ګوهر شاد بیګم
ګوهر شاد بېګم ( مړه 1457 جولای 19) په افغانستان کي د تیموریانو د امپراتور شاه رخ مېرمن وه.
ژوند[سمول]
ګوهرشاد بېګم د غیاث الدین ترخان لور وه، چي د تیمور د واکمنۍ پر مهال یو مهم او با نفوذه مشر ګڼل کېدی. د کورنیو دودونو له مخي د ترخان لقب د چنګیز خان لخوا په شخصي توګه یادي کورنۍ ته ورکړل سوی وو.
واده[سمول]
ګوهر شاد له شاه رخ سره په ۱۳۸۸ کال کي واده وکړ، او په ۱۳۹۴ کال کي یې زوی الغ بیګ وزېږېد. د هرات د تاریخ پر اساس دا یو ډېر ښکلۍ واده وو.
ګوهر شاد د خپلو وروڼو ترڅنګ چي په هرات کي د تیموریانو په دربار کي مدیران وه، د تیموریانو په تاریخ کي خورا مهم رول لوبولی دی. په 1405 کي هغې د تیموریانو پلازمینه له سمرقند څخه هرات ته انتقال کړه.
ګوهر شاد د هرات د مصلح کمپلیکس په جوړولو کي هم مهم رول درلود.
د هغې تر سرپرستۍ لاندي په افغانستان او سیمه کي پارسي ژبه او پارسي کلتور ډېره وړه وکړه. ګوهرشاد او میړه یې د هنرونو پراخه ملاتړ کاوه، او د سیمي هنرمندان، معماران، فیلسوفان او شاعران یې دربار ته راجلب کړه چې نن ورځ هرات د شاعر جامي په ګډون مهمي څېرې لري. د تیموریانو د معمارۍ نوموتي بیلګي نن هم په هرات کي شتون لري.
وروستي کلونه[سمول]
په 1447 کي د خپل میړه له مړیني وروسته ګوهر شاد د خپلي خوښې لمسی په تخت کښېناوه. نوموړې مېرمن د لسو کلونو لپاره هغه د دجلي څخه د چین تر سرحدونو پوري د یوې پراخي امپراتورۍ اصلي واکمنه سوه. ګوهرشاد د ۸۰ کلونو په عمر ، د ۱۴۵۷ کال د جولای په ۱۹ مه د سلطان ابو سعید په حکم اعدام سول.
مزار[سمول]
د ګوهر شاد مقبره د هغې مدرسې ترڅنګ ده کوم چي نوموړي پخپله واکمنۍ کي جوړه کړې وه، او منار یې تر نن ورځي پوري پاته دی.
میراث[سمول]
په کابل کي د ښځو پوهنتون په ۲۰۰۳ کال کي د ګوهر شاد په نوم پرانیستل سو [۱]
ګوهر شاد په ۱۴۱۸ کال کي د خراسان په مشهد کي یو جومات ( "مسجد ګوهرشاد" ) هم درلود. د هغې خور، ګوهر تاج هم په خراسان کې قبر لري.