لویه پکتیا
لویه پکتیا د افغانستان یوه تاریخي او کلتوري سیمه ده چي د افغانستان د ختیځو عصري ولایتونو خوست ، پکتیا او پکتیکا او همدارنګه د لوګر ځیني برخي په ځان کي رانغاړي، او د خیبر پښتونخوا له کرم او وزیرستان سره اړیکي لري. لویه پکتیا په عمومي ډول د ګډ کلتور او تاریخ پر بنسټ تعریف سوې ده چي په سیمه کي په میشتو سیمه ایزو قومونو پوري تړاو لري. د جامو ځانګړي ډیزاینونه، د جامو اثار، د پګړۍ سټایلونه، د پګړۍ رنګونه، د پښتو ژبې قاموسونه او یو شمېر داسي نور څیزونه د لویي پکتیا د اوسیدونکو له ځانګړو قومونو سره تړاو لري او په دې توګه ځان د سیمه ایز کلتور سره یوځای کوي. د بېلګې په توګه د لوى کندهار يو پښتون قوم ښايي د لويي پکتيا يو پښتون د هغه د پګړۍ (يا لنګي) د انداز او رنګ له مخې ژر وپيژني. عیني په همدې ډول د لویې پکتیا یو پښتون کیدای شي د لوی کندهار یو څوک د هغه د ډول ډول او رنګه کمیس د ځانګړي ډیزاین او ځانګړي ګنډل سوي نمونو سره وپیژني. په همدې ډول ډیری داسي فرعي او پیچلي کلتوري شاخصونه شتون لري چې په هیڅ پیژندل سوي او لیکل شوي تاریخ کښي ندي ثبت سوي مګر یوازي د افغانستان او پاکستان د مختلفو پښتنو سیمو د قومونو لخوا پیژندل سوي او استعمال سوي دي.
اصلي استوګنځی[سمول]
د لویي پکتیا تر ټولو ستر ښار خوست دی. په داسي حال کي چي د لویې پکتیا په نورو ښارونو کي لکه ګردیز (د پکتیا ولایت مرکز)، زرمت (د پکتیا ولایت لویه سیمه)، ارګون (د پکتیکا تر ټولو لوی ښار) او ښرنه (د پکتیکا مرکز) هم شامل دي.
د لویې پکتیا نور مهم ښارونه د سرده بند (غزنی)، چرخ (لوګر)، تری منګل (کرم)، انګور اډه (یو څه برخه په جنوبی وزیرستان کي )، یعقوبی ، تڼی ، ددوال ، اریوب ، خندخیل ، تسمکی ، زرغون شر ، وازکوه او زیروک یادیږي.
قومي جوړښت[سمول]
په لویه پکتیا کي اکثره نفوس د لوی کارلاني او غلجي د مختلفو قومونو پښتانه دي. همدارنګه د پام وړ لوی نفوس لرونکي قبیلې ځدراڼ ، ځاځي ، منګل ، احمدزي، توتاخېل، تڼي، صبري، سلیمانخېل ، خروټي ، وزیر او ګربز دي. کوچیان په عام ډول دلته په بېلابیلو ځایونو کي خپل کلتوري ژوند سرته رسوي.