اغېزمنتيا (هنر)

د پییر اګسټ رینویر لخوا د کشتۍ مینانو سهارنۍ

تاثریت یا تصور يا اغېزمنتيا(انګلیسي: Impressionnisme) هنري غورځنګ د آزاد فکر او نوښتګر فرانسوي انځورګرانو یوه لویه ډله وه چې د نولسمې پیړۍ په دویمه نیمایي کې په دې هیواد کې راڅرګند شو او ډیر ژر مشهور شو. په دې توګه، هنرمند هڅه کوي چې د برش د پرله پسې او مات شوي سټوکونو په مرسته د خوب په څیر د ناڅاپي لیدونو مستقیم احساس انځور کړي او د شنډ شوي او روښانه رنګونو ټوټو په کارولو سره چې په ذهن کې د لمر د وړانګو حرکت رامینځته کوي. د ادراک په میتود کې، د دقیق ډیزاین، سیوري او روښانتیا، تخنیکي ژورتیا او متوازن او معماري جوړښت د ښوونځي اصول نه لیدل کیږي.

د استقبال طریقه په پاریس کې د هنرمندانو د یوې ډلې لخوا د شخصي اتحادیې په توګه پیل شوه، او دې اتحادیې په 1874 کې خپل کارونه خلکو ته نندارې ته وړاندې کړل. د دې حرکت نوم د کلاډ مونیټ د نقاشۍ له نوم څخه اخیستل شوی چې Reconnaissance, Sunrise اخیستل شوی دی. د امپریشنیزم نوم د لوئس لیروی په نوم د یوه نقاد لخوا په طنزیه بیاکتنه کې رامینځته شوی. امپریشنزم هم په موسیقۍ کې د یو حرکت نوم دی.

په دې سټایل کې، انځورګر د رنګونو د نازکو ترکیبونو پر ځای په خالص او غیر مخلوط رنګونو کې ډوب شوي برش "مات شوي" او لنډ سټروکس کاروي؛ د مثال په توګه، د شنه تولید لپاره د نیلي او ژیړ رنګونو مخلوط کولو پرځای، دوی په کینوس کې دوه غیر مخلوط نیلي او ژیړ رنګونه واچوي ترڅو رنګونه د لیدونکي په سترګو کې د شین رنګ "احساس" رامینځته کړي. د عصري ژوند صحنې په انځور کولو کې، دوی د توضیحاتو پرځای روښانه عمومي تاثیرات څرګندوي.

شاليد[سمول]

د نولسمې پیړۍ په وروستیو لسیزو کې (د 1870-1880 کلونو ترمنځ)، د نقاشۍ په برخه کې یو حرکت پیل شو چې د رڼا (د رنګونو د مور په توګه) پر بنسټ والړ و او ډیر ژر یې نور هنرونه لکه موسیقي، مجسمه او نور اغیزمن کړل.

صفتونه[سمول]

د دې ښوونځي بنسټ ایښودونکي د رسمي هنر څخه د سرغړونې په هدف سره پیاوړي شوي. دوی د روښانه شکلونو سره د شکلونو له وړاندې کولو څخه انکار وکړ او د دود او طبیعت پیروي کولو لپاره یې د نقاشۍ له معمول څخه سرغړونه وکړه. د خپلواک او یو څه ګړندي سټروکس سره د خالص او شفاف رنګونو کارول د تاثیریزم نقاشیو یو له ځانګړتیاو څخه دی.

د دوی رسمي تیوري د دې اصولو پر بنسټ ولاړه وه چې رنګونه باید د رنګ په بکس کې د ګډولو پرځای په کینوس کې په خالص ډول واچول شي. دغه هنرمندان د انساني څېرې د منلو وړ او د باور وړ اندازې د انځورولو په برخه کې بې پروا وو، چې له ډېرې مودې راهیسې د نقاشۍ د هنر تر ټولو ستونزمنه برخه وه، او داسې ښکارېده، چې نه یې غوښتل په دې برخه کې هڅې وکړي او یا یې نه غوښتل، چې د هنر په نوم د منلو وړ فضا رامنځته کړي.

د رسیدلو نیټه[سمول]

1858 - کلاډ مونټ ، چې په هغه وخت کې یوازې 19 کلن و، د یوجین په مرسته د طبیعي منظرو په اړه د رڼا په اغیز پوه شو. مونیټ وروسته د دې سټایل یو له لوی هنرمندانو څخه وپیژندل شو.
1863 - د ځوان تاثیر کونکو کارونو رد کول او د رد کولو په تالار کې د دې اثارو نندارې.

دا دوره د Impressionism جدي پیل ګڼل کیدی شي.

1866 - د رد کولو هال (د رد کولو تالار) په دې کال کې د اډګر ډیګاس ، فریډریک باسیل ، برټ موریسوټ او الفریډ سیسلي لخوا د کارونو کوربه توب وکړ.
1870 - د پروشیا (جرمني) او فرانسې ترمنځ د 1870 جګړه - دا جګړه د بنسټ ایښودونکو د جلا کیدو لامل شوه.

فریډریک باسیل په جګړه کې ووژل شو، رینویر ټپي شو، اډګر دیګاس د جګړې لپاره رضاکارانه کار وکړ، پاول سیزان په پروونس کې پناه واخیسته، کاموس پیسارو ، کلاډ مونیټ او الفریډ سیسلي لندن ته لاړ.

1873 - ډیورنډ رویل (د امپریشنیسټانو مالي ملاتړی) ځان ونه لید چې د راتلونکي امپریشنیزم اثار وپلوري، نو هغه باید په 1873 کې پیرود ودروي.
1874 - په دې کال کې، دوی خپل اثار په نادر کې نندارې ته وړاندې کړل (چیرې چې دوی خپل اثار وړاندې کړل مګر د تالار لخوا ونه منل شول).
1876 - پاول سیزان د نادر په دوهم نندارتون کې له ګډون څخه انکار وکړ ، په کوم کې چې د اډګر دیګاس 74 اثار او د برټ موریسوټ کارونه هم ښودل شوي.
1879 - د 1879 په نندارتون کې د برټ موریسو ظهور د ډلې انحطاط ته اشاره وکړه. رینویر غوره وګڼله چې خپل اثار رسمي تالار ته واستوي.
1881-81 - ډیګاس ، د پیسارو سره یوځای، هڅه وکړه چې دا ډله یوځای وساتي، مګر د هغه هڅې ناکامې شوې ځکه چې مونیټ ، سیسلي او رینویر په پنځم نندارتون کې (کوم چې د 1880 په اپریل کې پرانستل شو) حاضر نه و. سره له دې، په دغه نندارتون کې د لومړي ځل لپاره د ګاوګين هنري اثار نندارې ته وړاندې شول. په 1881 کې، د پیسارو ، دیګاس ، ارمند ګیومن ، او برټ موریسوټ په ګډون ځینې تاثیرات نادر ته راستانه شول.
1894 - په 1894 کې ، د 65 هنري کارونو څخه 29 د کیلیبوټ لخوا د لوګزامبورګ میوزیم ته ورکړل شوي رد شول.
1903 - کاموس پیسارو ، د تاثراتو پلار، په 1903 کې مړ شو.

ټول خلک په دې باور وو چې دغه حرکت د پېړۍ تر ټولو مهم هنري تکامل ګڼل کېږي او د هغه د ډلې ټول غړي له غوره انځورګرانو څخه ګڼل کېږي. په فرانسه باندې د ژور نفوذ سربیره، د تاثیرانو په نورو هیوادونو (په ځانګړې توګه آلمان ، بلجیم او د اروپا په نورو برخو کې) د پام وړ نفوذ درلود.

نامتو هنرمندان[سمول]

د انځورګر نوم	مخ	د کار نمونې	نوټ
کیملی پیسارو </br> Camille Pissarro </br> (۱۸۳۰-۱۹۰۳)	</img>	</img>	پیسارو یو انځورګر دی چې نه یوازې د ^تاثریت بنسټ ایښودونکی ګڼل کیږي، بلکې د څلورو لویو وروسته د تاثیر لرونکي انځورګرانو ماسټر هم ګڼل کیږي، په شمول د سیزان، ګوګین او وان ګوګ. هغه د پاول ګوګین له ښوونکو څخه و. رینویر د پیسارو د عادي خلکو انځورونه انقلابي بولي. هغه یوازینی هنرمند و چې اثار یې د 1874 او 1886 ترمنځ په پاریس کې د امپریشنیسټ کارونو په ټولو اتو نندارتونونو کې نندارې ته وړاندې شوي.
ایډوارډ منیټ </br> Édouard Manet </br> (۱۸۳۲-۱۸۸۳)	</img>	</img>	هغه په هیڅ ډول د تاثیر کونکي نندارتون کې برخه نه وه اخیستې.
اډګر دیګاس </br> Edgar Degas </br> (۱۸۳۴-۱۹۱۷)	</img>	</img>	هغه د Impressionism اصطلاح څخه کرکه درلوده.
الفریډ سیسلي </br> Alfred Sisley </br> (۱۸۳۹-۱۸۹۹)	</img>	</img>
پاول سیزان </br> Paul cezanne </br> (۱۸۳۹-۱۹۰۶)	</img>	</img>	که څه هم، هغه وروسته د اغېزمن غورځنګ څخه جلا شو.
کلاډ مونټ </br> Claude Monet </br> (۱۸۴۰-۱۹۲۶)	</img>	</img>	تر ټولو غوره اغېز لرونکی او هغه څوک چې خپل جمالیات د نورو په پرتله ښه ښکاره کوي. ^[۱]
فریډریک باسیل </br> Frédéric Bazille </br> (۱۸۴۱-۱۸۷۰)	</img>	</img>
پییر-اګسټ رینویر </br> Pierre-Auguste Renoir </br> (۱۸۴۱-۱۹۱۹)	</img>	</img>
برټ موریسو </br> Berthe Morisot </br> (۱۸۳۹-۱۹۰۶)	</img>	</img>	هغه او پیسارو یوازینی دی چې په ټولو لویو تاثیراتو نندارتونونو کې خپل کارونه نندارې ته وړاندې کوي. د یو تاثیر لرونکی انځورګر په توګه، موریسو هغه صحنې انځوروي چې یوه کوچنۍ بورژوا ښځه په خپل ژوند کې ورسره مخ کیږي، چې ډیری یې د کورنۍ انځورونه، ماشومان، میرمنې، د اونۍ په پای کې سفرونه او نور شامل دي.
مریم کاسټ </br> Mary Cassatt </br> (۱۸۳۹-۱۹۰۶)	</img>	</img>	هغه په امریکا کې زیږیدلی او په پاریس کې ژوند کوي. هغه په څلورو تاثراتي نندارتونونو کې ګډون وکړ.
Gustave Caillebotte </br> Gustave Caillebotte </br> (۱۸۴۸-۱۸۹۴)	</img>	</img>	هغه د نورو په پرتله ځوان و، هغه د 1879 لسیزې په مینځ کې د دې سټایل نورو انځورګرانو سره یوځای شو.