مینه (لېوالتيا)
 مینه یا علاقه يا لېوالتيا () "روحي، ذهني یا فزیکي حالت" دی [۱] ، چې ډېری وختونه د احساس یا یو ډول مینې سره تړاو لري ، دا احساس او مینه د دې لامل کیږي چې د احساساتو او ناروغیو او اغېزو په اړه په فلسفه او ارواپوهنه کې څانګې رامنځته کړي. [۲] "مینه" عموما د احساس یا ډول مینې په مانا کارول کیږي چې د ښه نیت یا ملګرتیا څخه بهر وي. اخلاقي لیکوالان عموما دا کلمه د ځینې مستحکم او متقابلو احساساتي حالتونو د راجع کولو لپاره کاروي. ځینې خلک مینه له جذب څخه توپیر کوي د ځانګړتیا له مخې چې د حساسیت ځانګړي عنصر څخه پاک وي. حتی د مینې خورا ساده بیان کولی شي د احساساتي عکس العملونو پراخه لړۍ رامینځته کړي: له شرم، کرکه ، خوښي او خپګان . مینه هم په ورکوونکي او اخیستونکي مختلفې فزیکي اغېزې لري. [۳] محدود تعریف[سمول].jpg) په دقیقه توګه، دا کلمه په یو احساساتو پورې محدوده ده چې مخاطب یې یو ژوندی موجود دی لکه انسان یا حیوان. په شوق سره مینه (به کې پرتله کیږي، کوم چې د یوناني "pathos" څخه اخیستل شوی. دا د فرانسوي فیلسوف رین ډیکارتس [۴] په لیکنو کې لیدل کیږي، د هالنډ فیلسوف باروچ سپینوزا ، او د لومړي انګلیسي اخالقیانو په ډیرو لیکنو کې. په هرصورت، د مختلفو دلیلونو لپاره (د بیلګې په توګه، دا احساس چې اضطراب یا جوش نه لري او نسبتا ثابت او د خوښۍ د فزیکي عنصر د بشپړ نشتوالي سره مطابقت لري)، مینه عموما د جذب څخه توپیر لري. په دې تنګ مفهوم کې، دا کلمه په اخلاقي سیسټمونو کې مهم رول لوبولی چې په هغه کې ټولنیز یا د مور او پلار مینه د اخلاقي مکلفیتونو د یوې برخې په توګه ویل کیږي. د مینې اظهار[سمول]مینه د لید، کلمو، اشارو یا لمس په واسطه څرګند کیدی شي. دا مینه، مینه او ټولنیز اړیکه څرګندوي. د مینې پنځه ژبې ژور توضیحات وړاندې کوي چې څنګه جوړه کولی شي یو بل ته خپله مینه څرګند کړي. [۵] په زړه پورې چلند ممکن د مور او پلار چلند څخه د هورمونل انعام سره د تړاو له امله رامینځته شوی وي. دا ډول تاوتریخوالی د ماشومانو د مغز په وده اغیزه کوي، په ځانګړې توګه د دوی بایو کیمیکل سیسټونه او د تندی په وده. که د مینې څرګندونه د انسان روغتیا ته یو اړخیز ګواښ وي، دا ممکن ناخوښه وګڼل شي. کله چې خوشحاله وي، مینه وال چلند ممکن د مختلفو روغتیا ګټو سره تړاو ولري. دا وړاندیز شوی چې مثبت احساسات د خلکو د اړیکو تمایل زیاتوي او د مینې په پایله کې پیژندل د دوی ترمنځ مثبت احساسات زیاتوي. [۶] د مینې ګټې[سمول]د مینې تبادله د انسان د تطبیق وړ چلند ګڼل کیږي چې د فزیکي او رواني هوساینې سره مرسته کوي. مینه د مهمو اشخاصو او همکارانو لپاره د احساساتي، فزیکي، او اړیکو ګټو منځګړیتوب دی. نورو ته د مثبت احساساتو څرګندول روغتیایی ګټې لري ، پشمول د فشار هورمونونه کمول ، د کولیسټرول ټیټول ، د وینې فشار ټیټول ، او د معافیت قوي سیسټم. [۷] کله چې احساسات څرګند شي او یوازې احساس نه وي، ګټې د فرد پام ته راځي. که چیرې مینه د اخیستونکي لخوا بدله نه وي، د لیوالتیا اغیزې بیا هم د اخیستونکي لخوا احساس کیږي. د والدینو اړیکې[سمول]په زړه پوری چلند اکثرا د مور او پلار چلند پایله ګڼل کیږي ځکه چې د هورمونل انعام سره د هغې اړیکې. د مور او پلار مثبت او منفي چلند د ژوند په وروستیو مرحلو کې د روغتیا ستونزو سره تړاو لري. د مور او پلار ځورونکی چلند د ژوند په وروستیو مرحلو کې د خراب روغتیا یو عام اړخ دی، ځکه چې د مینې نشتوالی په طبیعي توګه د ضعیف بیولوژیکي او رواني روغتیا لامل کیږي. د 2013 مطالعې د ماشومانو د ناوړه ګټه اخیستنې اغیزې او په پایله کې د مینې نشتوالی او د دې لپاره چې د لومړني ژوند تجربې څنګه فزیکي روغتیا اغیزه کوي قوي بیولوژیکي اړیکه ښودلې. [۸] مینه[سمول]مینه د فکر یو ښوونځی دی چې مینه خورا مهمه ګڼي. که څه هم دا ښوونځی په لویدیز فلسفه کې نه موندل کیږي ، دا په هندي فلسفه کې شتون لري. سرچينې[سمول]
|
