پېيري ټروډو

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
پېيري ټروډو
(فرانسیسی: Pierre Elliott Trudeau د (P1559) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پېيري ټروډو
پېيري ټروډو

د شخص معلومات
زیږون نوم (فرانسیسی: Joseph Philippe Pierre Yves Elliott Trudeau)[۱]  د (P1477) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پيدايښت ۱۸ اکتوبر ۱۹۱۹[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]
مونټريال[۱۵]  د (P19) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مړینه 28 سپټمبر 2000 (81 کاله)[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]  د (P570) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مونټريال[۱۶]  د (P20) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د مړینې لامل د پروستات سرطان
ناروغي  د (P509) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
تابعیت کاناډا  د (P27) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
قد 1.72 متر[۱۷]  د (P2048) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
ګوند د کاناډا لېبرال ګوند  د (P102) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
طبی کیفیت د پارکېنسون ناروغي  د (P1050) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
اولاد جاستن ترودو[۱۸]  د (P40) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
واک
د کاناډا لومړی وزیر (15 )   د (P39) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د واکمنۍ دوران
۲۰ اپرېل ۱۹۶۸  – ۴ جون ۱۹۷۹ 
لېسټر بي. پېیرسون 
جو کلارک 
د کاناډا لومړی وزیر   د (P39) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د واکمنۍ دوران
۳ مارچ ۱۹۸۰  – ۳۰ جون ۱۹۸۴ 
جو کلارک 
جان تورنر 
عملي ژوند
دنده سياستوال
خبريال
قاضي
ښوونکی  د (P106) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مورنۍ ژبه فرانسوي  د (P103) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کاروونکي ژبه(ي) فرانسوي[۱۹]
انگليسي[۱۹]  د (P1412) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پوځي خدمت
لاسلیک
پېيري ټروډو
پېيري ټروډو

ويبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  د (P345) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ

جوزوف فېلیپ یف اېليوټ ټروډو (Joseph Philippe Pierre Yves Elliott Trudeau) د PC (د کاناډا لپاره د ملکې ځانګړې شورا) غړی، د CC  (تر مېريت وروسته دویم ویاړلی نښان)، اوCH  (د ملګري نښان، د غوره لاسته راوړنو پاداش) ګټونکی،QC (په شاهي نظام کې د محکمې په چارو کې د پاچا یا ملکې ځانګړی او ډېر تکړه سلاکار چې معمولاً حقوق پوه وي) او د FRSC (د کاناډا د سلطنتي ټولنې د دوستۍ نښان) ګټونکی، د نوم فونوتیکي سمبول یې /ˈtruːdoʊ, truːˈdoʊ/ TROO-doh, troo-DOH په فرانسوي ژبه [pjɛʁ tʁydo]؛ د ۱۹۱۹ ز کال د اکتوبر په ۱۸ مه زېږېدلی او د ۲۰۰۰ ز کال د سپټمبر په ۲۸ مړ شوی، هغه د خپل نوم په لنډیز چې PET دی هم مشهور دی. یو کاناډایي سیاستوال چې د (۱۹۶۸-۱۷۹ او ۱۹۸۰ – ۱۹۸۴ز کال) کلونو تر منځ یې د کاناډا د ۱۵م لومړي وزیر او له ۱۹۶۸ څخه د ۱۹۸۴ ز کال پورې يې د کاناډا د لېبرال ګوند د مشر په توګه خدمت کړی، له ۱۹۷۹ څخه تر ۱۹۸۰ ز کال پورې يې په یوه لنډمهاله دوره کې د اپوزیسیون د مشر په توګه خدمت کړی.  [۲۰][۲۱][۲۲]

ټروډو د یو روڼ‌اندي او فعال وکیل په توګه د کيوبېک په سیاست کې شهرت وموند. که څه هم هغه له سوسیال دموکرات نودوموکرات ګوند سره یو ځای شو، خو داسې احساس یې وکړ چې هغوی واک نه شي ترلاسه کولی، پر ځای يې له لېبرال ګوند سره یوځای شو. هغه په ۱۹۶۵ ز کال کې ولسي جرګې ته وټاکل شو او په چټکۍ سره د لومړي وزیر لېستر بي. پيرسون (Lester B. Pearson) د پارلماني منشي په توګه منصوب شو. په ۱۹۶۷ ز کال کې د عدليې وزیر او لوی څارنوال وټاکل شو. د ټروډو بهرپال شخصیت او د هغه کارېزماتیک طبیعت په رسنیو کې د ټروډومانیا الهام بښونکی و او له هغه سره یې مرسته وکړه چې په ۱۹۶۸ ز کال کې هغه مهال چې د کاناډا د لومړي وزیر پوست ته منصوب و، د لیبرال ګوند مشري ترلاسه کړي. د ۱۹۶۰ ز لسیزې له وروستیو څخه د ۱۹۸۰ز  لسیزې تر لومړیو پورې د ټروډو سیاسي شخصیت دومره پر سیاسي صحنه مسلط و، چې د کاناډا په سیاسي تاریخ کې يې ساری نه درلود. د لومړي وزیر په توګه د هغه تر انتصاب وروسته ،هغه مخکې له دې چې په ۱۹۷۹ ز کال کې له نسبي ماتې سره مخامخ شي، د ۱۹۶۸، ۱۹۷۲ او ۱۹۷۴ ز کلونو په ټاکنو کې بریالی شو. هغه  له لنډمهال وروسته په ۱۹۸۰ ز کال کې خپله څلورمه ټاکنیزه بریا ترلاسه کړه او په پای کې د ۱۹۸۴ ز کال تر ټاکنو لږ مخکې تقاعد شو. ټروډو د نږدې تېر مهال، لومړی وزیر دی چې په څلورو ټاکنو کې بریالی شوی، چې درې ځله په اکثریت بریالیتوب او یو ځل له اقلیت بریا سره او دوه غیر متوالي دورې يې د لومړي وزیر په توګه خدمت کړی. د هغه د تصدۍ دوره ۱۵ کاله او ۱۶۴ ورځې وه چې په دې توګه هغه تر وېلیم لیون او منکزي کېنګ وروسته د کاناډا درېیم لومړی وزیر دی چې اوږد مهاله واکمني يې کړې ده.  

د هغه له خپل شعار:«عقل له جذبې څخه مخکې» سره سره د ټروډو شخصیت او سیاسي پرېکړو د هغه په دوره کې په ټوله کاناډا کې قطبي غبرګونونه راپورته کړل. په داسې حال کې چې منتقیدینو هغه په ګستاخۍ، ناسم  اقتصادي مدیریت، په کاناډا کې د کیوبېک د کلتور او د پرېري (د کاناډا په لویديځه برخه کې یوه سیمه) د اقتصاد په زیان په پرېکړو کې په بې‌جهته تمرکز تورن کړ، ستایونکو د هغه د عقلي ځواک او د هغه د سیاسي ځیرکتیا چې د کیوبېک د واکمنۍ پرغورځنګ يې ملي وحدت خوندي کړ، ستاینه کوله. ټروډو په ۱۹۷۰ ز کال کې د کيوبېک ترهګریز کړکېچ د جنګي اقداماتو د قانون په مرسته وځاپه او یاد قانون د کاناډا په تاریخ کې د درېیم او وروستي ځل لپاره وکارول شو. پر دې سربېره يې له فدرال دولت سره د کيوبېک حاکمیت- د اتحادیې پرېکړه لیک وړاندیز هم وکړ، چې په ۱۹۸۰ ز کال کې په کيوبېک کې د یوې ټول‌پوښتنې له لارې په غوڅ ډول رد شو. [۲۳][۲۴] [۲۵]

د ټروډو دولت د اقتصادي ملت‌پالنې لور ته د لېبرال ګوند د وړلو په هڅه کې د پېټرو-کاناډا (د تېلو او ګاز کاناډايي شرکت) پر رامنځته کولو څار وکړ او د ملي انرژۍ برنامه يې پلې کړه، هغه پالیسي چې په لویدیځه کاناډا په ځانګړي ډول د البېرتا له تېلو څخه غني ولایت کې په پراخ ډول نامنلې وه او د ډېر «لویدیځ ګوښه‌والي» لامل شوه. ټروډو په نورو کورنيو پالیسیو کې دوه رسمي ژبې او څوګوني کلتور ته لومړیتوب ورکړ او پان-کاناډايي پېژندنې ته يې وده ورکړه. د ټروډو په بهرني سیاست کې له متحده ایالاتو او بريتانیا سره د کاناډا لږ تړاو شامل و. هغه له اساسي قانون څخه په ملاتړ د کاناډا د حقونو او آزادیو منشور تاسیس کړ، دا د کاناډا بشپړ حاکمیت ته د لاسرسي چارې وې. هغه د شوروي اتحاد، چین او کیوبا له مشر فېډل کاسټرو سره نږدې اړیکې جوړوې کړې، هغه یې له نورو لویدیځو پانګوالو سره په تضاد کې ښکېل کړ.  

ټروډو د کاناډا د لومړیو وزیرانو په رتبه بندۍ کې د لوړ رتبه پوهانو په کتار کې ځای لري. د هغه مشر زوی جاسټین ټروډو په ۲۰۱۵ ز کال کې تر فدرال ټاکنو وروسته، د کاناډا ۲۳م لومړی وزیر شو چې اوس‌مهال هم دی. جاسټین د کاناډا لومړنی لومړی وزیر دی چې د پخوانیو لومړيو وزیرانو له زامنو یا نورې کرړې څخه دی.

لومړنی ژوند[سمول]

د ټروډو کورنۍ په ۱۶ پېړۍ کې د فرانسوي مارسیلیک ـ لانويل او رابرټ ټروټو (۱۵۸۹ - ۱۵۴۴) خلکو ته رسېږي. لومړنی ټروډو چې په ۱۶۵۹ ز کال کې کاناډا ته ورسېد، اېټن ټروډو یا ټورټو (۱۶۴۱ – ۱۷۱۲ز ) و،چې له لاروشېل څخه یو ترکاڼ(نجار) او کور جوړوونکی و. [۲۶][۲۷][۲۸]

پېيري ټروډو د ۱۹۱۹ ز کال د اکتوبر په ۱۸ مه د کاناډا د مونت ریل په اوترېمونت کې د چارلز اېمېل «چارلي» ټروډو (زېږېدنه ۱۸۸۷-مړینه ۱۹۳۵ز کال) ، چې یو فرانسوي – کاناډايی سوداګر او حقوق پوه او ګرېس اېليوټ په کور کې  نړۍ ته راغلی، مور یې له مختلط اسکاټلنډي او فرانسوي نژاد څخه وه. هغه د سوزېټ په نوم یوه مشره خور او د چارلس جونیر ټروډو په نوم یو کشر ورور درلود، ټروډو د ژوند تر پایه خپلې خور او ورور ته نږدې و. ټروډو د ژان - ډي بربیوف (Collège Jean-de-Brébeuf) په کالج کې (د فرانسوي عیسویانو یو خصوصي ښوونځی) زده کړې وکړې او  هلته یې د کیبوبېک له ملت پالنې څخه ملاتړ وکړ. د ټروډو پلرنی نیکه او انا  فرانسوي ژبي کيوبېکي بزګران وو. د هغه پلار تر هغه مهاله چې ټروډو پنځلس کلن و، د B&A د ګازو لړۍ سټېشن درلود (اوس منحل شوی) په مونترال او مونترال رویالز کې یې ځینې ګټور معادن، د بېلمونت تفریحي پارک او د ښار د بېسبال کوچنی ټيم په واک کې درلودل. کله چې د ۱۹۳۵ ز کال، د اپرېل په لسمه د هغه پلار د فلورېدا په اورلنډو کې مړ شو، ټوروډو او د هغه هر یوه خور او ورور ته په میراث کې ۵۰۰۰ ډالر ورسېدل چې دا هغه مهال د پام وړ شتمني وه او په دې معنا چې نوموړی له مالي پلوه خوندي او خپلواک و. مور یې ګرېس له پېيري سره مینه لرله او د ژوند تر پایه له هغه سره په نږدې اړیکه کې وه. د خاوند تر مړینې وروسته یې د میراث اداره نورو ته پرېښوده او خپل ډېر عمر یې د رومي کاتولیک کلیسا په خدمت او بېلابېلو صدقو او خیراتونو په ورکولو کې تېر کړ او ځینې وختونه به یې له خپلو بچیانو سره نیویارک، فلوریدا، اروپا او مېن ته سفر کاوه. ټروډو د خپلې نوې ځوانۍ په وروستیو کې په مستقیم ډول د یو لوی میراث په اداره کولو کې ښکېل و.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲]

لومړنۍ زده کړې[سمول]

ټروډو له شپږ کلنۍ څخه تر ۱۲ کلنۍ پورې د اوترمونت د ابتدایي ښوونځي په کیوربېس اکاډمۍ کې زده کړې وکړې او هلته په کاتولیک مذهب کې ډوب شو. دا  د دواړو فرانسوي او انګلیسي کاتولیکانو ښوونځي و او یو انحصاري ښوونځی چې کوچني ټولګي يې لرل، هغه په ریاضياتو او دین کې تکړه و. د هغه له لومړیو کلونو څخه ټروډو په دواړو ژبو روانې خبرې کولی شوی، چې وروسته دا ورته ثابته شوه چې د دوو رسمي ژبو لرونکې په کاناډا کې په دواړو ژبو تسلط د یوه سیاستوال لپاره  لویه پانګه ده. ټروډو د یو نوي ځوان په توګه د فرانسوي ژبو عیسویانو په کالج ژان - ډي بربیوف کې چې په کیوبېک کې د غوره فرانسوي ژبو کورنیو د باور وړ منځني ښوونځي په توګه پېژندل شوی و، نوم لیکنه وکړه.[۳۳][۳۴][۳۳][۳۵][۳۶]

سرچینې[سمول]

  1. Dictionary of Canadian Biography ID: http://www.biographi.ca/en/bio/trudeau_pierre_elliott_22E.html — د نشر نېټه: ۱۰ اگسټ ۲۰۱۷
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ پیوستون : 118624172  — د نشر نېټه: ۹ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12050219f — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Pierre-Elliott-Trudeau — subject named as: Pierre Elliott Trudeau — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Encyclopædia Britannica
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6sn7z16 — subject named as: Pierre Trudeau — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/12792 — subject named as: Pierre Elliott Trudeau — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12050219f — subject named as: Pierre Elliott Trudeau — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — سرليک: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم، платформа відкритих даних، платформа открытых данных، plateforme de données ouvertes، piattaforma di dati aperti، Opendata-Plattform، otevřená data platforma، åben-data-platform، տվյալների բաց շտեմարան، platforma za odprte podatke، plataforma de datos abierta، plataforma de dados aberta، платформа адкрытых даных، платформа на отворените данни، platforma otwartych danych، ашық деректер платформасы، ачык маалыматтарды платформа، açıq məlumat platforması، ochiq ma'lumotlar platforma، açık verilerin platformu، платформа отвореног података، platforma otvorenih podataka، platforma otvorenog podataka، platforma otvorených údajov، πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων، platformu atklātā datu، platforma atvira duomenų، platvormi avatud andmete، avoimen datan foorumi، nyílt adatok platformja، პლატფორმა ღია მონაცემები، платформа за отворени податоци، нээлттэй мэдээллийн тавцан، platformă de date deschise، platformo de malferma datumoj، open data platform، плятформа адкрытых зьвестак، Усьтэм даннойёслэн платформазы، асыҡ мәғлүмәт платформаһы، açıq malümat platforması، açıq malümat platforması، ачык малюмат платформасы، öppen dataplattform، платформаи додаҳои боз، ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы او гом бæрæггæнæнты платформæ — منښتلیک: Open License
  8. Dictionary of Canadian Biography ID: http://www.biographi.ca/en/bio/trudeau_pierre_elliott_22E.html — subject named as: PIERRE ELLIOTT TRUDEAU — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — دوتنه: University of Toronto او Laval University — سمونګر: George Williams Brown، David Mackness Hayne، Francess Halpenny، George Ramsay Cook، John English، Marcel Trudel، André Vachon او Jean Hamelin — سرليک: Dictionary of Canadian Biography او Dictionnaire biographique du Canada — خپرونکی: University of Toronto Press او Presses de l'Université Laval
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ subject named as: Pierre Elliott Trudeau — Library of Parliament of Canada person ID: https://lop.parl.ca/sites/ParlInfo/default/en_CA/People/Profile?personId=6230 — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/trudeau-pierre-elliott — subject named as: Pierre Elliott Trudeau — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سمونګر: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus او Wissen Media Verlag
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0067768.xml — subject named as: Pierre Elliott Trudeau — سرليک: Gran Enciclopèdia Catalana — خپرونکی: Grup Enciclopèdia
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=trudeaup — subject named as: Pierre Elliott Trudeau
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Roglo person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=7929&url_prefix=https://roglo.eu/roglo?&id=p=pierre+elliot;n=trudeau — subject named as: Pierre Elliot Trudeau
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000011987 — subject named as: Pierre E. Trudeau — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  15. پیوستون : 118624172  — د نشر نېټه: ۱۰ ډيسمبر ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  16. پیوستون : 118624172  — د نشر نېټه: ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  17. https://globalnews.ca/news/2650683/why-the-world-prefers-tall-politicians/
  18. Justin Trudeau, Son of a Canadian Leader, Follows His Own Path to Power — د نشر نېټه: ۱۱ اگسټ ۲۰۱۷ — نشرونه لخوا د: The New York Times — د خپرولو نیټه: ۲۰ اکتوبر ۲۰۱۵
  19. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12050219f — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
  20. (په November 20, 2016 باندې). New books put Trudeaumania in fresh perspective.
  21. "Deborah Coyne, mère de l'enfant illégitime de PET, sera candidate". TVA Nouvelles. Montreal. June 27, 2012. د لاسرسي‌نېټه August 7, 2017. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  22. (په August 23, 2003 باندې). L'aéroport de Dorval devient l'aéroport PET.
  23. (په September 29, 2000 باندې). Pierre Trudeau Is Dead at 80; Dashing Fighter for Canada.
  24. Mallick (2000-09-30)، ص. P04.
  25. Fortin (2000-10-09)، ص. A17.
  26. "Robert Truteau". Ancestry.com. د لاسرسي‌نېټه November 4, 2015. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. "Généalogie Etienne Trudeau". Nosorigines.qc.ca. January 14, 2007. د لاسرسي‌نېټه August 16, 2014. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. Généalogie du Québec (2012).
  29. Trudeau (1993).
  30. English (2006)، ص. 25.
  31. English (2006)، ص. 24.
  32. English (2009)، ص. 8.
  33. ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ English (2006)، ص. 27.
  34. Rank Archived January 29, 2009, at the Wayback Machine.
  35. (په October 5, 2000 باندې). Pierre Trudeau.
  36. English (2006)، صص. 25–27.