د اشوک فرمانونه

د اشوکا فرمانونه په ستنو او همدارنګه د ډبرو او غار دیوالونو باندې له دېرشو څخه د زیاتو لیکنو مجموعه ده چې د موریان امپراتورۍ امپراتور اشوکا ته منسوب شوي چې له 268 BCE څخه تر 232 BCE پورې یې واکمني کړې. [1] اشوکا د دھما لپي ( پراکرت په برهمي رسم الخط کې: 𑀥𑀁𑀫𑀮𑀺𑀧𑀺 ، "د مذهب لیکنې") د خپلو اثارو بیانولو لپاره کارولې. دا لیکونه د بنګله دیش ، هند ، نیپال ، افغانستان او پاکستان په ټولو سیمو کې ویشل شوي، او د بودیزم لومړنی ثبوت وړاندې کوي. فرمانونه د دمام په اړه د اشوکا نظر په تفصیل سره بیانوي، د ځینو ستونزو د حل لپاره یوه جدي هڅه چې یوه پیچلې ټولنه ورسره مخ وه. د احکامو له مخې، په دې دوره کې د بودا د تبلیغ کچه د مدیترانې سمندر ته رسېدلې وه، او د بودا ډیری اثار جوړ شوي وو.

دا لیکنې د بودا فلسفې ته د اشوکا پیروۍ اعلانوي. لیکنې د هغه هڅې ښیي چې د هغه په پاچاهۍ کې د بودا دین د پراختیا لپاره هڅې کوي. که څه هم بودیزم او همدارنګه د ګوتم بودا یادونه شوې، فرمانونه د ځانګړو مذهبي کړنو یا د بودیزم د فلسفې اړخ پر ځای په ټولنیزو او اخلاقي اصولو تمرکز کوي. دا په عامه ځایونو کې موقعیت درلود او د خلکو لوستلو لپاره و.

په دې لیکنو کې، اشوکا ځان ته د "د خدایانو محبوب" ( دیوانمپیا ) په توګه اشاره کوي. د اشوکا سره د دیوانمپیا پیژندنه په 1915 کې د کرناټکا د رایچور ولسوالۍ په یوه کلي مسکي کې د سرو زرو د کان کیندنې انجینر C. Beadon لخوا په 1915 کې کشف شوې. د ډبرې یو بل کوچنی فرمان چې د مدهیا پردیش د دتیا ولسوالۍ په ګوجرا کلي کې موندل شوی؛ د اشوکا نوم هم د خپلو لقبونو سره یوځای کارولی دی: " دیوانمپیا پیاداسی اسوکاراجا ". د هند په مرکزي او ختیځو برخو کې موندل شوي لیکونه په مګادي پراکرت کې د براهمي رسم الخط په کارولو سره لیکل شوي، په داسې حال کې چې پراکرت د خروشتي لیکدود په کارولو سره، یوناني او آرامي په شمال لویدیز کې کارول شوي. دا فرمانونه د برتانوي لرغونپوه او تاریخ پوه جیمز پرنسپ لخوا تشریح شوي. [5]