Jump to content

ورنر فون براون

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
ورنر فون براون
ورنر فون براون
ورنر فون براون
د شخص مالومات
زېږون نوم
پيدايښت
مړینه
استوګنځای واشنګټن ډي سي (۱۹۷۰–)

برلين   ويکيډاټا کې (P551) ځانګړنې بدلې کړئ

تابعیت نازي جرمني

د امریکا متحده ایالات (۱۵ اپرېل ۱۹۵۵–) جرمن سترواکي د وايمار جمهوريت لوېديځ جرمني [۳]  ويکيډاټا کې (P27) ځانګړنې بدلې کړئ

ګوند نازي ګوند (۱ مې ۱۹۳۷–۱۹۴۵)  ويکيډاټا کې (P102) ځانګړنې بدلې کړئ
عملي ژوند
کار/مسلک
کاروونکي ژبه
د کړنې څانګه د هوا فضا انجینري   ويکيډاټا کې (P101) ځانګړنې بدلې کړئ
کار ورکوونکی
پوځي خدمت
وفاداري ناسا   ويکيډاټا کې (P945) ځانګړنې بدلې کړئ
جګړه/جګړې دويمه نړېواله جګړه   ويکيډاټا کې (P607) ځانګړنې بدلې کړئ
لاسليک
ورنر فون براون
ورنر فون براون
وېبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB باندې  ويکيډاټا کې (P345) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ
سمول کينډۍ لاسوند وګورئ

ورنر مګنوس ماکسیمیلیان فرایر فون براون (زوکړه: د ۱۹۱۲ زکال د مارچ ۲۳ مه – مړینه: د ۱۹۷۷ زکال د جون ۱۶ مه) جرمني الاصله امریکا هوا فضایی انجینر او د فضايي توغندیو جوړونکی و. نوموړی د نازي ګوند او الګماینه اس اس غړی، همدارنګه په نازي جرمني کې د توغندیو او په متحده ایالاتو کې د توغندیو او فضایي تکنالوژۍ له مخکښانو څخه و. [۵][۶]

فون براون په ځوانۍ کې د نازي جرمني د توغندويي سیستم د پراختیا په پروژه کې کار کوه. نوموړي د دویمې نړیوالې جګړې پر مهال په پنمونده ښار کې د V-2 راکټ په طراحۍ او هغو ته د پراختیا ورکولو په برخه کې ونډه لرله. له جګړې وروسته نوموړی له نږدې ۱۶۰۰ نورو جرمني ساینس پوهانو، انجینرانو او تخنیکرانو سره په ګډه د پېپر کلېپ عملیاتو د برخې په توګه متحده ایالاتو ته کډه شو. نوموړي د متحده ایالاتو په پوځ کې د منځني واټن ویشتونکو توغندیو په برخه کې کار وکړ او همدارنګه یې داسې توغندي ته پراختیا ورکړه چې پر مټ یې په ۱۹۵۸ زکال کې د متحده ایالاتو لومړنۍ فضايي سپوږمکۍ اکسپلورر یو (Explorer 1) فضا ته ولېږل شوه. نوموړي له والټ ډیزنی سره د فلمونو په یوې ټولګې کار وکړ چې د ۱۹۵۵ زکال څخه تر ۱۹۵۷ زکال پورې یې په متحده ایالاتو او نور هېوادونو کې فضا ته د انسان د سفر ایډیا ترویج کړه. [۷][۸]

په ۱۹۶۰ زکال کې د هغه کار ډله په ناسا کې وګمارل شوه، چېرې چې نوموړي د نوي رامنځته شوي مارشال فضايي الوتنې د مرکز د مدیر او همدارنګه یې د تر ټولو زیات وزن لرونکي پنځم ساترون توغندي د مشر انجینر په توګه خدمت کاوه او اپولو توغندی یې سپوږمۍ ته ولېږه. براون په ۱۹۶۷ زکال کې د انجینرۍ ملي اکاډمۍ ته ولاړ او په ۱۹۷۵ زکال کې یې د علومو ملي مډال ترلاسه کړ. [۹][۱۰]

فون براون په پراخه کچه د «فضايي سفر د پلار»، «د توغندويي علم پلار» او «د امریکايي مصنوعي سپوږمکیو پلار» ګڼل کېږي. نوموړي مریخ ته د انساني ماموریت څخه ملاتړ کاوه. [۱۱][۱۲][۱۳]

لومړنی ژوند

[سمول]

ورنر فون براون د ۱۹۱۲ زکال د مارچ په ۲۳ مه د پروس پاچاهۍ ته په اړوند د پوزن ایالت په ویرستز کوچني ښارګوټي کې وزیږېد؛ چې بیا وروسته جرمني ته اړوند شو او اوس په پولنډ کې دی. [۱۴]

پلار یې مګنوس فرایر فون براون (۱۸۷۸- ۱۹۷۲ زکال) دولتي مامور او محافظه کار سیاستوال و. نوموړی د وایمار په فدرال جمهوري دولت کې د کرهڼې وزیر و. د هغه مور ایمی فون کویستورپ (۱۸۸۶- ۱۹۵۹ زکال) د خپلو پلرنیو او مورنیو اجدادو له اړخه په منځنیو پېړیو کې د اروپا سلطنتي کورنیو ته اړونده وه او د فرانسې د دریم فلیپ، د ډنمارک د لومړي والدمار، د سکاټلنډ د دریم رابرټ او د انګلنډ د دریم اډوارډ له اولادې څخه راتله. ورینر د زیګیسمونډ فون براون په نامه له ځانه مشر یو ورور درلود چې د لویدیځ جرمني دیپلمات و او د ۱۹۷۰مې لسیزې پر مهال یې د بهرنیو چارو د وزیر په توګه دنده ترسره کړه؛ د نوموړي کشر ورور مګنوس فون براون هم د ده په څېر د توغندیو انجینر و او وروسته د کرېسکر موټر جوړونکي شرکت له مخکښو اجرایوي مدیرانو څخه شو. [۱۵][۱۶][۱۷]

د دوی کورنۍ په ۱۹۱۵ زکال کې د برلین ښار برانډنبورګ ته کډه وکړه، ځکه چې د دوی پلار دلته د کورنیو چارو وزارت په اډانه کې دنده ترسره کوله. وروسته له هغه چې ورنر لوتري کلیسا ومنله، مور یې ورته یو تلسکوپ ورکړ او په دې سره نوموړي له ستور پوهنې سره زیاته لیوالتیا پیدا کړه. فون براون په ډېر لږ عمر کې د سیلو او پیانو غږول زده کړل او یو مهال یې آن هوډ وکړ چې سندرې جوړونکی شي. هغه د کمپوز جوړولو په برخه کې له پاول هیندمیت سره زده کړې وکړې. د ځوان ورنر څو پاتې شوې موسیقاري پارچې د هیندمیت د سبک څرګندونه کوي. هغه کولای شول په پیانو باندې د بتهوون او باخ لیکل شوي کمپوزونه له یادو اجرا کړي. د ۱۹۲۵ زکال په پیل کې ورنر وایمار ته څېرمه د تورینګن د آزاد ایالت په اترزبرګ قلا کې یو بشپړ مهالي ورځني او شپني ښوونځي ته لاړ، خودلته هغه د فزیک او ریاضي په برخو کې مخکښ نه و. په دغه ځای کې نوموړي د سیاروي فضایي توغندیو اړوند کتاب (Die Rakete zu den Planetenräumen) یو نسخه ترلاسه کړه چې په ۱۹۲۳ زکال کې د توغندیو په برخه کې د مخکښ هرمان اوبرث له خوا لیکل شوې وه. په ۱۹۲۸ زکال کې یې والدینو د ختیځې فریزیا په شمالي سیند کې د شپیکرووک ټاپو هرمن – لیتز – انټرناټ(Hermann-Lietz-Internat) ته کډه وکړه او هغه یې د همدغې سیمې د استوګنې کورونو په ښوونځي کې شامل کړ. فضايي سفرونه چې د ورنر په زړه کې یې لیوالتیا رامنځته کړې وه لامل وګرځېدل چې هغه ځان فزیک او ریاضي ته ځانګړی کړي او د توغندیو له انجینرۍ سره د خپلې لېوالتیا په لټه کې شي. [۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]

د ۱۹۲۰ مې لسیزې په وروستیو کې د فریترز فون اوپل او ماکس والیر تر نظر لاندې د اوپل راک په نامه په لویه کچه د نړۍ د فضایي توغندیو لومړنۍ ازمایښتي پروژه پیل شوه چې پر مټ یې انسان وړونکي راکټ موټرونه او راکټ الوتکې رامنځته شوې او په دې سره د نازیانو V2 پروګرام او له ۱۹۵۰ زکال وروسته د متحده ایالاتو او شوروي نورو چارو ته لار هواره شوه. د اوپل راک په پروژه کې د ځمکني او هوايي لېږد د جوړو شوو وسیلو د لیدو په موخه ګڼ شمېر کسان راغونډ شول. د خلکو ګڼه ګوڼې د نړۍ په ګوټ ګوټ کې د ګڼ شمېر کسانو پام ځانته واړوه چې د «راکټ رامبل» په نامه د نړیوال عامه هیجان د رامنځته کېدو لامل وګرځېدل؛ دغې چارې د فضایي الوتنو په راتلونکو مخکښانو په ځانګړې توګه په ورنر اوږد مهالی اغېز وکړ. ۱۶ کلن فون براون ورنر د اوپل راک لپاره د عامه نندارې سره دومره لیوالتیا پیدا کړه چې خپل په لاس جوړ راکټ موټر یې جوړ کړ او نږدې و چې په دې لار کې ځان مړ کړي. هغه د نندارې پر مهال له دې امله لوی اختلال رامنځته کړ چې په خپل جوړ کړي د لوبو په موتړ کې یې اور اخیستونکي توکي کارولي و. نوموړی د سیمه ئیزو پولیسو له خوا ونیول شو او ترهغه مهاله یې ساتلی و چې پلار یې د هغه د اخیستو لپاره بېرته راغی. لوی اقتصادي ناورین د اوپل راک پروژې د پای لامل وګرځېد او فریتز فون اوپل په ۱۹۳۰ زکال کې له جرمني څخه ووت، په پیل کې نوموړي متحده ایالاتو ته کډه وکړه او وروسته فرانسې او سویس ته کډه شو. د اوپل راک د پروژې له پاشل کېدو وروسته ویلز د ۱۹۳۰زکال په نیمايي کې هغه مهال چې د محرکه قوې په توګه یې په توغندیو کې پر مایع سون توکو ازموینه کوله ومړ او په دې سره نوموړی فضا ته د تلو په لار کې لومړنی قرباني بلل کېږي. [۲۲][۲۳][۲۴][۲۵]

په ۱۹۳۰ زکال کې فون براون د برلین تخنیکي انستیتیوت ته ولاړ، او هلته د فضایي الوتنې له ټولنې (Verein für Raumschiffahr یا "VfR") سره چې د والیر له خوا تاسیس شوې وه یوځای شو، والیر په دغه ځای کې د مایع سون توکو کاروونکو موتورونو په ازموینه کې له ویلي لي او نورو کسانو لکه رولف انګل، روډولف نبل، هرمان اوبرث یا پل اهمایر سره کار کړی و. براون د ۱۹۳۲ زکال په پسرلي کې د میخانیکي انجینرۍ له څانګې څخه د فراغت سند ترلاسه کړ. له توغندیو سره د لومړي ځل لپاره مخ کېدو هغه په دې باور کړ چې فضا ته تګ د انجینرۍ له اوسنیو تخنیکونو څخه زیات پرمختګ ته اړتیا لري. فون براون چې د فزیک، کیمیا او نجوم اړوند یې د لا زیاتو مالوماتو له راغونډولو سره لېوالتیا لرله د دوکتورا په کچه زده کړه کولو په موخه د برلین د فریدریش ویلهلم پوهنتون ته ولاړ او په ۱۹۳۴ زکال کې یې د فزیک په برخه کې د دوکتورا سند هم ترلاسه کړ. نوموړي همدارنګه د ۱۹۳۱ زکال له جون میاشتې څخه تر اکتوبر میاشتې پورې په ETH زوریخ پوهنتون کې یو سمستر زده کړې وکړې. [۲۶][۲۷][۲۸]

مړینه

[سمول]

په ۱۹۷۳ زکال کې د نوموړي د معمولو طبي ازموینو پر مهال څرګنده شوه چې د ګردو په سرطان اخته دی. له دې سره نوموړي د څو کلونو لپاره له هېڅ تشویش پرته خپل کار ته دوام ورکړ. د ۱۹۷۷ زکال په جنوري میاشت کې هغه مهال چې شدید ناروغ و د فیرچایلډ له صنایعو څخه یې استعفا ورکړه. په ۱۹۷۷ زکال کې ولسمشر جرالډ آر. فورډ نوموړي ته د هېواد تر ټولو لوړ علمي ویاړ یا د علمي انجینرۍ په برخه کې ملي مډال ورکړ. له دې سره هغه ډېر ناروغ و او وه یې نشو کولای په سپینه ماڼۍ کې د دغه مډال د ترلاسه کولو په مراسمو کې ونډه واخلي. [۲۹]

فون براون د ۱۹۷۷ زکال د جون په ۱۶ مه د پانقراس د سرطان له امله د ویرجینیا په الکسندریه کې د ۶۵ کلونو په عمر ومړ او د اېوی هیل په هدیره کې خښ کړای شو. [۳۰][۳۱][۳۲]

سرچينې

[سمول]
  1. ↑ پیوستون : 118514652  — د نشر نېټه: ۹ اپرېل ۲۰۱۴ — منښتلیک: Creative Commons CC0 License
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ انټرنېټ موويز ډېټابېس آئ ډي: https://www.imdb.com/name/nm0902042/ — د نشر نېټه: ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۵
  3. ↑ https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/chasing-moon-wernher-von-braun-and-nazis/
  4. ↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/111919971
  5. ↑ Neufeld, Michael. Von Braun: Dreamer of Space, Engineer of War (First ed.). Vintage Books. pp. xv. Although Wernher von Braun got a doctorate in physics in 1934, he never worked a day in his life thereafter as a scientist. He was an engineer and a manager of engineers, and he used that vocabulary when he was talking to his professional peers.
  6. ↑ Wernher von Braun: History's Most Controversial Figure?, Al Jazeera
  7. ↑ Neufeld, Michael J. (20 May 2019). "Wernher von Braun and the Nazis". American Experience: Chasing the Moon. PBS. بياځلي په 24 July 2019.
  8. ↑ "Article on von Braun and Walt Disney". 18 February 2016. بياځلي په 2 November 2022.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  9. ↑ "SP-4206 Stages to Saturn, Chapter 9". history.nasa.gov. بياځلي په 8 March 2015.
  10. ↑ "Biography of Wernher von Braun". MSFC History Office. NASA Marshall Space Flight Center. خوندي شوی له the original on 11 June 2002.
  11. ↑ "von Braun, Wernher : National Aviation Hall of Fame". Nationalaviation.org. بياځلي په 2022-02-16.{{cite web}}: CS1 errors: archive-url (link) CS1 errors: unsupported parameter (link)
  12. ↑ "A Guide to Wernher von Braun's Life – Apollo11Space". Apollo11space.com. December 2019. بياځلي په 2022-02-16.
  13. ↑ "How Historians Are Reckoning with the Former Nazi Who Launched America's Space Program".
  14. ↑ Magill, Frank N. (2013). The 20th Century A–GI. Dictionary of World Biography. Vol. 7. New York: Routledge. p. 440. ISBN 9781136593345.
  15. ↑ "Von Braun, Wernher" Archived 19 July 2011 at the Wayback Machine., Erratik Institut. Retrieved 4 February 2011
  16. ↑ "Dr. Wernher von Braun'i mälestuseks", Füüsikainstituut. Retrieved 4 February 2011
  17. ↑ Spires, Shelby G. (27 June 2003). "Von Braun's brother dies; aided surrender". The Huntsville Times. p. 1A. Magnus von Braun, the brother of rocket pioneer Wernher von Braun who worked in Huntsville from 1950–1955, died Saturday in Phoenix, Ariz. He was 84. Though not as famous as his older brother, who died in 1977, Magnus von Braun made the first contact with U.S. Army troops to arrange the German rocket team's surrender at the end of World War II.
  18. ↑ Magnus Freiherr von Braun, Von Ostpreußen bis Texas. Erlebnisse und zeitgeschichtliche Betrachtungen eines Ostdeutschen. Stollhamm 1955
  19. ↑ Ward, Bob (2005). Dr. Space: The Life of Wernher von Braun. ISBN 978-1-591-14926-2.
  20. ↑ Die Rakete zu den Planetenräumen by Hermann Oberth, R. Oldenbourg 1923 کينډۍ:OCLCکينډۍ:Failed verification
  21. ↑ Biddle, Wayne (2009). Dark Side of the Moon: Wernher Von Braun, the Third Reich, and the Space Race (in انګليسي). W.W. Norton. ISBN 978-0-393-05910-6. بياځلي په 10 January 2022.
  22. ↑ Boyne, Walter J. (1 September 2004). "The Rocket Men". Air Force Magazine. بياځلي په 24 September 2021.
  23. ↑ Rohwedder, Leif (May 2018). "Opel Sounds in the Era of Rockets". Opel Post web magazine. بياځلي په 24 September 2021.
  24. ↑ Winter, Frank H. (30 April 2021). "A Century Before Elon Musk, There Was Fritz von Opel". Air & Space/Smithsonian. بياځلي په 24 September 2021.
  25. ↑ Hensel, André T. (2019). "Die Grundlegung der Raumfahrt in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts". Geschichte der Raumfahrt Bis 1970: Vom Wettlauf Ins All Bis zur Mondlandung (in الماني). Springer: 1–44. doi:10.1007/978-3-662-58839-0_1. ISBN 978-3-662-58838-3. S2CID 188476724. بياځلي په 10 January 2022.
  26. ↑ Various sources such as The Nazi Rocketeers[مړه لينکونه] (ISBN 0811733874 pp. 5–8) list the young Wernher von Braun as joining the VfR as an apprentice to Willy Ley, one of the three founders. Later when Ley fled Germany because he was a Jew, von Braun took over the leadership of the Verein and changed its activity to military development.
  27. ↑ "Wernher von Braun biography". Biography.com. بياځلي په 1 March 2014.
  28. ↑ "Recollections of Childhood: Early Experiences in Rocketry as Told by Werner von Braun 1963". MSFC History Office. NASA Marshall Space Flight Center. خوندي شوی له the original on 12 February 2009.
  29. ↑ West 2017، م. 48.
  30. ↑ "Von Braun, Who Helped Put Men on Moon, Dies at 65: German-Born Scientist Succumbs to Pancreatic Cancer; Was Pioneer in Space Rocket Technology". Los Angeles Times. 17 June 1977. p. A2.
  31. ↑ "Wernher von Braun, Rocket Pioneer, Dies; Wernher von Braun, Pioneer in Space Travel and Rocketry, Dies at 65". The New York Times. 18 June 1977. Wernher von Braun, the master rocket builder and pioneer of space travel, died of cancer Thursday morning. He was 65 years old.
  32. ↑ "Psalm 19:1". Bible Gateway.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=ورنر_فون_براون&oldid=336268" نه اخيستل شوی