د افغانستان اسلامي امارت
| د افغانستان اسلامي امارات
امارات اسلامی افغانستان (دری) | ||||
| ||||
|
بیرغ | ||||
| شعار لا إله إلا الله محمد رسول الله "نسته بل څښتن پرته د الله او محمد د هغه پيغمبر دی." | ||||
| سرود هیڅ نه (موسيقۍ غیر قانوني وه) | ||||
 | ||||
| پلازمینه | ||||
| ژبه(ی) | ||||
| دین | سني اسلام | |||
| دولت | دفاکتو متحد اسلامي دولت. | |||
| اميرالمومنين (د مؤمنانو خواخوږۍ)[۴][۵][۶] د عالي شورا رئیس[۷][۸][۹] | ||||
| - ١٩٩۶–٢٠٠١ | ملا محمد عمر | |||
| لومړی وزیر | ||||
| - ١٩٩۶–٢٠٠١ | محمد رباني | |||
| - ۲۰۰۱ | عبدالکبير (لنډ مهاله؛ لانجه ييز) | |||
| قانون جوړوونکي | جرګه | |||
| تاریخي دوره | د افغانستان کورنۍ جګړه/ د امریکا يرغل | |||
| - واک ته رسېدنه | ۲۷ سپټمبر ١٩۹۶[۱] | |||
| - د تورې بورې جګړه | ١٧ ډسمبر ٢٠٠١ | |||
| مساحت | ||||
| - ٢٠٠٠ | ۵۸۷٬۵۷۸کیلومتره مربع (۲۲۶٬۸۶۵میل مربع) | |||
| وګړي | ||||
| - حدود ٢٠٠١ | ۲۶,۸۱۳,۰۵۷ | |||
| پيسی | افغانۍ | |||
| طالبانو د افغانستان ٩٠٪ سيمه ترواک لاندې لرله | ||||
د افغانستان اسلامي امارت ( د ۱۹۹۶ کال څخه تر ۲۰۰۱ کال پوري) د یو اسلامي نظام بنسټ و چې په ۱۹۹۶ کال کې د طالبانو لخوا سختو کورنيو جګړو چې د بهرنیو هيوادونو بلخصوص پاکستان او ايران په ملاتړ د مجاهدينو د اووه او اتو يا هم نهو ډلو او ډلگيو لخوا لومړی د صبغت الله مجددي او بيا وروسته د برهان الدين رباني او مسعود لخوا تودې روانې وې په مقابل د امیر المؤمنین ملا محمد عمر اخوند په مشرۍ د طالبانو غورځنگ راپاڅېده او د همدې څخه د خلاصون په موخه ېې په افغانستان کې د امارت پخوانی بنسټ په نوې ډول خو په سختو حالاتو سره کېښود. په دی وخت کې د افغانستان اسلامی امارت د کندهار څخه تر بدخشان ولایته پورې پروت وو او پلازمېنه یی کندهار وو. ددې حکومت مشر ملا محمد عمر مجاهد ته یو شمېر علماوو د أمير المؤمنين لقب ورکړ.
د طالبانو غورځنگ
د طالبانو اسلامي غورځنگ په ۹۴مو کلونو کې د اسلامي مدرسو او ښوونځيو د زده کوونکو او عامو طالبانو لخوا جوړ سو. د طالبانو لومړي غړي د کندهار او هلمند ولایتونو لوستي مذهبي مشران او غړي و، کوم چې د ملا محمد عمر مجاهد په مشرۍ رامخته سول، خو وروسته بياد نورو هېوادونو نورو مذهبی زده کوونکي لکه د پاکستان، سوماليا، اوزبکستان، تاجکستان، چيچنيا، مصر، سعودي عرب او تورکمنستان ، او پخپله د افغانستان دننه نورو لږه کيو قومونو لکه هزاره گان، تاجکان، اوزبک، پشه یی، بلوڅ او نورو څخه د طالبانو حرکت ته ور زیات سول. د طالبانو حرکت د عامو مسلمانانو په مرسته نور هم پرمخ ولاړ او په ۱۹۹۴ زکال کې د طالبانو ځواکونه چی تقریبًا ۱۰۰،۰۰۰ تنو ته ورسېده او په ۱۹۹۶ کال کې د طالبانو وسله وال پوځ کابل ته ورسېدلي.
کله چې طالبانو کابل ونیو نو وروستی کمونستی ولسمشر ډاکټر نجيب یې هم وواژه. په دی کال کې د طالبانو مشر ملا محمد عمر په افغانستان کې د افغانستان اسلامي امارت اعلان کړ، مګر د افغانستان اسلامي امارت تر تاسیسولو وروسته یوازې د پاکستان، سعودی عربستان او د عربی متحده امارات لخوا په افغانستان کې سفارت خانې پرانستل سوې.
په ۱۹۹۸ کال کې طالبانو مزار شريف ونیو او ۱۰ ایراني دیپلوماتان یی ووژل.
کورنۍ جگړې او د طالبانو اړتيا
د اسلامي امارت په راتګ سره د افغانستان کورنۍ جګړې، پاټک سالارۍ، د پخوانیو توپکیانو، د مسعود، روستم، اسمعیل خان، سیاف، حکمتیار، مزاري، عطا نور او ورته نورو ظالمو قومندانانو ملیشې له منځه یووړل شوې او د افغانستان مظلوم ملت یې له شره خلاص سو. د کابل، کندهار او بلخ خلک چي د یادو غدارانو له ظلم او ستم څخه پوزي ته راغلي وه په ورین تندي د ملا محمد عمر مجاهد ملاتړ وکړ او خپل ځوانان یې د هغه په مشرۍ کي قرباني ته وړاندي کړل تر څو د هیواد څخه د کی جی بی او سی ای اې د وروستۍ مرداري ورکه کړي.
د اسلامي امارت ړنګیدل او بیا راتګ
ملا محمد عمر پخپلو ملګرو کي په لوی ملا صاحب مشهوره وو او د ناستي ولاړي، مشوري او راز و نیاز ملګری یې ملا عبدالغني برادر وو چي لوی ملا صاحب به له ډېره نازه په برادر ورته ویله ځکه خو تر اوسه په ملا برادر مشهوره دی.
۲۰۰۱ میلادي کال د امریکا په نیویارک ښار کي د نامعلومي ډلې لخوا د تجارتي بلډنګونو د په نښه کولو پيښې سره امریکا ۱۰۰ سلنه دې ته تنبیه سول تر څو پر افغانستان یرغل راوړي او اسلامي امارت له منځه یوسي.
د اسلامي امارت د مشر وروستۍ پیغام د بی بی سی له لاري خپور سو؛ په ساده الفاظو یې وویل چي حتمن زما د طالبانو څخه ګناهونه سوي دي! دا د الله تعالی امتحان دی خو ډېر ژر به امریکا د لیست د سره څخه ووهل سي د لیست و پای ته! او بوش موږ ته د ماتي خو الله تعالی موږ ته د نصرت وعده راکړې ده! ولي بیشکه چي زموږ پر خپل رب باندي توکل او باور دی!
تر شلو کلنو جګړو او دوحې تر تړون وروسته یو وار بیا له ۲۰۲۱ کال اکسټ ۱۵ څخه اسلامي امارت حاکم دی.
اوسنی واکمن امیر المؤمنین شیخ هبت الله اخوند په کندهار کي ناست دی.
د اسلامي شريعيت قوانين
- د غلا په صورت کي د لاس قطع کول
- د قتل په صورت کي قصاص
- د زنا په صورت کي رجم
- د لواطت په صورت کي رجم
- ظاهر او باطن په شریعت برابرول
- د ولاء او براء پر بنسټ د دوست او دښمن تفکیک
- د اطاعت اصل
- د امانت دارۍ اصل
- د تقوا اصل
- د مشورې اصل
- د یتیم، مظلوم او ښځو احترام او حقوق ورکول
- ښځو ته د میراث او مهر د حقوقو سره سره د سرپنا، چښاک، خوراک او پوښاک حقوق ورکول
- د مشرانو احترام او پر کشرانو شفقت
- ۵ وخته لمونځ، روژه، زکات، حج او جهاد.
سرچینې
- MAREK, Jan. Dějiny Afghánistánu. Praha : Nakladatelství Lidové noviny, 2006. ISBN 80-7106-445-9.
- MAREK, Jan. Afhánistán. Praha : Nakladatelství Libri, 2003. ISBN 8072771280.
- ↑ Marcin, Gary (1998). "The Taliban". King's College. بياځلي په 26 September 2011.
- ↑ "FACTBOX: Five Facts on Taliban Leader Mullah Mohammad Omar". 17 November 2008. بياځلي په 29 September 2014.
- ↑ "Role of the Taliban's religious police". 27 April 2013. بياځلي په 29 September 2014.
- ↑ Carlotta Gall (30 July 2015). "Mullah Muhammad Omar, Enigmatic Leader of Afghan Taliban, Is Dead". The New York Times. بياځلي په 15 February 2016.
- ↑ "Mohammad Omar". Encyclopædia Britannica. بياځلي په 15 February 2016.
Emir of Afghanistan
- ↑ "Profile: Mullah Mohammed Omar". BBC. 29 July 2015. بياځلي په 15 February 2016.
- ↑ "Mullah Mohammed Omar". The Independent. 31 July 2015. بياځلي په 13 February 2016.
- ↑ "Where Will the New Taliban Leader Lead His People?". Moscow Carnegie Center. 11 August 2015. بياځلي په 13 February 2016.
- ↑ "Mullah Omar: Life chapter of Taliban's supreme leader comes to end". CNN. 29 July 2015. بياځلي په 13 February 2016.