چينايي خونه
چینایي خونه (انګلیسي: Chinese Room) یوه ذهني تجربه ده چې د لومړي ځل لپاره د جان سیرل د مقالې " ذهن، دماغ، او پروګرامونه " (انګلیسي: Minds, Brains, and Programs) د " چلند او ذهني علومو "(انګلیسي: Behavioral and Brain Sciences) په ژورنال کې په 1980 کې خپور شو . د دې پوښتنې په کولو سره چې ایا د هوښیار کمپیوټر ژباړونکي برنامه چې له چینایي څخه انګلیسي ته د ژباړې وړتیا لري د ژباړې موضوع د پوهېدو لپاره اړینه ده یا نه ، او ذهن د هوښیار کمپیوټر برنامې سره پرتله کول ، هغه دا استدلال د فعالیت د فلسفي دریځ پروړاندې استدلال وکړ. او د ذهن کمپیوټري تیوري په کوم کې چې ذهن د محاسبې یا سمبول چلونکي په توګه کار کوي. [۱] په حقیقت کې، د چینايي خونې تجربې پایلې ښیي چې هیڅ پروګرام نشي کولی د کمپیوټر ذهن ته، پوهه یا شعور ورکړي. اوس دا برنامه کولی شي هومره ځيرکه وي لکه څنګه چې یې غواړي او کمپیوټر د انسان په څېر چلند وکړي. که څه هم دا تجربه په اصل کې د مصنوعي ځيرکتيا د څېړونکو څرګندونو ته ځواب وو، مګر دا ادعا د مصنوعي ځيرکتيا د څېړنې د اهدافو خلاف نه ده ځکه چې دا د کمپیوټر ځيرکتيا ته محدودیت نه ورکوي. همدارنګه، دا ازموینه د ډیجیټل کمپیوټرونو لپاره ځانګړې ده او د هغې ساحه د ټولو ماشینونو لپاره نه ده. چینایي خونه[سمول]هغه څه چې د سیرل د کاغذ لومړنی څراغ ګڼل کېده دا وه: فرض کړئ چې د مصنوعي ځيرکتيا په مرسته داسې کمپيوټر جوړ شوی چې کولی شي په چينايي ژبه پوه شي. په دې توګه، د چینایي تورو لړۍ د انپټ(ننوت) په توګه ورته ورکول کیږي، او د پروسس کولو سره چې کمپیوټر پروګرام یې کوي، دا یو شمېر نور چینایي توري تولیدوي. فرض کړئ چې دا کمپیوټر د تورینګ ازموینه په ښه توګه پاس کړي ، سیرل وايي ، پدې مانا چې یو چینایي ژبی سړی به په دې قانع شي چې ماشین پخپله یو ژوندۍ چینایي ژبی سړی دی. اوس پوښتنه دا ده چې ایا دا ماشین په رېښتيني توګه د دې چينايي کلمې په مانا پوهيږي، داسې لکه څنګه چې انسان پرې پوهيږي، یا دا یوازې د چینایي خبرې کولو وړتیا یوه نمونه ده؟ سیرل د لومړۍ قضیې لپاره "قوي مصنوعي ځيرکتيا" اصطلاح کاروي او د دویمې قضیې لپاره "کمزوري مصنوعي ځيرکتيا" . [۲] سیرل بیا ادامه ورکوي: فرض کړئ چې زه په یوه خونه کې بنده دروازه تړلی یم او زه په انګلیسي کې یو کتاب لرم چې د کمپیوټر پروګرام چلولو لپاره قواعد او طرزالعملونه لري (هغه برنامه چې ماشین یې د چینایي انپوټ په چینایي محصول بدلولو توان لري. سست) لیکل کیږي. اوس د کوټې څخه بهر ماته د چینایي لیکنو یوه لویه کڅوړه راکوي. راځئ چې ووایو (لکه څنګه چې دا واقعا ده) زه نه پوهیږم چې څنګه چینایي لولم یا لیکم ، او حتی زه ډاډه نه یم چې زه کولی شم د لیکل شوي چینایي یا ورته ژبې ، جاپاني ، او بې مانا احساساتو ترمینځ توپیر وکړم. زما په اند، چینایي لیکنه یوازې د بې مانا احساساتو څخه ډکه ده. په هرصورت، زه کولی شم چې د کوټې څخه بهر د کتاب په مرسته ترلاسه شوي مالومات په چینایي ژبه پروسس کړم او د پروګرام چلولو مرحلو او د خونې څخه بهر خلکو ته په چینایي ژبه یو یادداشت ورکړم. هغه وايي چې که کمپيوټر د تورينګ ازموينه په دې ډول پاس کړې وي (کوم چې لري) نو زه هم ورته کار کولى شم. اوس هغه وايي چې په دې تجربه کې د کمپیوټر لخوا لوبول شوي رول او د هغه رول ترمنځ کوم جدي توپیر شتون نلري، ځکه چې دوی دواړه یو لړ ګامونه اخلي او په پای کې د دوی د کار مفهوم دا دی چې دوی په خبرو اترو کې برخه اخیستې. . په هرصورت، سیرل د خبرو اترو د پوهیدو توان نلري، نو دا ادعا کیدی شي چې کمپیوټر ورته دی او په خبرو نه پوهیږي. سیرل بیا وايي چې د ماشین عمل د "پوهیدو" پرته د "فکر" په توګه نشي بیان کیدی ، نو کمپیوټر نشي کولی فکر وکړي او له همدې امله ذهن نشي ورکول کیدی. پورته ټولې خبرې په پای کې سیرل دې پایلې ته رسولې چې د "قوي مصنوعي ځيرکتيا" فرضیه غلطه ده. د چینايي خونې د کار طریقه[سمول]چینایي خونه (او ټول عصري کمپیوټرونه) د محاسبې او سمولو ترسره کولو لپاره فزیکي شیان سمبالوي. د مصنوعي ځيرکتيا څېړونکي، الن نیویل (انګلیسي: Alan Newell) او هربرټ الکساندر سیمون (انګلیسي: Herbert Simon) دا ډول ماشین د " فزیکي سمبول سیسټم " په نوم یادیږي. همدارنګه، دا سیسټم د رسمي سیسټم (انګلیسي: formal systems)سره د شمېرپوهنې (رياضياتو) په منطق کې برابر دی. سیرل په دې حقیقت ټینګار کوي چې دا ډول سمبول مینځل نحوي دی (د ګرامري مطالعاتو څخه اصطلاح پور اخیستل). CPU د سمبولونو د سیمانټیک په اړه د پوهیدو پرته سمبولونه سمبالوي، د یو ډول نحوي قواعدو په کارولو سره. د چینایي خونې څخه د سیرل پایلې[سمول]جان سیرل وتوانید چې د دوو مهمو فرضیو ترمنځ توپیر وکړي او دوی ته د قوي مصنوعي استخباراتو فرضیه او د کمزوري مصنوعي استخباراتو فرضیه وبلله: لومړی فرضیه وايي: د مصنوعي استخباراتو سیسټم کولی شي فکر وکړي او ذهن ولري. دوهم فرضیه وايي: د مصنوعي استخباراتو سیسټم (یوازې) کولی شي عمل وکړي لکه څنګه چې فکر کوي او ذهن لري. کمپیوټر ساینس[سمول]که څه هم د کمپيوټر ساينس پوهان او د مصنوعي هوښيارۍ څېړونکي دواړه د چين د خونې ستونزه د دوی په ساحه کې بې بنسټه ګڼي، د سمبول پروسس، د تورينګ ماشين او د تورينګ ازمايښت په شان مفکورې په دې دواړو برخو کې او د چين د خونې په تجربه کې عام دي. د AI قوي فرضیه او د AI څیړنه[سمول]د څیړنې په وینا، ډیری مصنوعي استخباراتو څیړونکو د جان سیرل پایلو ته پام نه دی کړی. دوی په دې کې ډیر لیوال وو چې ایا هغه برنامه چې دوی یې ازمویلي کار کوي د دې په پرتله چې ایا دا د سمول شوي استخباراتو پایله وه یا ریښتیني استخبارات. سیرل د دې حقیقت په اړه اندیښنه لري چې د مصنوعي استخباراتو څیړنه کولی شي د داسې ماشین رامینځته کولو لامل شي چې ورته شیان ترسره کوي چې د انسان ذهن یې کولو توان لري. چینايي خونې دا احتمال رد نه کړ، خو هغه ټکی چې دې تجربې څرګند کړ د انسان د ذهن او کمپیوټر ترمنځ توپیر و، که څه هم کمپیوټر د انسان د کارونو د ترسره کولو توان لري. همچنان ، د جان سیرل قوي مصنوعي استخباراتو فرضیه باید د Ray Kurzweil کامل مصنوعي استخباراتو سره مغشوش نه شي. د دې دوو تعریفونو تر منځ خورا مهم توپیر دا دی چې سیرل د هغه استخباراتو مقدار لپاره کوم حد نه ټاکلی چې کمپیوټر یې لري او وايي چې کمپیوټر کولی شي خورا هوښیار شي، که څه هم دا پدې معنی ندي چې دوی کولی شي د انسان سره سیالي وکړي. ذهن او فکر، مګر کورزویل پرته له دې چې د راتلونکي په اړه توضیحات وړاندې کړي کمپیوټر یوازې د دوی د راتلونکي استخباراتو او د انسانانو څخه د دوی د تیریدو په اړه اندیښمن دي. د تورینګ ازموینه[سمول] په حقیقت کې، د چینايي خونې تجربه د تجربې یو ډول پلي کول دي چې الن تورینګ په 1950 کې د دې پوښتنې ځواب موندلو لپاره وویل چې "آیا کمپیوټر فکر کولی شي؟". دا تجربه دا ده چې یو انسان د قاضي په توګه، یو انسان د لومړي لوبغاړی په توګه او یو کمپیوټر د دویم لوبغاړی په توګه په جلا جلا ځایونو کې شتون لري او د دوو لوبغاړو ترمنځ د متن د خبرو اترو په جریان کې، قاضي باید پدې پوه نشي چې کوم کمپیوټر پلیر دی او کوم یو انسان دی؟ ویل کیږي چې هیڅ موټر نه دی توانیدلی چې دا ازموینه په بریالیتوب سره تیره کړي. [۳] ځوابونه[سمول]د جان سیرل چین خونې ته ځوابونه او ادعاګانې په ډیری عمومي کټګوریو کې راځي:
په مشهور کلتور کې[سمول]د چين د کوټې موضوع او د هغې پايلې د معلوماتي ټکنالوژۍ په نړۍ پورې اړوند د ډېرو کيسو، فلمونو او کمپيوټري لوبو اصلي محور جوړوي، چې په عمومي ډول د دغه ډول تفريح ليکونکي او جوړونکي په خپلو تاثراتو او په ځينو مواردو کې ناسم او ساده دي. مشهور، دا موضوع د دوی د پروګرام اصلي بنسټ جوړوي. سرچينې[سمول]
|
