Jump to content

تایپي

تړنې سمول
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
تایپي
د تایپي انځور
د تایپي انځور
د تایپي انځور
تایپي
تایپي
Map
کورډېناټونه: ۲۵°۰۲′۱۵″شمال ۱۲۱°۳۳′۴۵″ختیځ / 25.0375°شمال 121.5625°ختيځ / 25.0375; 121.5625   ويکيډاټا کې (P625) ځانګړنې بدلې کړئ[۱]
د رامنځته کېدو نېټه ۱۷۰۹  ويکيډاټا کې (P571) ځانګړنې بدلې کړئ
هېواد تايوان (۲۵ اکتوبر ۱۹۴۵–)[۲][۳]

جاپان سترواکي (۸ مې ۱۸۹۵–۲۴ اکتوبر ۱۹۴۵)  ويکيډاټا کې (P17) ځانګړنې بدلې کړئ

لوی وېش تايوان (۲۵ اکتوبر ۱۹۴۵–)  ويکيډاټا کې (P131) ځانګړنې بدلې کړئ
پلازمینه د:
تايوان (۷ ډيسمبر ۱۹۴۹–)  ويکيډاټا کې (P1376) ځانګړنې بدلې کړئ
پراخوالی
 • پراخوالی 271.7997 کیلومتره مربع   ويکيډاټا کې (P2046) ځانګړنې بدلې کړئ
لوړوالی 10 متر   ويکيډاټا کې (P2044) ځانګړنې بدلې کړئ
نفوس شمېرنه 2603150 (۲۰۲۰)[۴]  ويکيډاټا کې (P1082) ځانګړنې بدلې کړئ
وروستي مالومات
وخت زون نړيوال همغږی وخت +08:00   ويکيډاټا کې (P421) ځانګړنې بدلې کړئ
پوستخونې شمېره 100  ويکيډاټا کې (P281) ځانګړنې بدلې کړئ
سيمه ييز د زنګ کوډ 02  ويکيډاټا کې (P473) ځانګړنې بدلې کړئ
جيو کوډ 1668341[۵]  ويکيډاټا کې (P1566) ځانګړنې بدلې کړئ
آی اېس او 3166 TW-TPE[۶]  ويکيډاټا کې (P300) ځانګړنې بدلې کړئ
خورلڼې ښارونه
رسمي وېبپاڼه د تاييدولو سرچينه،  د تاييدولو سرچينه  ويکيډاټا کې (P856) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ
سمول کينډۍ لاسوند وګورئ

تایپي په رسمي ډول د تایپي ښار د تایوان  پلازمېنه او یوه ځانګړې ښاروالۍ ده، چې په شمالي تایوان کې موقعیت لري او  د نوي تایپي ښار د ښاروالۍ یوه برخه ګڼل کېږي، چې د شمالي بندري ښار کیلونګ سویل لوېدیځ شاوخو۲۵ کیلومټرۍ (۱۶ میل) کې شتون لري. د ښار ډېری برخه  تایپي حوزه کې میشته ده ، چې یاده حوزه د کیلونګ او ژیندیان سیندونو نسبتا تنګو درو پورې محدودې دي، چې د ښار په لوېدیځه پوله کې د تامسوي سیند سره یوځای کېږي. د تایپي ښار نفوس ۲،۶۴۶،۲۰۴ اټکل شوی.  په نړۍ کې ۴۰م ترټولو ډېر نفوس لرونکی ښاري سیمه بلل شوي، چې د تایوان نږدې دریمه برخه اتباع په میټرو سیمه کې ژوند کوي.[۱۰][۱۱][۱۲]

تایپي د تایوان اقتصادي، سیاسي، تعلیمي او کلتوري مرکز او په ختیځه اسیا کې یو له مهمو مرکزونو نه دی او د یو نړیوال ښار په توګه ګڼل شوی. تایپي د یوې سترې تخنیکي صنعتي سیمې برخه ده، چې د ریل پټلۍ، لویې لارې، هوایی ډګرونه او بس لاینونه تایپي د ټاپو له ټولو برخو سره نښلوي. همدارنګه دSongshan  او Taoyuan. په نوم دوه هوایی ډګرونو هم لري. تایپي د نړۍ نامتو معماري یا کلتوري نښې لري، چې پکې د تایپي ۱۰۱، د چیانګ کای شیک یادګاري تالار، دالونډونګ باون معبد، هیسنګ تیان کانګ، د مانکا لونګشان معبد، د ملي ماڼۍ موزیم، د ولسمشرۍ دفتر ودانۍ او د تایپي میلمستون شامل دي. د ژیمینګ په شمول د پیرودلو نامتو ځایونه په تایپي کې شتون لري. طبيعي ځانګړتياوې لکه Maokong، Yangmingshan او ګرمې چينې هم د نړيوالو سيلانيانو پام ځان ته اړولې.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

په نړیواله کچه د تایوان د مبهم سیاسي دریځ له امله، د چین تایپي اصطلاح په مکرر ډول د ټول هېواد لپاره د مترادف په توګه کارول کیږي. په ځانګري ډول کله چې د تایوان دولتي استازي په نړیوالو سازمانونو کې ګډون کوي یا د تایوان ورزشکاران په نړیوالو سپورتي سیالیو کې برخه اخلي. 

د تایوان اقتصاد

[سمول]

د تایوان د سوداګرۍ، مالي او ټکنالوژۍ مرکز په توګه تایپي په هېواد کې د چټک اقتصادي پرمختګ په مرکز بدل شوی او اوس مهال د ټکنالوژۍ او تخنیک په برخه کې یو له نړیوالو ښارونو نه ګڼل کېږي، چې دا پرمختګ د تایوان د معجزې یوه برخه ده، چې په ۱۹۶۰ لسیزه کې د بهرنۍ مستقیمې پانګونې وروسته په ښار کې د پام وړ پرمختګ لیدل کېږي. تایوان اوس یو پور ورکوونکی اقتصاد لري او د ۲۰۱۲ز کال د ډسمبر تر میاشتې پورې د ۴۰۳ میلیارد ډالرو نه ډېر د نړۍ ترټولو لوې بهرني اسعارو زېرمې لري.[۱۸][۱۹]

د اسیا د مالي ناورین سره سره، د تایوان اقتصاد د بشپړ کارګمارنې او ټیټ انفلاسیون سره په کال کې شاوخوا ۵ سلنه وده کوي. په ۲۰۱۴ ز کال کې د تایپي ناخالصه تولید ۳۲۷ میلیارد ډالرو ته رسېده. د اقتصاد پوهانو په وینا په ۲۰۱۳ز کال کې په تایپي ښار کې د سړي سر ناخالص کورني تولید په ختیځه اسیا کې له توکیو، سنګاپور، اوساکا او هانګ کانګ نه وروسته په پنځمه درجه کې و؛ خو د سیول، لندن او پاریس نه مخکې و. په ۲۰۱۵ز کال کې د سنګاپور (۹۰،۱۵۱امریکایي ډالره) او هانګ کانګ (  ۵۸،۳۲۲امریکایي ډالره ) نه وروسته په تایپي کې د سړي سر ناخالصه کورني تولیدات  ۴۴،۱۷۳ زره امریکایي ډالره و. په ۲۰۱۵ زکال کې د فایننشل ټایمز راپور پر بنسټ  تایپي یې د اقتصادي ظرفیت (دویم، له توکیو وروسته) او د سوداګرۍ دوستۍ (څلورم) له اړخه په لوړه کچه درجه بندي کړه. دا ښار د ۳۰ میلیاردانو کور دی، چې په نړۍ کې ۱۶م لوی ښار بلل کېږۍ او د ډېرو نړیوالو ښارونو لکه لاس انجلس او سیډني نه مخکې دی. همدارنګه د Business Insider د راپور له مخې په ۲۰۱۷ زکال کې تایپي د ټیکنالوژۍ له اړخه  په نړۍ کې پنځم مخکښ ښار ټاکل شوی، چې په اسیا کې ترټولومخکې دی. په داسې حال کې چېIESE Cities in Motion Index د راپور له مخې تایپي په نړۍ کې د ټیکنالوژۍ له پلوه ځیرک ښار بلل شوی.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶]

د تایپي پراختیایي ساحو کې د معلوماتو او مخابراتو ټیکنالوژي (هارډویر او سافټویر)، بایو ټیکنالوژي، عمومي سوداګرۍ ( عمده پلور / پرچون) ، مالي خدمات او د MICE صنعتونه شامل دي. د هېواد ډېری لوی شرکتونه لکه Acer Computers، Asus، CTBC Bank، Fubon Financial Holding، Tatung Company، D-Link تایپي کې  میشت دي. د ( 500 Global Fortune) ۵ شرکتونه په تایپي کې مرکزي دفترونه لري.  دا ښار ډېری ګڼ ملیتي شرکتونه، نړیوال مالي موسسې، بهرنۍ قونسلګرۍ او سوداګریز سازمانونه هم جذبوي ترڅو یاد ښار کې اډې جوړې کړي. له همدې امله، تایپي نږدې ۳۵۰۰ ثبت شوي بهرنۍ سوداګرۍ لري او په تایوان کې ۵۰ سلنه نه ډیر د بهرنۍ پانګونې جذبوي. بهرني شرکتونه چې په تایپي کې دفترونه یا سیمه اېز مرکزي دفترونه لري دا دي: ګوګل، مایکروسافټ، IBM، Intel، HSBC، Citibank، Facebook، Amazon، Apple، JP Morgan، PwC او داسي نور.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

ډېری بهرني او مالي شرکتونه د تایپي په مرکزي سوداګرۍ سیمه کې یعنې د Xiny ځانګړې سیمه کې میشتېدل خوښوي. په ورته وخت کې، د ټیکنالوژۍ او بریښنا ډېرۍ شرکتونه د نیهو ټیکنالوژۍ پارک یا نانکانګ سافټویر پارک کې میشتې دي. یوازې په ۲۰۱۸ زکال کې مایکروسافټ په تایپي کې د مصنوعي پوهه د څېړنې او پراختیا مرکز جوړولو لپاره د ۳۴ میلیون ډالرو پانګوونې پلان اعلان کړ، په داسې حال کې چې ګوګل اعلان وکړ چې دا به ۳۰۰ کسان په دنده وګوماري او ۵۰۰۰ نورو کسانو ته د ماشینونو لپاره د مصنوعي پوهه په هکله روزنه ورکړي. تایپي په اسیا کې د ګوګل ترټولو لوی انجینري سیمه ګڼل کېږي. د ۲۰۱۶زکال د نړیوال سوداګرۍ پراختیا شاخص له مخې، د تایپي د سوداګرې روحیه په ټوله نړۍ کې شپږم او په اسیا کې لومړی ځای درلوده.

ګرځندوی د محلي اقتصاد یوه کوچنۍ خو د پام وړ برخه ده، چې په ۲۰۰۸ زکال کې یې شاوخوا ۳ میلیونه نړیوال سیلانیان درلودل. تایپي ډېر سیاحتي ځایونه لري او د تایوان د ۶.۸ میلیارد ډالرو سیاحت صنعت کې د پام وړ مرسته کوي.[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]

کلتور

[سمول]

ګرځندوی

[سمول]

ګرځندوی د تایپي د اقتصاد لویه برخه ګڼل کېږي. لکه څنګه چې په ۲۰۱۳ زکال کې له ۶.۳ میلیون نه زیاتو بهرني سیلانیانو د تایپي نه لیدنه کړې وه او په دې ډول تایپي په نړۍ کې ۱۵م ترټولو لیدل شوی ښار په توګه وپېژندل شو. د سيلانيانو راتګ په ۲۰۱۳ز کال کې د دغه ښار اقتصاد ته ۱۰.۸ میليارده ډالره مرسته وکړه، چې په نړۍ کې نهم او د چينایي ژبو هېوادونو په منځ کې تر ټولو لوی ښار وبلل شو.[۳۸][۳۹]

د نمانځنې ځایونه او موزیمونه

[سمول]

د چیانګ کای شیک ملی یادګار ودانۍ د چین د جمهوریت پخوانی ولسمشر جنرال چیانګ کای شیک په یاد جوړ شوی، چې یو مشهور یادګاري نښه او د سیلانیانو د جذبولو نامتو ځای بلل کېږي.[۴۰]

د تایوان ملی موزیم  له ۱۹۹۹ز کال راهیسې یې په دغه نوم یاد شوی. دا د تایوان تر ټولو پخوانۍ موزیم دی، چې د ۱۹۰۸ زکال د اکټوبر په ۲۴مه د تایوان ـ جاپان استعماری حکومت ( ۱۸۹۵ - ۱۹۴۵ زکلونو) د تایوان د موزیم په توګه جوړ شو.[۴۱][۴۲][۴۳][۴۴]

د تایپي د ښکلی هنرونو موزیم په ۱۹۸۳ زکال کې په تایوان کې د لومړنی موزیم په توګه جوړ شو، چې عصری هنر ته وقف شوی و او د یاد موزیم زیاتره هنري کارونو د ١٩٤٠ز کال راهیسې د تایوانی هنرمندانو له خوا  جوړ شوي دی، چې له ۳۰ نه زیات هنری کارونه په ۱۳ برخو کې تنظیم شوی دی.[۴۵]

په ۲۰۰۱ زکال کې د تایپي د معاصر هنر موزیم په توګه یو نوی موزیم پرانستل شو، چې دا موزیم په هغه ودانۍ کې دې چېرې چې پخوا به د تایپي ښار دولتي دفترونه په کې ځای پر ځای شوي و.[۴۶]

تایپي ښار یوه ځانګړې

[سمول]

تایپي ښار یوه ځانګړې ښاروالی ده چې په مستقیم ډول د اجراییه یوان( مرکزی حکومت ) تر څارلاندې ده. دا مقام څلور کلنه موده لري او د خلکو مستقیمو رایو په واسطه ټاکل کېږی. چن شوئی بین لومړی ټاکل شوی ښاروال د ډیموکراټیک مترقی ګوند نه و.[۴۷][۴۸][۴۹]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑   ويکيډاټا کې (P402) ځانګړنې بدلې کړئ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  2. ↑ archINFORM location ID: https://www.archinform.net/ort/5192.htm — د نشر نېټه: ۶ اگسټ ۲۰۱۸
  3. ↑ ځايي مالوماتو پېژند: https://geonames.nga.mil/gn-ags/rest/services/RESEARCH/GIS_OUTPUT/MapServer/0/query?outFields=*&where=ufi+%3D+-2637882 — د خپرولو نیټه: ۱۱ جون ۲۰۱۸
  4. ↑ https://www.stat.gov.tw/ct.asp?mp=4&xItem=47698&ctNode=549
  5. ↑ پیوستون : 1668341  — منښتلیک: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
  6. ↑ پیوستون : d7089183-0ad8-42f1-b6e4-fff99ee6d1bf  — خپرونکی: MetaBrainz Foundation
  7. ↑ https://english.sec.gov.taipei/cp.aspx?n=2789B64DFDD8B838
  8. ↑ https://english.sec.gov.taipei/cp.aspx?n=2789B64DFDD8B838&s=71DCD83AD107CA5D
  9. ↑ https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
  10. ↑ "Taipei" Archived 8 December 2017 at the Wayback Machine.. Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  11. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  12. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  13. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  14. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  15. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  16. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  17. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  18. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  19. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  20. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  21. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  22. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  23. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  24. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  25. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  26. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  27. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  28. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  29. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  30. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  31. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  32. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  33. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).[مړه لينکونه]
  34. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  35. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  36. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  37. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  38. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  39. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  40. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  41. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  42. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  43. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  44. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  45. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  46. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  47. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  48. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
  49. ↑ Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=تایپي&oldid=340758" نه اخيستل شوی