برلين

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
برلين
بە ئەڵمانی: Berlin
برخه دBerlin-Brandenburg Metropolitan Region، agglomeration of Berlin
بنسټ ايښودنه۱ی جنوري ۱۲۴۴
Native labelBerlin
Short nameB
IPA transcriptionbərˈlɪn، bɛʁ.lɛ̃
Archives atLandesarchiv Berlin
Official languageآلماني ژبه
لووچهاروپا
هېوادجرمني
Capital ofجرمني
ځاي د هيواد په برخه کېجرمني
Located in time zoneCentral European Standard Time (GMT+1)
Enclave withinبراندنبورګ
کوارډينېټي موقعيت۵۲°۳۱′۰″N ۱۳°۲۳′۰″E
Coordinates of easternmost point۵۲°۲۶′۱۶″N ۱۳°۴۵′۴۰″E
Coordinates of northernmost point۵۲°۴۰′۳۱″N ۱۳°۲۸′۴۶″E
Coordinates of southernmost point۵۲°۲۰′۱۹″N ۱۳°۳۸′۵۳″E
Coordinates of westernmost point۵۲°۲۵′۱۱″N ۱۳°۵′۱۸″E
ترټولو لوړه څوکهArkenberge
Office held by head of governmentGoverning Mayor of Berlin
د حکومت مشرKai Wegner
Legislative bodyAbgeordnetenhaus of Berlin
Highest judicial authorityConstitutional Court of the State of Berlin
Public holidayد ښځو نړیواله ورځ
د وگړو شمېر۳٬۷۵۵٬۲۵۱
Elevation above sea level۳۴±۱ متر
خورلڼې ښارونهکيېف
Shares border withبراندنبورګ
واک ورپاته کيدنه لهAlt-Berlin، East Berlin
Language usedآلماني ژبه، Berlin German
Award receivedFührerstadt، City of Design، Princess of Asturias Award for Concord
Connects withEuropean route E55
سيمه۸۹۱٫۱۲ کیلومتره مربع
پوستي کوډ10115–14199
رسمي وېبځیhttps://www.berlin.de/politik-verwaltung-buerger/
HashtagBerlin
Flagflag of Berlin
Coat of armscoat of arms of Berlin
Geography of topicgeography of Berlin
Economy of topiceconomy of Berlin
Demographics of topicdemographics of Berlin
District heating gridBerliner Fernwärmenetz
Time of earliest written record۱ی جنوري ۱۲۳۷
Official map URLhttps://www.berlin.de/stadtplan/
Mastodon instance URLhttps://berlin.social، https://mastodon.berlin
Local dialing code030
Licence plate codeB
Category for honorary citizens of entityCategory:Honorary citizens of Berlin
Map

برلین (/bɜːrˈlɪn/ bur-LIN، آلماني: [bɛʁˈliːn]) د آلمان یا جرمني پلازمېنه او د مساحت او نفوس دواړو له مخې د دغه هېواد لوی ښار دی. په ښاري حدودو کې دننه نفوس له مخې، په دغه ښار کې ۳.۷ میلیونه تنه اوسېږي او په دې توګه د اروپايي اتحادیې تر ټولو ګڼ مېشته ښار هم دی. برلین، چې د آلمان له شپاړسو ایالتونو څخه یو ایالت دی، د برانډنبورګ ایالت لخوا احاطه شوی او د برانډنبرګ له مرکز پوټسدام سره نښلېدلی دی. د برلین ښاري سیمه چې شاوخوا ۴.۵ ملیونه نفوس لري، له روهر وروسته په آلمان کې دویمه ډېره ګڼ مېشته یا ډېر نفوس لرونکې ښاري سیمه ده. د برلین–برانډنبرګ مرکزي سیمه له شپږ ملیونو ډېر اوسېدونکي لري او له راین–روهر او راین–مین سیمو وروسته د آلمان درېیمه لویه ښاري سیمه ده.[۱][۲][۳][۴][۵]

برلین د سپري سیند پر څنډو غځېږي، کوم چې د سپنداو په لویدیځ کې هافل (د ایلب مرستندوی سیند) ته بهېږي. د دغه ښار له اصلي توپوګرافیک ځانګړتیاو څخه په لوېدیځ او سوېل ختیځ برخو کې شته ګڼ جهيلونه دي چې د سپري، هافل او دامه رودونو لخوا رامنځته شوي او ترټولو لوی یې د موګېلسي جهيل دی. د اروپا په دښته کې یې د موقعیت له امله، برلین د معتدل موسمي اقلیم تر اغېزې لاندې راځي. د ښار شاوخوا یو پر دریمه برخه له ځنګلونو، پارکونو، باغونو، سیندونو، کانالونو او جهيلونو څخه جوړه ده. [۶]

دا چې برلین په ۱۳مه پېړۍ کې تر ټولو لومړی مستند شوی او همدا راز دوې مهمې تاریخي سوداګریزې لارې ترې تېرې شوې وې، دا ښار د برانډنبرګ د مارګراویټ دولت (۱۴۱۷-۱۷۰۱)، د پروشیا پادشاهۍ (۱۷۰۱-۱۹۱۸)، د جرمني امپراتورۍ (۱۸۷۱ - ۱۹۱۸)، د وایمار جمهوریت (۱۹۱۹-۱۹۳۳)، او دریم رایش (۱۹۳۳-۱۹۴۵) پلازمېنه شوه. په ۱۹۲۰ لسیزه کې برلین په نړۍ کې دریمه لویه ښاروالي وه. له دویمې نړیوالې جګړې وروسته او ورپسې د فاتحو هېوادونو له خوا تر اشغال وروسته دا ښار ووېشل شو؛ لويديځ برلين د لويديځ المان يوه جلا شوې سیمه شوه، چې د برلين دېوال (د ۱۹۶۱ له اګست څخه د ۱۹۸۹ تر نوامبر پورې) او د ختيځ المان د سیمې په وسیله احاطه شو. ختیځ برلین د ختیځ آلمان پلازمېنه اعلان شوه، په داسې حال کې چې بن د لویدیځ آلمان پلازمېنه شوه. په ۱۹۹۰ کال کې د آلمان تر بیا یوځای کېدو وروسته، برلین یو ځل بیا د ټول آلمان پلازمېنه شوه.[۷]

برلین د نړۍ د کلتور، سیاست، رسنیو او علم ښار دی. د دغه ښار اقتصاد پر لوړو او پرمختللو تخنیکي شرکتونو او د خدماتو پر سکټور ولاړ دی، چې د تخلیقي صنعتونو، څیړنیزو تاسیساتو، رسنیزو مؤسساتو او د غونډو د ځایونو یوه متفاوته لړۍ پکې شاملېږي. برلین د هوايي او ریل ټرافیک لپاره د لویې وچې یا براعظمي مرکز په توګه کار کوي او د عامه ترانسپورت خورا پیچلې شبکه لري. دا ستر ښار یو مشهور سیاحتي ځای هم دی. په پام وړ صنعتونو کې یې آی ټي، درمل جوړونه، بایو میډیکل انجینري، صفایۍ ټکنالوژي، بایو ټیکنالوژي، ساختماني او برقیات شامل دي.[۸][۹][۱۰]

برلین د نړۍ معتبر پوهنتونونه هم لري، لکه د همبولډ پوهنتون، تخنیکي پوهنتون، آزاد پوهنتون، د هنرونو پوهنتون، د برلین د ادارې او تکنالوژۍ اروپایي پوهنتون (ESMT)، او د برلین بارډ کالج. د دغه ښار ژوبڼ په اروپا کې ترټولو ډېر لیدل شوی ژوبڼ دی او په ټوله نړۍ کې یو له خورا مشهورو هغو څخه دی. بابلزبرګ یې د نړۍ لومړی ستر فلمي سټوډیو کمپلیکس دی، چې له کبله یې برلین د نړیوالو فلمونو د تولید خورا مشهور ځای دی. دغه ښار د جشنونو، متنوع معمارۍ، شپني ژوند، معاصرو هنرونو او د ژوند خورا لوړ کیفیت له پلوه یو پېژندل شوی ښار دی. [۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰]

ډیموګرافي[سمول]

د ۲۰۱۸ کال په پای کې، د برلین ښاري دولت په ۸۹۱.۱ کیلومتره مربع (۳۴۴.۱ مربع میل) ساحه کې ۳.۷۵ ملیون اوسېدونکي راجسټر کړي وو. د ښار د نفوس تراکم په هر کیلومتر مربع کې ۴۲۰۶ تنه و. برلین په اروپایي اتحادیه کې ترټولو ګڼ نفوسه ښار دی. په ۲۰۱۹ کال کې د برلین ښاري سیمې (urban area) شاوخوا ۴.۵ ملیونه اوسېدونکي لرل. تر ۲۰۱۹ کال پورې فعالې ښاري سیمې (functional urban area) هم ۵.۲ ملیونه مېشت وګړي لرل. د برلین-برانډنبورګ ټوله مرکزي سیمه (capital region) هم په ۳۰۵۴۶ کیلومتره مربع (۱۱۷۹۴ مربع میل) مساحت کې له ۶ ملیون څخه ډېر نفوس لري.[۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

ژبې[سمول]

جرمني یا آلماني ژبه په برلین کې رسمي او ډېره ویل کېدونکې ژبه ده. دا د لوېدیځو آلماني ژبو له ډلې یوه ژبه ده چې ډېری لغتونه یې د هندو-اروپایي ژبې کورنۍ له آلماني څانګې څخه اخیستل شوي. الماني د اروپايي اتحادیې له ۲۴ ژبو څخه یوه ده، او د اروپايي کمیسیون د دریو کاري ژبو له جملې څخه هم ده.[۲۵]

دین[سمول]

د ۲۰۱۱ کال د سرشمېرنې له مخې، نږدې ۳۷ سلنه نفوس راپور ورکړی چې د قانوني پېژندل شوې کلیسا یا مذهبي سازمان غړي دي. پاتې کسان یا له داسې کوم سازمان سره تړاو نه لري او یا هم د دوی په اړه هېڅ معلومات نشته.[۲۶]

د ژوند کچه[سمول]

د مرسر شرکت په وینا، برلین په ۲۰۱۹ کال کې د ژوند د کیفیت له پلوه د ښارونو په درجه بندۍ کې ۱۳ ځای درلود.[۲۷]

د مونوکل مجلې په وینا، برلین په نړۍ کې د ژوند کولو لپاره ترټولو وړ ښارونو په لړ کې شپږم ځای خپل کړی و. د اکونومېست اطلاعاتو واحد بیا د نړۍ د ټولو ښارونو په کتار کې برلین ته ۲۱ ځای ورکړی. برلین د نړیوال ښاري ځواک شاخص انستیتوت د درجه بندۍ له مخې ۸ نمبر ښار دی.[۲۸][۲۹][۳۰]

د HWWI او برنبرګ بانک په وینا، برلین په ۲۰۱۹ کال کې د آلمان د ټولو ښارونو په پرتله غوره راتلونکی لرلید درلود. د فورسنګ سنسټیټوټ پروګنوس (Forschungsinstitut Prognos) د ۲۰۱۹ کال د څېړنې له مخې، برلین په آلمان کې له ټولو ۴۰۱ سیمو څخه ۹۲ نمبر و. دا ښار په پخواني ختیځ آلمان کې له جینا، ډریسډن او پوټسډم وروسته څلورمه درجه سیمه ده.[۳۱][۳۲][۳۳]

زېربناوې[سمول]

ټرانسپورټ[سمول]

سړکونه[سمول]

د برلین د ترانسپورت زېربنا خورا پیچلې ده، چې د ښاري خوځښت یا تګ راتګ لپاره یوه متنوع لړۍ چمتو کوي. په ټولیز ډول ۹۷۹ پلونه له ۱۹۷ کیلومتره (۱۲۲ میل) د ښار دننه د اوبو لارو باندې تړل شوي دي. په برلین ښار کې ۵۴۲۲ کیلومتره (۳۳۶۹ میله) سړکونه شته، چې له دې جملې څخه یې ۷۷ کیلومتره (۴۸ میله) موټروې ده. په ۲۰۱۳ کال کې، په دغه ښار کې ۱.۳۴۴ ملیون موټر ثبت شوي. دا چې په ۲۰۱۳ کال کې په دغه ښار کې هرو ۱۰۰۰ تنو ۳۷۷ موټرونه لرل (په آلمان کې د هرو ۱۰۰۰ لپاره ۵۷۷ موټرونه)، دا ښار د هغه لویدیځ نړیوال ښار په توګه مطرح دی چې د موټرونو کچه پکې تر ټولو ټیټه ده. په ۲۰۱۲ کال کې شاوخوا ۷۶۰۰ رنګ شوې ټیکسۍ په دغه ښار کې چلېدلې. له ۲۰۱۱ کال راهیسې، د اپلیکېشن پر بنسټ یو شمېر الکترونیکي موټرونو او الکترونکي سکواټورونو خدماتو هم وده کړې ده. [۳۴][۳۵]

د تاريخ څرگندويه ښار[سمول]

د المان د تاريخ زياتره اړخونه په برلين کي څرگندويه دي. په دويمه جهانې جگړه کي د نازيانو د ماتې وروسته دغه ستر ښار د څلورو فاتح متحدينو قدرتونو امريکا، فرانسې، برطانيې او روسيې تر منځ سره ووېشل سو. په ۱۹۶۱ م مېلادي کال دغه ښار بالاخره په رشتيا تقسيم کړل سو او د برلين په مېنځ کي دېوال ووهل سو. د سوليزه انقلاب په ترڅ کي د شرقي المان حکومت له منځه ولاړی. د۱۹۸۹ م مېلادي کال د نوامبر په نهه نېټه د ختيځ او لوېديځ المان تر منځ پوله ليري کړل سوه او پدې توگه المان بېرته يو هيواد سو.

برلين په بدلون کې[سمول]

اوس برلين د المان د فېډرالي دولت پلازمېنه دی. پدغه ښار کي د المان پارلمان بونډس ټاگ او دپارلمان سره تړلي ټوله مهه دفترونه او ادارې ځای پر ځای دي. خو د وزارتونو سره تړلې بعضي داسي ادارې هم سته چي په پخوانۍ پلازمېنه بون کي ځای پر ځای دي. د حکومتي ودانيو ناحيه، د برانډن بورگ دروازه او ژانډارمن بازار د برلين هغه ځايونه دي کوم چي ددغه ښار د تاريخ شاهدان دي او د سېلانيانو لپاره زيات کشش لري. په سړ جگړه کي د پوسټامرپلاټڅ ځای ته د مړې تراړې نوم ورکول سوی و، خو اوس پدغه سيمه کي جگې جگې ودانۍ جوړي کړل سوي دي. د الېکزانډرپلاټڅ نومي ځای څېره هم د تاريخ په څپو کي بدله سوې ده. الېکزانډر پلاټڅ پخوا د ختيځ برلين مرکز و. په زياته بيا د ختيځ ښار برخې او ناحيې ددغه ښار د تاريخ په هکله ډېر څه څرگندوي. د برلين ښار په تيرو کلنو کي داسي بدل سوی دی چي حتی اوس د بعضو خلکو لپاره مشکله وي چي د برلين د پخواني ديوال پولي وپېژني.

کلتوري مرکز[سمول]

د برلين ښار يوازي تاريخي ښار نه دی. ددغه ښار کلتوري څېره هم د ستاينې وړ ده. دښار د موزيم د جزيرې نومي په برخه کي زړې ودانۍ د پروسيا د پاچهۍ وختونو بېرته راژوندي کوي. سترومهندسانو لکه شينکل او لانگانس دلته د ودانيو په جوړولو سره خپل ځانونه ابدي کړي دي. د ښار ددغي برخي په بهترينه ودانيو کي د بوډه ميوزيم ودانۍ هم شمېرل کيږي. د ښارستر اپراتياترونه، سېنماوي، نندارتونونه او کوچني هنري تياترونه د دغه ښار د ښاريانو د ساعت تېرولو دنده په غاړه لري. دهر مېلادي کال په فروري مياشت کي د برليناله په نوم يوه لمانځنه او غونډه تر سره کيږي. پدغه غونډه کي د فلم او هنر سره تړاو درلودونکي ستوري راټوليږي.

سرچينې[سمول]

  1. Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf; Mangold, Max (2015). Das Aussprachewörterbuch (الطبعة 7th). Berlin: Duden. د کتاب پاڼې 229. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-3-411-04067-4. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. (په 6 February 2019 باندې). Deutschland: Die größten Städte. Die Zeit (Magazin).
  3. (په 1 August 2019 باندې). Leipzig überholt bei Einwohnerzahl Dortmund – jetzt Platz 8 in Deutschland. Leipziger Volkszeitung.
  4. "Daten und Fakten zur Hauptstadtregion". www.berlin-brandenburg.de. 4 October 2016. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ فبروري ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  5. "Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019" [Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019] (PDF). Amt für Statistik Berlin-Brandenburg (په الماني ژبه کي). د کتاب پاڼي 4, 10, 13, 18–22. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ اپرېل ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün. "Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۱۰ جنوري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)صيانة CS1: أسماء متعددة: قائمة المؤلفون (link)
  7. Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz Berlin, Referat Freiraumplanung und Stadtgrün. "Anteil öffentlicher Grünflächen in Berlin" (PDF). د لاسرسي‌نېټه ۱۰ جنوري ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)صيانة CS1: أسماء متعددة: قائمة المؤلفون (link)
  8. "Niederlagsrecht" [Settlement rights] (په الماني ژبه کي). Verein für die Geschichte Berlins. August 2004. د اصلي آرشيف څخه پر ۲۲ نومبر ۲۰۱۵ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۱ نومبر ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. "Topographies of Class: Modern Architecture and Mass Society in Weimar Berlin (Social History, Popular Culture and Politics in Germany)". www.h-net.org. September 2009. د لاسرسي‌نېټه ۰۹ اکتوبر ۲۰۰۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  10. "Berlin Wall". Encyclopædia Britannica. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  11. "Berlin – Capital of Germany". German Embassy in Washington. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۲ جنوري ۲۰۱۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. (په 10 April 2010 باندې). Revealed: Cities that rule the world – and those on the rise. CNN
  13. (په 31 December 1969 باندې). Berlin, the big canvas. The New York Times. See also: "Sites and situations of leading cities in cultural globalisations/Media". GaWC Research Bulletin 146. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  14. "Global Power City Index 2009". Institute for Urban Strategies at the Mori Memorial Foundation. 22 October 2009. http://www.mori-m-foundation.or.jp/english/research/project/6/pdf/GPCI2009_English.pdf. Retrieved 29 October 2009. 
  15. "ICCA publishes top 20 country and city rankings 2007". ICCA. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  16. "Berlin City of Design" (Press release). UNESCO. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۶ اگسټ ۲۰۰۸ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. "Berlin Beats Rome as Tourist Attraction as Hordes Descend". Bloomberg L.P.. 4 September 2014. https://www.bloomberg.com/news/2014-09-03/berlin-beats-rome-as-tourist-attraction-as-hordes-descend.html. Retrieved 11 September 2014. 
  18. "Hollywood Helps Revive Berlin's Former Movie Glory". Deutsche Welle. 9 August 2008. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  19. (په 12 December 2004 باندې). The Club Scene, on the Edge. The New York Times. See also: "Ranking of best cities in the world". City mayors. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ اگسټ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة) and "The Monocle Quality of Life Survey 2015". Monocle. د لاسرسي‌نېټه ۲۰ جولای ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  20. "Young Israelis are Flocking to Berlin". Newsweek. 13 June 2014. http://www.newsweek.com/2014/06/20/young-israelis-are-flocking-berlin-262139.html. Retrieved 28 August 2014. 
  21. Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas, Eurostat. Retrieved 28 April 2019.
  22. "Initiativkreis Europäische Metropolregionen in Deutschland: Berlin-Brandenburg". www.deutsche-metropolregionen.org. 31 August 2020. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. statistics Berlin Brandenburg Archived 15 March 2016 at the Wayback Machine.. www.statistik-berlin-brandenburg.de Retrieved 10 October 2016.
  24. "Statistischer Bericht: Einwohnerinnen und Einwohner im Land Berlin am 31. Dezember 2019" [Statistical Report: Residents in the state of Berlin on 31 December 2019] (PDF). Amt für Statistik Berlin-Brandenburg (په الماني ژبه کي). د کتاب پاڼي 4, 10, 13, 18–22. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ اپرېل ۲۰۲۰. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  25. European Commission. "Official Languages". د لاسرسي‌نېټه ۲۹ جولای ۲۰۱۴. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  26. "Zensus 2011 – Bevölkerung und Haushalte – Bundesland Berlin" (PDF). Amt für Statistik Berlin-Brandenburg (په الماني ژبه کي). د کتاب پاڼي 6–7. د اصلي (PDF) آرشيف څخه پر ۰۳ مارچ ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ فبروري ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  27. "Quality of Living City Ranking | Mercer". mobilityexchange.mercer.com. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  28. Bishop, Jordan. "Munich Named The Most Livable City In The World". Forbes. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  29. Buckley, Julia (4 September 2019). "World's most livable city revealed". CNN Travel. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  30. "Global Power City Index 2019". The Mori Memorial Foundation. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  31. Germany, Stuttgarter Zeitung, Stuttgart. "München rutscht ab: Städte-Studie sieht Berlin auf dem Spitzenplatz". stuttgarter-zeitung.de. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۳ نومبر ۲۰۱۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ ډيسمبر ۲۰۲۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  32. "Berlins Arbeitsmarkt boomt – aber die Armut bleibt groß". www.rbb24.de. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۳ نومبر ۲۰۱۹ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۳ نومبر ۲۰۱۹. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  33. "Politik national » Nachrichten zu Bund und Ländern | Handelsblatt". www.handelsblatt.com. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  34. "Mobile capital". Business Location Center. 2011. د اصلي آرشيف څخه پر ۱۴ اپرېل ۲۰۱۶ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۴ فبروري ۲۰۱۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  35. "Straßenverkehr 2013". Amt für Statistik Berlin Brandenburg (په الماني ژبه کي). د اصلي آرشيف څخه پر ۰۲ اپرېل ۲۰۱۵ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۸ مارچ ۲۰۱۵. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)