Jump to content

ماري کیوري

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
ماري کیوري
Marie Curie (فرانسوي)
Maria Skłodowska-Curie (پولينډي) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
زېږونځای
ښاروندتوب
زېږون نېټه
۷ نومبر ۱۸۶۷[۹][۲][۳] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې نېټه
۴ جولای ۱۹۳۴[۱۰][۱][۲] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
مړينې لامل
مړينې ځای
مړينې لامل
ښخولو ځای
استوګنځی
زدکړنځی
ژبې
دنده
نامتو زده‌کوونکی
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
وروڼه او خويندې
قومي ډلې
غړی د
دین
اړين مالومات
مهمې پېښې
نور اړين مالومات
برخه د
جوړښت
جایزې
ماري سکلودوسکا کیوري
شاوخوا کال 1920م
شاوخوا کال 1920م
شاوخوا کال 1920م

د شخص مالومات
زېږون نوم
پيدايښت ۷ نومبر ۱۸۶۷[۹][۳][۱۴][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۱۶][۵۰][۵۱][۵۲]
Warsaw, Kingdom of Poland, then part of Russian Empire[۵۳]
مړینه ۴ جولای ۱۹۳۴ (۶۶ کال کلن)
Passy, Haute-Savoie, France
د مړینې لامل Aplastic anemia
استوګنځای وارسا (۱۸۶۷–۱۸۹۱)

پاريس (۱۸۹۱–)  ويکيډاټا کې (P551) ځانګړنې بدلې کړئ

تابعیت
  • Poland (by birth)
  • France (by marriage)
دين اګنوسټېزم [۲۲]  ويکيډاټا کې (P140) ځانګړنې بدلې کړئ
ميړه Pierre Curie (1859–1906) m. 1895
اولاد
عملي ژوند
تعلیم پاریس پوهنتون (۱۸۹۱–۱۸۹۳)

پاریس پوهنتون پاریس پوهنتون (–۱۸۹۴)  ويکيډاټا کې (P69) ځانګړنې بدلې کړئ

تخصص تعلیم پنځپوهنه
پنځپوهنه
شمېرپوهنه   ويکيډاټا کې (P69) ځانګړنې بدلې کړئ
تعلیمی اسناد Master of Science
Doctor of Science
Master of Science   زمرہ:صفحات مع تعلیمی سندزمرہ:صفحات مع تعلیمی سند ويکيډاټا کې (P69) ځانګړنې بدلې کړئ
کار/مسلک فزيک پوه [۱۶][۵]  ويکيډاټا کې (P106) ځانګړنې بدلې کړئ
مورنۍ ژبه پولينډي ژبه [۸]  ويکيډاټا کې (P103) ځانګړنې بدلې کړئ
کاروونکي ژبه روسي [۱۳]،  پولينډي ژبه ،  فرانسوي ژبه [۱۴][۱۵]،  جرمني ژبه ،  انګرېزي ژبه   ويکيډاټا کې (P1412) ځانګړنې بدلې کړئ
د کړنې څانګه هستوي وړانګې [۵۴]،  کيميا [۵۴]،  پنځپوهنه [۵۴]  ويکيډاټا کې (P101) ځانګړنې بدلې کړئ
دندې پاریس پوهنتون   ويکيډاټا کې (P108) ځانګړنې بدلې کړئ
لاسليک
ماري کیوري
ماري کیوري

وېبپاڼه
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس مخ پر IMDB مخونو  ويکيډاټا کې (P345) ځانګړنې بدلې کړئ
  ويکيډاټا کې (P935) ځانګړنې بدلې کړئ
یادښتونه نوموړی یوازې ښځه ده چی دوی د نوبل جایزی یی په دوه مختلفو علومو کی وګټلی..

ماري سالومیا سکلودوسکا کوري، (/ˈkjʊəri/ KEWR-ee فرانسوي، : [kyʁi] پولنډ [ˈmarja salɔˈmɛa skwɔˈdɔfska] کې زږېدلې ده. د 1867 د نومبر له 7 مې څخه د 1934 د جولای تر 4 مې پورې یوه پولندي الاصله فرانسوي  فزیک او کیمیا پوهه وه، چې د راډیو اکټیوټي په اړه یې مخکښې څیړنې (په لومړني ځل ) ترسره کړې دي. دا لومړنۍ ښځه وه، چې د نوبل جایزه یې وګټله. همدانګه یوازینی کس او یوازینۍ ښځه وه چې د نوبل جایزه یې دوه ځلې وګټله. ماري یوازنی کس دی، چې په دوه ساینسي څانګو کې یې د نوبل جایزه ګټلې ده. د دې مېړه، پیري کوري د هغې د لومړۍ نوبل جایزې شریک ګټونکی و. په دې ډول دوی هغه لومړنۍ واده شوې جوړه شوه، چې د نوبل د جایزې ګټونکې وه. د کوري کورنۍ  هغه کورنۍ ده چې د نوبل د پنځو جایزو میراث یې خپل کړی دی. هغه په ۱۹۰۶ کال کې لومړنۍ ښځه وه چې د پاریس په پوهنتون کې استاده شوه.[۵۵]

هغې په وارسا کې دې نړۍ ته سترګې و غړولې او په هغه وخت کې د پولنډ سلطنت د روسیې د امپراتورۍ یوه برخه وه. هغې د وارسا په فلاینګ پوهنتون کې په پټه توګه زده کړې و کړې او په ورسا کې یې خپله عملي ساینسي روزنه پیل کړه. په 1891 کال کې چې عمر یې 24 کلونو ته رسېده، هغې د خپلې مشرې خور برونیسلاوا په تعقیب په پاریس کې خپلو زده کړو ته ادامه وکړه او هلته هغې د خپلو زده کړو لوړې درجې ترلاسه کړې او خپل پاتې علمي کارونه یې ترسره کړل. په 1895 کال کې یې د فرانسوي فزیک پوه پیري کوري سره واده وکړ. دې د فزیک په برخه کې د 1903 کال د نوبل جایزه له خپل مېړه او د فزیک پوه هنري بیکریل سره د دوی د مخکښ (چې په لومړي ځل ترسره کېږي) کار لپاره شریکه کړه. دغه مخکښ کار د راډیو فعالیت (radioactivity ) تیوري ته وده ورکول و او دغه اصطلاح هم دوی رامنځته کړه. په 1906 کې پیری کوري په  پاریس کې د سړک په سر په یوه پېښه کې مړ شو. ماري په 1911 کې د کېمیا په برخه کې د پولونیم او رادیم د عناصرو د کشفولو په خاطرد نوبل جایزه وګټله. دې دغه عناصر د هغه تخنیکونو په کارولو سره کشف کړل، چې هغې د راډیو اکټیو ایزوټوپونو د جلا کولو لپاره اختراع کړي و.[۵۶][۵۷][۵۸]

تړلې لیکنې

[سمول]

سرچینې

[سمول]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Section, verse, paragraph, or clause: Склодовская-Кюри Мария. ويل شوي په: Great Soviet Encyclopedia (1969–1978). بياځلي سمون: ۲۶ فبروري ۲۰۱۷. خپروونکی: The Great Russian Encyclopedia. اثر ژبه: روسي. خپرېدو نېټه: ۱۹۶۹.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ويل شوي په: Krugosvet. اثر ژبه: روسي.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ويل شوي په: Encyclopædia Britannica Online. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. Invalid <ref> tag; name "355b56329b78db22be549dec34f2570ca61ca056" defined multiple times with different content
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ سرچينې تړی: http://www.nndb.com/event/068/000086807/.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ دوتنې ټوليزه پېژندنه: 118523023. ويل شوي په: Catalog of the German National Library. بياځلي سمون: ۲۷ جولای ۲۰۲۲. اثر ژبه: جرمني ژبه. Invalid <ref> tag; name "90d29e7f420e662e92199f16dbbd712571d0a858" defined multiple times with different content
  6. سرچينې تړی: http://www.nytimes.com/1995/04/21/world/marie-curie-enshrined-in-pantheon.html.
  7. سرچينې تړی: http://www.nytimes.com/2010/12/22/books/22book.html.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ سرچينې تړی: http://collection.britishmuseum.org/id/person-institution/146156. Invalid <ref> tag; name "92571958dd7dfb54623bf8308bc43ccc6c91bb7d" defined multiple times with different content
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ويل شوي په: Great Soviet Encyclopedia (1969–1978). خپروونکی: The Great Russian Encyclopedia. اثر ژبه: روسي. خپرېدو نېټه: ۱۹۶۹. Invalid <ref> tag; name "cbb9bc23eb32e85a7bd2975390242e75146bb609" defined multiple times with different content
  10. ويل شوي په: د دوتنې ادغام واک. بياځلي سمون: ۹ اپرېل ۲۰۱۴. اثر ژبه: جرمني ژبه. ليکوال: جرمن ملي کتابتون.
  11. سرچينې تړی: http://www.aip.org/history/curie/scandal1.htm.
  12. ويل شوي په: Gallica. Gallica ID: bpt6k628146v/f2. اثر ژبه: فرانسوي ژبه.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ سرچينې تړی: http://www.21stcenturysciencetech.com/articles/wint02-03/MarieSklodowskaCurie.html. Invalid <ref> tag; name "b97bc4cae5cce74e9cf70f5323874194c71c6557" defined multiple times with different content
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ ويل شوي په: BnF authorities. Bibliothèque nationale de France ID: 121447141. بياځلي سمون: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵. ليکوال: Bibliothèque nationale de France. اثر ژبه: فرانسوي ژبه. Invalid <ref> tag; name "75f8bb47bf3eb0a4eb441ed43000f1e601bb4b6d" defined multiple times with different content
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ويل شوي په: CONOR.SI. CONOR.SI ID: 45000803. Invalid <ref> tag; name "ab0f42d494ee57bb6ab00015e81f2d98cc9f2833" defined multiple times with different content
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ويل شوي په: The Fine Art Archive. AbART person ID: 78834. بياځلي سمون: ۱ اپرېل ۲۰۲۱. Invalid <ref> tag; name "26e938ea6729f9af392566a4f654c24da1e8b22d" defined multiple times with different content
  17. سرچينې تړی: http://www.nndb.com/edu/746/000068542/.
  18. سرچينې تړی: http://www.nndb.com/lists/426/000072210/.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ "Curie's intellectual offspring". Science (6719): 278–278. ۱۸ اکتوبر ۲۰۲۴. doi:10.1126/SCIENCE.ADR2515.{{cite journal}}: سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ ۲۰٫۳ سرچينې تړی: https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Curie-Sklodowska_Marie_D.pdf. بياځلي سمون: ۷ نومبر ۲۰۱۷.
  21. سرچينې تړی: http://www.nytimes.com/1995/04/21/world/marie-curie-enshrined-in-pantheon.html. بياځلي سمون: ۷ نومبر ۲۰۱۷.
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ويل شوي په: Marie Curie. Page(s): 6. خپروونکی: New American Library. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۱۹۷۴. ليکوال: Robert William Reid. Invalid <ref> tag; name "8ca50f607bcee139cbf203213ae37e15fe25c1c1" defined multiple times with different content
  23. ۲۳٫۰۰ ۲۳٫۰۱ ۲۳٫۰۲ ۲۳٫۰۳ ۲۳٫۰۴ ۲۳٫۰۵ ۲۳٫۰۶ ۲۳٫۰۷ ۲۳٫۰۸ ۲۳٫۰۹ ۲۳٫۱۰ ۲۳٫۱۱ ۲۳٫۱۲ ۲۳٫۱۳ ۲۳٫۱۴ ۲۳٫۱۵ ۲۳٫۱۶ "Le Petit Parisien" (in فرانسوي ژبه). ۷ جولای ۱۹۳۴. p. 2.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  24. سرچينې تړی: https://thejohnscottaward.github.io/jsc/1901-1950.html.
  25. سرچينې تړی: https://chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award.
  26. سرچينې تړی: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1911/.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ سرچينې تړی: https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/.
  28. سرچينې تړی: https://www.nobelprize.org/uploads/2018/06/curie_diploma.jpg.
  29. سرچينې تړی: https://www.thersa.org/about/albert-medal/past-winners.
  30. سرچينې تړی: https://www.fi.edu/laureates/marie-curie.
  31. "The Nobel Prize in Physics 1903" (in انګرېزي ژبه). Nobel Foundation. بياځلي په ۳ اگسټ ۲۰۱۵.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  32. "Award winners : Davy Medal" (in انګرېزي ژبه). بياځلي په ۳۰ ډيسمبر ۲۰۱۸.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) سي‌اس۱ تېروتنې: نېټې (link)
  33. سرچينې تړی: http://www.archiwum.uj.edu.pl/kartki-z-dziejow-uniwersytetu-jagiellonskiego/-/journal_content/56_INSTANCE_25Bq/1445705/136370890.
  34. سرچينې تړی: https://www.royalsociety.org.nz/who-we-are/our-people/our-fellows/all-honorary-fellows/.
  35. https://chemia.ug.edu.pl/sites/default/files/_nodes/strona-chemia/16702/files/fmr-mscurie.pdf
  36. SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6qv3kx7 — subject named as: Marie Curie — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  37. Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/1613 — subject named as: Marie Curie — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  38. Biographie nationale de Belgique ID: http://www.academieroyale.be/fr/la-biographie-nationale-personnalites-detail/personnalites/marie-curie/Vrai/ — subject named as: Marie Curie — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سمونګر: Royal Academy of Science, Letters and Fine Arts of Belgium
  39. KNAW past member ID: http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00004733 — subject named as: Marie S. Sklodowska sp/o Curie — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  40. subject named as: Marie Curie (Marya Sklodowska) — FemBio ID: https://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=6741 — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  41. Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/curie-marie-marya — subject named as: Marie Curie — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  42. https://brockhaus.de/ecs/julex/article/curie-marie-marya — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  43. Gran Enciclopèdia Catalana ID (former scheme): https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0021092.xml — subject named as: Marie Curie — سرليک: Script error: The function "Lang" does not exist. — خپروونکی: Grup Enciclopèdia
  44. GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=curiemarie — subject named as: Marie Curie
  45. Roglo person ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=7929&url_prefix=https://roglo.eu/roglo?&id=p=marie;n=sklodowska — subject named as: Marie Skłodowska
  46. Internetowy Polski Słownik Biograficzny ID: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/maria-salomea-sklodowska-curie-1867-1934-chemik-fizyk-wiesz — subject named as: Maria Salomea Skłodowska-Curie (Curie)
  47. genealogics.org person ID: https://www.genealogics.org/getperson.php?personID=I00726128&tree=LEO — subject named as: Marie Curie born Sklodowska — ليکوال: Leo van de Pas
  48. Proleksis enciklopedija ID: https://proleksis.lzmk.hr/16341 — subject named as: Curie-Skłodowska Maria — سرليک: Script error: The function "Lang" does not exist. او Script error: The function "Lang" does not exist.
  49. Babelio author ID: https://www.babelio.com/auteur/wd/114344 — subject named as: Marie Curie
  50. National Academy of Medicine (France) member ID: https://www.academie-medecine.fr/composition/membres/fiche-membre/?id=886 — subject named as: Marie CURIE — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Script error: The function "Lang" does not exist.
  51. subject named as: Marie Curie — BIU Santé person ID: https://www.biusante.parisdescartes.fr/histoire/biographies/index.php?cle=5089 — خپروونکی: Bibliothèque interuniversitaire de Santé
  52. Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000001995 — subject named as: Marie Curie — خپرېدونېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  53. Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named nobelprize
  54. NNDB people ID: https://www.nndb.com/people/718/000029631/
  55. Jones, Daniel (2011). Roach, Peter; Setter, Jane; Esling, John (eds.). Cambridge English Pronouncing Dictionary (18th ed.). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-15253-2.
  56. "The Discovery of Radioactivity". Berkeley Lab. خوندي شوی له the original on 1 November 2015. The term radioactivity was actually coined by Marie Curie […].
  57. "Marie Curie and the radioactivity, The 1903 Nobel Prize in Physics". nobelprize.org. خوندي شوی له the original on 30 July 2018. Marie called this radiation radioactivity—"radio" means radiation.
  58. See her signature, "M. Skłodowska Curie", in the infobox.