د سعودي عربستان فهد

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
د سعودي عربستان فهد
(اراگونېسي: فهد بن عبد العزيز آل سعود)  د (P1559) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د سعودي عربستان فهد
د شخص معلومات
پيدايښت ۱۹۲۱[۱]، ۱۹۲۳[۲] او ۱۹۲۰[۳]
رياض  د (P19) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مړینه 1 اگسټ 2005 (83–84 کاله)[۴][۵][۶][۷][۸][۹]  د (P570) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
رياض  د (P20) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
د مړینې لامل سینه بغل  د (P509) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
هديره رياض  د (P119) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
تابعیت سعودي عربستان  د (P27) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پلار عبد العزيز بن عبدالرحمن بن فيصل آل سعود  د (P22) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
خور/ورور
عملي ژوند
دنده پاچا
سياستوال  د (P106) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
مورنۍ ژبه عربي  د (P103) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
کاروونکي ژبه(ي) عربي  د (P1412) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
پوځي خدمت
وفاداري سعودي عربستان  د (P945) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
جګړه/جګړې ګولف وار  د (P607) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
سمول کينډۍ لاسوند وګورئ

فهد بن عبدالعزیزالسعود (په عربي ژبه فهد بن عبدالعزیز آل سعود، په لاتیني Fahd ibn ʿAbd al ʿAzīz Āl Suʿūd,، د عربي ژبې په النجدیه لهجه یې تلفظ: [fah(aː)d ben ˈʕabd alʕaˈziːz ʔaːl saˈʕuːd]؛ په ۱۹۲۱ یا ۱۹۲۳ ز کال کې زېږېدلی د ۲۰۰۵ ز کال د اګست په لومړۍ مړ شوی) د سعودي عربستان یو سیاستوال، چې د ۱۹۸۲ز کال د جون له دیارلسمې نېټې څخه د خپلې مړينې تر نېټې (۲۰۰۵ ز کال) پورې د سعودي عربستان پاچا و. د هغه تر رسم ګذشت مخکې، هغه د ۱۹۷۵ ز کال د مارچ  له ۲۵ څخه د ۱۹۸۲ ز کال د جون تر دیارلسمې نېټې پورې د سعودي عربستان ولیعهد و. هغه د معاصر سعودي عربستان د بنسټ اېښودونکي پاچا عبدالعزیز اتم زوی و. همدارنګه د عبدالعزیز له شپږو زامنو څخه څلورم زوی و چې پاچهي یې وکړه (نور یې سعود، فیصل، خالد، عبدالله او سلمان وو).

هغه د اووه سدیریونو (په سعودي عربستان کې د پاچا عبدالعزیز ۷ زامن چې سکه وروڼه دي او د هغه مېرمنې حسې ته ویل کېږي ) تر ټولو مشر و، چې د حسه بنت احمد السدیري څخه د پاچا عبدالعزیز زامن وو. هغه د پاچا سعود د واکمنۍ پر مهال له ۱۹۵۳ ز کال څخه تر ۱۹۶۲ ز کال پورې د پوهنې د وزیر په توګه خدمت وکړ. تر هغه وروسته د پاچا سعود د واکمنۍ تر پایه او د پاچا فیصل د واکمنۍ په ټوله دوره کې له ۱۹۶۲ ز کال څخه تر ۱۹۷۵ ز کال پورې د کورنیو چارو وزیر و. کله چې په ۱۹۷۵ ز کال کې د پاچا فیصل تر ترور وروسته، د هغه ناسکه ورور خالد واک ته ورسېده، نوموړی ولیعهد وټاکل شو. فهد د خالد د واکمنۍ په بهیر کې د هغه د وروستي ناسم روغتیايي حالت له امله د عربستان اصلي واکمن و.  

فهد په ۱۹۸۲ ز کال کې، د پاچا خالد تر مړینې وروسته واک ته ورسېده. هغه په ۱۹۹۲ ز کال کې د سعودي عربستان د اساسي قانون د معرفي کولو امتیاز لري. هغه په ۱۹۹۵ ز کال کې له ناتوانوونکې مغزي سکتې سره مخامخ شو او تر هغې وروسته یې ونه شو کولی ،په بشپړ ډول خپلو رسمي دندو ته دوام ورکړي. د هغه ناسکه ورور ولیعهد شهزاده عبدالله د نایب السلطنه په توګه په دې پاچهۍ کې خدمت وکړ او په ۲۰۰۵ز کال، د هغه تر مړینې وروسته ځای ناستی پاچا شو. فهد له ۲۳ کاله پاچهۍ سره تر ټولو اوږد مهال لپاره  د سعودي عربستان پاچا پاتې شوی دی.

لومړنی ژوند او زده‌کړې[سمول]

فهد بن عبدالعزیز په ۱۹۲۱ یا ۱۹۲۳ ز کال کې په سعودي کې زېږېدلی. هغه د عبدالعزیز اتم زوی او تر خپلې مور حسه بنت احمد السدیري وروسته د وروڼو تر ټولو مشر دی چې په اووه سویدري مشهور دي. فهد د هغې دویم زوی و، د هغه مشر ناسکه ورور عبدالله بن محمد د شهزاده محمد بن عبدالرحمن سره د هغه د مور له لومړني واده څخه د هغې یوازینی زوی و. [۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

د فهد زده‌کړې، په ریاض کې د شهزادګانو په ښوونځي کې سرته ورسېدې، هغه ښوونځی چې په ځانګړي ډول د السعود کورنۍ د زده‌کړو لپاره پاچا عبدالعزیزجوړ کړی و. د مور له ټینګار سره یې څلور کاله زده‌کړې وکړې. فهد د شهزاده ګانو په ښوونځي کې د زده‌کړو په بهیر کې د شیخ عبدالغني خیاط په ګډون د کورنيو ښوونکو تر نظر لاندې زده‌کړې وکړې. هغه وروسته د دیني زده‌کړو د ترلاسه کولو په موخه د مکې د دیني علومو د زده کړې انستیتیوت ته ولاړ.     [۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]

لومړني سیاسي رولونه[سمول]

شهزاده فهد د خپلې مور په ټینګار سره د سلطنتي مشورتي پلاوي غړی شو. د ۱۹۴۵ ز کال په بهیر کې يې د سعودي د وخت د بهرنیو چارو وزیر شهزاده فیصل تر امر لاندې خدمت وکړ او په خپل لومړني رسمي سفر کې يې د ملګرو ملتونو د منشور د لاسلیک لپاره سانفرانسیسکو ته سفر وکړ. فهد خپل لومړنی رسمي دولتي سفر، په ۱۹۵۳ ز کال کې تر سره کړ او د دویمې ملکې الېزابیت د تاج اېښودلو په مراسمو کې يې د السعود په استازیتوب ګډون وکړ. د ۱۹۵۳ز کال د ډېسمبر په ۲۴ مه، هغه د سعودي عربستان د پوهنې د لومړني وزیر په توګه وټاکل شو.  [۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]

شهزاده فهد، په ۱۹۵۹ ز کال کې په عربي هېوادونو کې د سعودي پلوي مشري پر غاړه لرله، چې د سعود په کورنۍ کې د هغه ورځ تر بلې زیاتېدونکي ارزښت او په راتلونکي کې د اړین رول لپاره د هغه تیاری ښيي. په ۱۹۶۲ ز کال کې د کورنیو چارو د وزارت مهم پوست ورته ورکړل شو. په ۱۹۶۵ز کال کې يې  د کورنیو چارو د وزیر په توګه په مصر کې د عربي هېوادونو د مشرانو تر منځ د سعودي پلاوي ریاست پر غاړه و. د ملک فیصل د سلطنت په پيل کې، فیصل د هغې شورا غړیتوب ترلاسه کړ چې د پاچا له خوا د ځای ناستۍ مسائلو د لارښوونې  لپاره رامنځته شوې وه. [۲۸]

شهزاده فهد، د ۱۹۶۷ ز کال د جنوري په دویمه له یو وژونکي بمي برید څخه چې د وزارت د ننه د هغه په دفتر کې یې چاودنه وکړه، وژغورل شو. هغه د پېښې پر مهال په خپل دفتر کې نه وو، خو چاودنې د وزارت د دفتر نږدې ۴۰ کارکوونکي ټپیان کړل. [۲۹]

فهد په ۱۹۶۷ ز کال کې، کله چې پاچا فیصل دفتر رامنځته کړ، د لومړي وزیر دویم مرستیال وټاکل شو. دا پوست د وخت د ولیعهد شهزاده خالد په غوښتنه د وزیرانو شورا دوام ته د هغه د نه تمایل له امله رامنځته شو. پاچا فیصل د یاد پوست لپاره د شهزاده فهد انتصاب ته چندان شوقمن نه و. د ۱۹۶۹ ز کال د اکتوبر او د ۱۹۷۰ ز کال د مې میاشتې تر منځ شهزاده فهد په هغه رخصتۍ کې و چې د نداف صفران له خوا په دولت کې د یوې لویې نښتې نښه ګڼل کېده. شهزاده فهد، د خپل نشتوالي په موده کې چې د چارواکو له خوا د طبي رخصتۍ په توګه راپور شوې وه، په لندن او بیا په هسپانیا کې پاتې شو او خپل وخت یې په قمار او تفرېح(هوساینه) کې تېر کړ. پاچا فیصل، په هغه پسې هم خپل سیاسي استازی عمر ثاقف او هم ګڼ شمېر لیکونه ورولېږل، تر څو بېرته خپل هېواد ته راستون شي، خو شهزاده فهد د هغه غوښتنه ونه منله.  [۳۰][۳۱][۳۲]

د ۱۹۷۳ ز کال په مارچ میاشت کې، کله چې د تېلو عالي شورا د پاچا فیصل له خوا رامنځته شوه، شهزاده فهد يې ریاست ته منصوب شو.  [۳۳]

ولیعهد[سمول]

په ۱۹۷۵ز کال کې د پاچا فیصل تر مړینې او د پاچا خالد تر واک ته رسېدو وروسته، فهد د لومړي وزیر مرستیال او په ورته وخت کې وليعهد ونومول شو. فهد د پاچا خالد سربېره درې نور ناسکه وروڼه لرل: محمد، ناصر او سعد. په هر حال شهزاده محمد یوه لسیزه وړاندې د پاچا فیصل له خوا د ولیعهدۍ انتصاب رد کړی و، په داسې حال کې چې شهزاده ناصر او سعد دواړه د ولیعهدۍ لپاره وړ کسان نه وو. په مقابل کې شهزاده فهد له ۱۹۵۴ ز څخه تر ۱۹۶۲ ز کال پورې د پوهنې د وزیر او له ۱۹۶۲ز څخه تر ۱۹۷۵ ز کال پورې، د کورنیو چارو د وزیر په توګه خدمت کړی و.   [۳۴][۳۵][۳۶]

د مرستیال لومړي وزیر او ولیعهد په توګه د شهزاده فهد انتصاب، هغه د پاچا خالد د موقف په پرتله چې د پاچا فیصل د واکمنۍ پر مهال ولیعهد و، ډېر پیاوړی شخصیت کړ. دا چې ملک خالد د فهد پر فعالیتونو نفوذ درلود او د هغه واک یې محدود کړ، ښايي دا د ایران او د سعودي عربستان د شیعه ټولنو پر ضد د فهد د دښمنانه چلند او روښانه لوېديځ پلوه ليدلوري له امله و. فهد په دغه دوره کې، د کورنۍ د داخلي شورا یو غړی و، چې مشري يې د پاچا خالد پر غاړه وه او د فهد وروڼه محمد، عبدالله، سلطان او عبدالمحسن او د هغه ترونه احمد او مسعید په کې شامل وو. [۳۷][۳۸][۳۹]

سرچینې[سمول]

  1. ↑ https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/fahd-b-abd-al-aziz-COM_40450
  2. ↑ WorldCat Identities ID (superseded): https://worldcat.org/identities/lccn-n82241791/ — Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Fahd
  3. ↑ National Library of New Zealand ID: https://natlib.govt.nz/records/22544789
  4. ↑ http://news.yahoo.com/news?tmpl=story&u=/ap/20050801/ap_on_re_mi_ea/obit_fahd
  5. ↑ پیوستون : 118954725  — د نشر نېټه: ۲۷ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: CC0
  6. ↑ The Peerage person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4638&url_prefix=https://www.thepeerage.com/&id=p70140.htm#i701396 — subject named as: Fahd bin Abdul-Aziz al-Saud, King of Saudi Arabia — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — دوتنه: Darryl Roger Lundy — پیدا کوونکی: Darryl Roger Lundy
  7. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana ID: https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0025804.xml — subject named as: Fahd I d’Aràbia Saudita — سرليک: Gran Enciclopèdia Catalana — خپرونکی: Grup Enciclopèdia
  8. ↑ General Diamond Catalogue ID: https://opac.diamond-ils.org/agent/57595 — subject named as: Fahd ibn ʿAbd al-ʿAzīz Āl Saʿūd
  9. ↑ Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000014045 — subject named as: Fahd bin Abdul Asis Al Saud — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  10. ↑ Bernard Reich, المحرر (1990). Political leaders of the contemporary Middle East and North Africa: A biographical dictionary. New York; Westport, CT; London: Greenwood Publishing Group. د کتاب پاڼې 528. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-313-26213-5. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  11. ↑ "Riyadh. The capital of monotheism". Business and Finance Group. http://www.bfg-global.com/pdfnw/pdf/eng/1-ensalman.pdf. 
  12. ↑ "The Embassy of The Kingdom of Saudi Arabia". The Embassy of The Kingdom of Saudi Arabia. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. ↑ "Fahd bin Abdulaziz al Saud". الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. ↑ Nabil Mouline (April–June 2012). "Power and generational transition in Saudi Arabia". Critique Internationale 46: 1–22. http://www.ceri-sciencespo.com/publica/critique/46/ci46_nm.pdf. 
  15. ↑ (په 2 August 2005 باندې). King Fahd.کينډۍ:Cbignore
  16. ↑ Winberg Chai (22 September 2005). Saudi Arabia: A Modern Reader. University Press. د کتاب پاڼې 193. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-88093-859-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. ↑ Sabri Sharaf (2001). The House of Saud in Commerce: A Study of Royal Entrepreneurship in Saudi Arabia. Sharaf Sabri. د کتاب پاڼې 301. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-81-901254-0-6. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  18. ↑ "King Fahd Brought Vision of Progress". Aramco ExPats. Riyadh. 5 اګست 2005. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۴ نومبر ۲۰۱۳ باندې. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. ↑ Robin Allen (په 1 August 2005 باندې). Obituary: King Fahd - A forceful but flawed ruler.
  20. ↑ (په 1 August 2005 باندې). Biography of King Fahd bin Abdulaziz Al Saud. Babnet.
  21. ↑ (په 2 August 2005 باندې). Fahad played pivotal role in development.
  22. ↑ (په 29 November 1999 باندې). The Political Leadership - King Fahd. APS Review Gas Market Trends.
  23. ↑ "Saudi Foreign Policy". Saudi Embassy Magazine. Fall 2001. د اصلي آرشيف څخه پر 7 اګست 2013 باندې. د لاسرسي‌نېټه 18 جولای 2013. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  24. ↑ "King Fahd - his first 20 years". Royal Embassy of Saudi Arabia 18 (4). Winter 2002. http://www.saudiembassy.net/files/PDF/Publications/Magazine/2002-Winter/King%20Fahd.htm. 
  25. ↑ "King Fahd 1923-2005". Royal Embassy of Saudi Arabia. Washington DC. 1 August 2005. د لاسرسي‌نېټه ۲۹ جون ۲۰۱۲. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. ↑ "Educational system in Saudi Arabia" (PDF). Ministry of Higher Education. 2006. د لاسرسي‌نېټه ۲۱ جولای ۲۰۱۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. ↑ Harvey Sicherman (August 2005). "King Fahd's Saudi Arabia". American Diplomacy. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۷ نومبر ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ اگسټ ۲۰۱۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. ↑ David Rundell (17 September 2020). Vision or Mirage: Saudi Arabia at the Crossroads. Bloomsbury Publishing. د کتاب پاڼې 63. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-83860-594-0. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. ↑ Joseph Mann (2012). "King Faisal and the Challenge of Nasser's Revolutionary Ideology". Middle Eastern Studies 48 (5): 753. doi:10.1080/00263206.2012.706220. https://doi.org/10.1080/00263206.2012.706220. 
  30. ↑ Nadav Safran (1985). Saudi Arabia: The Ceaseless Quest for Security. Cornell University Press. د کتاب پاڼي 17, 118. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-8014-9484-0. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  31. ↑ "Saudi Arabia" (Country Readers Series). Association for Diplomatic Studies and Training. د کتاب پاڼې 77. د لاسرسي‌نېټه ۰۷ جنوري ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  32. ↑ کينډۍ:Cite thesis
  33. ↑ کينډۍ:Cite thesis
  34. ↑ Simon Henderson (1994). "After King Fahd" (Policy Paper). Washington Institute. د لاسرسي‌نېټه ۰۲ فبروري ۲۰۱۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  35. ↑ Anthony H. Cordesman (2003). Saudi Arabia Enters the 21st Century. Greenwood Publishing Group. د کتاب پاڼې 46. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-0-275-97997-3. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  36. ↑ A. R. Kelidar (1978). [اصطلاحي تېروتنه: د ناپېژندلې ليکنښې لوښه "۱". "The problem of succession in Saudi Arabia"]. Asian Affairs 9 (1): 23–30. doi:10.1080/03068377808729875. 
  37. ↑ (په 29 March 1975 باندې). New Saudi king shuffles cabinet.
  38. ↑ کينډۍ:Cite thesis
  39. ↑ Gulshan Dhahani (1980). "Political Institutions in Saudi Arabia". International Studies 19 (1): 59–69. doi:10.1177/002088178001900104. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/002088178001900104. 
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=د_سعودي_عربستان_فهد&oldid=277804" نه اخيستل شوی