍ کې کرل کیږي، پشمول د امریکا ، اروپا ، افریقا ، مدیترانې ، منځني ختیځ ، چین او د هند برصغیر کې .

آسټرالیا د 92,000,000 هکتاره د لاچي ځنګل پوښل شوی، چې د هیواد د اصلي ځنګل ساحه درې پر څلورمه برخه لري. د آسټرالیا په سویل ختیځ کې نیلي غرونه د بلېټس يا لاچي تنوع اصلي مرکز و. [۹] [۱۰]

څېړنې[سمول]

د اسټرالیا د څیړونکو یوې ډلې د نیچر په ساینسي مجله کې "د یوکلیپټوس په پاڼو کې د سرو زرو طبیعي ذرات او د ځمکې لاندې د سرو زرو د زیرمو له کشف سره د هغې اړیکه" تر سرلیک لاندې یوه مقاله خپره کړې او ادعا کوي چې د اوکلیپټوس ونه کولی شي د ځمکې په ژورو کې سره زر جذب کړي او انتقال کړي. د ځمکې سطحې ته ورو ورو او په دې توګه، د کانونو اکتشاف په دې توګه ممکنه کړي. [۱۱]

انځورونه[سمول]

اړوندې پوښتنې[سمول]

  • د بوټو چای
  • رینبو یوکلیپتوس

حوالې[سمول]

  1. کينډۍ:یادکرد فرهنگستان
  2. کينډۍ:یادکرد کتاب
  3. "Gold Grows On Eucalyptus Trees". National Geographic News. 2013-10-23. د لاسرسي‌نېټه ۲۹ مارچ ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  4. Nanko, Hirko; Button, Allan; Hillman, Dave (2005). The World of Market Pulp. Appleton, WI, USA: WOMP, LLC. د کتاب پاڼي 107–109. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-615-13013-2. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. کينډۍ:یادکرد کتاب
  6. Jahn, Gary (1 January 1991). "Ant Repellent Activity of Eucalyptus Extracts in Choice Tests, 1988". Insecticide and Acaricide Tests. 16 (1): 293. د لاسرسي‌نېټه ۱۶ جنوري ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  7. کينډۍ:یادکرد وب
  8. Sellers, C. H. (1910). Eucalyptus: Its History, Growth, and Utilization. A.J. Johnston. د کتاب پاڼې 13. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. "Eucalypt forest". Commonwealth of Australia. 2017. د لاسرسي‌نېټه ۲۹ جنوري ۲۰۱۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  10. "Greater Blue Mountains Area". whc.unesco.org. UNESCO World Heritage Centre. 2019. د لاسرسي‌نېټه ۱۱ مې ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  11. درخت اوکالیپتوس محل ذخایر طلا را نشان داد، بی‌بی‌سی فارسی
  • فرهنګ معین (عامه سیمه) د محمد معین لیکنه، خپرندویه ټولنه، ۱۳۰ مخ