امسټرډام

امسټرډام
Amsterdam
دآمستردام شار عکس
Mokum, Venice of the North
شعار: Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig
آمستردام شار په هالند نخشه کی
کورډېناټونه: 52.366666666667°شمال 4.8833333333333°ختيځ / 52.366666666667; 4.8833333333333
د رامنځته کېدو نېټه	۱۳۰۰
هېواد	هالنډ (۸ مې ۱۹۴۵–) هالنډ (–۱۹ مې ۱۹۴۰) فرانسه (۹ جولای ۱۸۱۰–۱۹ نومبر ۱۸۱۳)
پراخوالی
• پراخوالی	219 کیلومتره مربع
لوړوالی	-2 متر
نفوس شمېرنه
وروستي مالومات
وخت زون	يو ټي سي ٠١:٠٠+ (معياري وخت )،  مرکزي اروپا وخت زون (معياري وخت )،  یوټی‌سی ۲:۰۰+ (د اوړي وخت )
پوستخونې شمېره	1000–1098 1100–1109
سيمه ييز د زنګ کوډ	20
جيو کوډ	2759794
خورلڼې ښارونه	الجزيره ،  آتن ،  بوګوتا ،  استانبول ،  جاکارتا ،  کيېف ،  مونټريال ،  مسکو ،  نيکوزيا ،  بېجنګ ،  ریګا ،  رايو ډي جينېرو ،  رام الله ،  لندن
رسمي وېبپاڼه	د تاييدولو سرچينه

د امستردام میدانی 1890 تر 1905 عیسویی کال

امسټرډام د هالنډ پلازمېنه او لوی ښار دی. دا ښار په (شمالي هالنډ) او د هالند (نېډېرلند) پر لوېدیځ کې د امستل د رود له غاړې پروت دی. په دیارلسمې پېړۍ کې د دغه رود په غاړو بندونه (په هالنډۍ - Dam) جوړ شول چې دې څخه د دغه ساحې نوم امسټرډام شو.

د امسټرډام نامتو د لیدوړ ځایونه Anne Frank Huis ،Van Gogh Museum ،Stedelijk Museum ،Hermitage Amsterdam ،Anne Frank House ،Amsterdam Museum ،Rijks Museum، سره څراغونه او د نشې (چرسو او ماریوانا) د څکولو کافیانې دي. چې دغه دوو د هالنډ دود د څه نړیوالو په سترگو کې راکښته کړی خو هالنډیان دې ته په نورموله سترگه گوري او بله برخه یې پر ویاړي. بر سېره پر دې امسټرډام دوه نړیوال پوهنتونه او ډېر شمېر خپلواکه انستیتوتنه چې غټ یې د امسټرډام د لوړو زده کړو ښوونځی دی؛ لري.

پېښلیک

دا پلندۍ (ولاړ اوبو او واښو) سیمه په ۱۰۰۰ زېږېدیز کې د امستلې (چې د امستل د سیند څخه اخیستل شوی ټکی دی) په نامه یادېده. له اوترېخته (دامسټرډام سهیل ته پروت ښار) بزگرو د امستلې په خوا د ځمکې څخه د کار اخیستل پیل کړل. چې تر اوبو لاندې پرته ځمکه هم وچه او کار ترنه واخیستل شي، دوی ابو ته بندونه جوړ کړل. دې سیمې وده وکړه تر څو چې په دیارلسمې پېړۍ کې د (ای) د رود او د (زاودر زې) چې د ودن سمندرگي یوه برخه وه په غاړه بندونه جوړ شول. وروسته امستېل رود څه سمبال او څه نور پسې وکندل شو چې د سوداگرۍ لوی بنسټ وگرځېد. د ښار لومړنی بندر چې (دمرک) د غټې لارې تر څنگ وو، جوړ شو. په کابو ۱۳۰۰ زېږېدیز کې امسټرډام په رسمي توگه لکه یو اروپايي او په پینځلسمه پېړۍ کې لکه یو د سوداگرۍ نړیوالو ښار وپېژندل شو. په ۱۵۷۰ زېږېدیز کې د امسټرډام وگړو شمېر تر ۳۰۰۰۰ لږ ول. په ۱۶۲۲ زېږېدیز کې دا شمېر تر ۱۰۰۰۰۰ او د اولسمې پېړۍ په پای کې تر ۲۰۰۰۰۰ واوښت. چې د هغه وخت د اروپا له غټو ښارونو سره لکه لندن او پاریس پرتله کېدای شوای. د دغه وگړیزه لویوالي سره ښار هم له پلان سره لوېده. د ویالو (کانالونو) پر غاړو کورونه، د سوداگرې ودانۍ او گدامونه جوړ شول چې د ښار په پرمختگ کې یې لوې ښیگڼې درلودې.

وگړشمېرنه

په ۱ د جنوري د ۲۰۱۲ کې امسټرډام ۷۹۰.۰۰۰ تنه وگړي درلودل. دا ښار یو گڼ ولسه ښار دی چې ۵۰،۵ پر سلو کې وگړي بهرني دي. دغه بهرني د ۱۷۷ ټبرو (ملیتونو) څخه راټول شوي دي.

ځمکپوهنه

امسټرډام په شمالي هالنډ کې پروت دی. دا ښار ۹۰ ټاپوگانې او ۱۵۳۹ پلونه لري. د دغه سیمې وچه ۲ متره د اوبو تر کچ لوړه ده او ۲۱۹،۳۳ کیلو متره مربع یې پراخوالی دی چې په یو متر مربع کې یې ۴۷۵۱ تنه ژوند کوي.

اقليم

امسټرډام سمندرۍ اوبو هوا لري چې شمالي سمندر سترې اغېزې پر کوي. د ژمي ساړه یې تر صفر درجې نه ټیټېږي او اوړی یې برابر تود او لنډ دی. په هوا کې یې لندبل گډ دی په دې وجه ډېر وخت ورېځ او اورښت لري. کله هم دا اورښت توند او تکړه شي نو بیا د ښار په چاپېریال کې د پمپونو په مرسته اوبه سمندر ته لېږدول کېږي.