ويکيپېډيا

تړنې سمول
د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
ويکيپډيا

د وېبځي بڼه
انټرنټي پته http://www.wikipedia.org‎
شعار يو وړيا پوهنغونډ چې هر څوک يې ليکلی شي
په الېکسا کې رتبه ۹[۱]
د وېبځي ډول اېنټرنټي پوهنغونډ
نومليکنه د لوستونکو په خوښه
د کارولو وړ ژبه(ژبې) گڼ ژبيز (۲۶۴ ژبې) [۲]
خاوند د ويکيمډيا بنسټ
بنسټ ايښودونکی جېمي ولز, لېري سانگر[۳]
د پېل نېټه ۱۵ د جنوري، ۲۰۰۱ کال

ويکيپېډيا (انګليسي: Wikipedia) د اېنټرنټ پر مټ د وړيا مېنځپانگې يو گڼ ژبنيز پوهنغونډ دی چې د داوطلبو کارونکو لخوا او د هر هغه چا له لوري چې د انټرنټ اسانتياوې لري، ليکل کېږي. ددې پوهنغونډ د پرانيستې مېنځپانگې پروژه د ويکيمېډيا د بنسټ د بې گټې موسسې له لورې پرمخ بېول کېږي. د ويکيپېډيا نوم د دوه نومونو نه راوتلی دی چې يو يې ويکي (د ويبځايونو د جوړولو يو گډ تخنيک) او وروستۍ برخه يې د انګليسي د وييکې اېنسايکلوپېډيا د وروستاړي پېډيا څخه اخيستل شوی او په همدې توگه د ويکيپېډيا نوم ترېنه جوړ شوی دی. ددې پوهنغونډ بنسټ د لومړي ځل لپاره د ۲۰۰۱ کال د جنوري په مياشت کې د جېمي وېلز او لېري سانگر لخوا ايښودل شوی[۴] او په ډېر لنډ وخت کې د انټرنټ تر ټولو لوی، چټک پرمختلونکی او د ټولگړو مالوماتو تر ټولو نوموتې اېنټرنټي سرچينې بڼه يې غوره کړې.[۵][۶]

د ۲۰۰۷ کال تر ډسامبر مياشت پورې شته شمار ښودلې چې ويکيپډيا په ۲۵۳ ژبو کې نژدې ۹،۲۵ ميليونه ليکنې لري، چې که د ويکيپډيا ټولې ليکنې سره يوځای کړو نو دا ټول به له ۱،۷۴ بيليون وييونو نه هم ډېر لغتونه وي. په ۹ د سپټامبر، ۲۰۰۷ کال کې د انګليسي ژبې د ويکيپډيا د ليکنو شمېر له ۲،۰۰۰،۰۰۰ څخه واوښته او تر ۱۲ د مارچ، ۲۰۰۸ کال پورې د انگليسي ويکيپډيا د ليکنو زېرمه له ۲،۲۷۶،۰۰۰ ليکنو څخه واوښتله چې دغه ټولې ليکنې له ۹۹۰،۰۰۰،۰۰۰ وييونو[۷] او لغتونو نه جوړ شوي. د ويکيپېډيا ليکنې په ټوله نړۍ کې د ويکيپېډيا د داوطلبو کارونکو لخوا په گډه توگه ليکل شوي او هرڅوک چې د اېنټرنټ آسانتياوې لري کولای شي چې د دغه پوهنغونډ په نژدې ټولو ليکنو کې سمون راولي. ويکيپېډيا په ډېر يو لنډ وخت کې خپل ځان نړېوالو ته ور پېژاندلی او ښه نوم يې ايستلی[۸] چې اوسمهال په نړېواله کچه د نړۍ په ۱۰ ډېرو کتونکو ويبځاييونو کې شمېرل کېږي. [۹]

د يوې معتبرې او منلې سرچينې په توگه تل د ويکيپډيا دريځ د پوښتنې لاندې راغلی[۱۰] ځينې نور بيا د ويکيپېډيا د وړيا مېنځپانگې، د ټولو د خپراوي وړتيا، د بې پلوۍ او بې پرې سياست او د سرليکونو د پراختيا د اسانتياؤ ستاينه کوي.[۱۱] اوس د ويکيپېډيا ډاډه توب او کره توب يوه مسٔله ده.[۱۲] او بل انتقاد چې اکثراً په ويکيپېډيا کېږي هغه د ورانکارۍ او ناسمو او ناتصديق شويو مالوماتو پر وړاندې د دغه پوهنغونډ اغېزمنتوب دی.[۱۳] خو اکثراً داسې هم انگېرل کېږي چې په علمي کارونو او ليکنو کې ورانکاري او د ناسمو مالوماتو خپراوی لنډمهاله وي.[۱۴][۱۵]

د نيويورک ټايمز، جانتان ډي،[۱۶] او انډريو ليح، د پرليکه ژورناليزم په اړه د پينځم نړېوال سمپوزيوم،[۱۷] پر مهال، د ويکيپډيا ارزښت نه يواځې د يوې پوهنغونډيزې سرچينې په توگه په ډاگه کړی بلکه دا يې يوه ژر تازه کېدونکې خبري منبع هم گڼلې.

کله چې د ټايم مجلې د ۲۰۰۶ د کال شخصيت نورو ته ورپېژانده نو په اېنټرنټ کې په گډه توگه د پرليکو جټکو پرمختلونکو گرافيکي پاڼو په اړه چې د نړۍ د ډېرو وگړو له لورې کارېږي، داسې انگېرنې هم خپرې کړې چې ويکيپېډيا يو د هغو درې چټک پرمختلونکو وېبځايونو په کتار کې راځي چې د ِېب 0.2 د خدماتو په کارولو سره د نړۍ د ډېرو کارېدونکو ې بپاڼو په درېم ځای کې د يوټيوب او مای سپېس سره يوځای شمېرل کېږي.[۱۸]

تاريخ

بشپړه ليکنه يې دلته ولولئ: د ويکيپېډيا تاريخ
په اصل کې ويکيپېډيا د پوهنغونډ د يوې بلې پروژې، نيوپېډيا نه رامېنځ ته شو.

ويکيپېډيا د نيوپېډيا د يو بشپړه کوونکې پروژې په توگه په کار پيل وکړ. , دا په انگرېزي ژبه د پوهنغونډ يوه پروژه وه چې د دغې پروژې ليکنې د تجربه کارو ليکوالانو لخوا ليکل کېدل او د يوې رسمي مخکتنې د پروسې نه تېرېدل. د نيوپېډيا بنسټ په ۹ د مارچ ۲۰۰۰ کال کې د بوميس مالکيت، د وېب پورټالونو يوې کمپنۍ لخوا کېښودل شو. د دغه بنسټ، چې وروسته په ويکيپېډيا بدل شو، اصلي غړي جيمي وېلز، بوميس CEO, او لېري سانگر، وه. په پېل کې نيوپېډيا د نيوپېډيا د پرانيستې مېنځپانگې د لايسنس د اجازې لاندې کار کاوه چې د ويکيپېډيا د بنسټ ايښودلو نه مخکې د ريچارډ سټالمېن په غوښتنه يې نوم د جي ان يو د وړيا لاسوندونو لايسنس واړاوه.[۱۹]

جيمي وېلز
لېري سانگر

لېري سانگر او جېمي وېلز د ويکيپېډيا بنسټ ايښودونکي دي.[۳][۲۰] خو جېمي وېلز ته دا امتياز ور په برخه دی چې هغه د عوامو لخوا د پوهنغونډ د سمون او ايډټ د آسانتياؤ موخه او وړتيا راڅرگنده کړې،[۲۱] او سانگر ته بيا دا امتياز ورکول کېږي چې هغه دې موخې ته د رسېدلو لپاره يوه شعوري چلندلار غوره کړې وه.[۲۲] په ۱۰ د جنوري، ۲۰۰۱ کال کې لېري سانگر د نيوپېډيا د برېښليکونو په لړليک کې د يوې داسې ويکي د جوړولو وړانديز وکړ چې د نيوپېډيا لپاره د يوه غني کوونکې سرچينې په توگه کار وکړي.[۲۳] په رسمي توگه ويکيپېډيا په ۱۵ د جنوري، ۲۰۰۱ کال کې يواځې د انگرېزي ژبې لپاره په کار واچول شوه او انټرنټي پته يې www.wikipedia.com وه.[۲۴] او د همدې پوهنغونډ خبرتيا د سانگر لخوا د نيوپېډيا د برېښليکونو په لړليک کې خپره شوه.[۲۵] د پيل په لومړيو مياشتو کې د ويکيپېډيا "بې پرې او ناپېيلی اند"[۲۶] د دې وېبځي د تگلارو په مادو کې راغلی ؤ چې د نيوپېډيا د ناپېيلتوب کړنلارې سره ورته ؤ. خو په پيل کې داسې ډېر لږ قوانين وه او ويکيپېډيا، نيوپېډيا پورې نااړونده په خپلواکه توگه چلېدله.[۲۱]

د انگرېزي ويکيپېډيا د ليکنو د شمېر گراف، له ۱۰ د جنوري، ۲۰۰۱ تر ۹ د سېپتمبر ۲۰۰۷ کال (د ۲ ميليونو ليکنو بريد ته د رسېدو نېټه).
په لومړنيو ورځو کې ويکيپېډيا خپلې ونډې له نيوپېډيا، سلش ډاټ ليکنو خپرونو او د انټرنټي پلټن ماشين د نوملړونو نه لاس ته راوړي. د ۲۰۰۱ ز. کال تر پايه ويکيپېډيا د نژدې ۲۰۰۰۰ ليکنو مېنځپانگه خپله کړې وه او د نړۍ په ۱۸ ژبو کې ويکيپېډيا فعاليت درلوده. د ۲۰۰۲ ز. کال تر پايه ويکيپېډيا په ۲۶ ژبو کې خپرېدله، د ۲۰۰۳ ز. کال تر پايه همدغه پوهنغونډ ۴۶ ژبو ته وغځېده او د ۲۰۰۴ ز. کال تر پايه ويکيپېډيا ۱۶۱ ژبو ته وغځېدله.[۲۷] تر ۲۰۰۳ ز. کال پورې نيوپېډيا او ويکيپېډيا دواړه يو ځای سره موجود وه خو په نومېدلي کال کې د نيوپېډيا پالنگر (سرورز) د تل لپاره په ټپه ودرېده، او د نيوپېډيا ټوله مېنځپانگه په ويکيپېډيا کې ځای پر ځای شوه. د ۲۰۰۷ ز. کال د ډېسمبر تر مياشتې د انگرېزي ژبې ويکيپېډيا ليکنې له ۲ ميليون نه واوړېدلې، او دغه پوهنغونډ ته يې د نړئ تر ټولو ستر جوړ شوي پوهنغونډ وياړ ور په برخه کړ، د ويکيپېډيا دغه چټک پرمختگ د دايرة المعارفونو په تاريخ کې د يونگل پوهنغونډ (1407)، شپږ سوه کلن ريکارډ ور مات کړ.[۲۸]

د بيا خپرېدنې، سوداگريزو خبرتياؤ، د کنټرول د نشتوالي او په انگريزي ژبې د متمرکزيت گڼل د دې سبب شو چې د ۲۰۰۲ کال په فبروري کې د اسپانيوي ژبې ويکيپېډيا کارکونکي د انسايکلوپېډيا لايبرا په جوړولو سره د ويکيپېډيا نه بېل شول. د هماغه کال په پای کې وېلز دا اعلان وکړ چې تر دې وروسته به په ويکيپېډيا کې سوداگريزې خبرتياوې نه ښکاري، او بيا د ويکيپېډيا وېبپاڼه د wikipedia.org پتې ته ولېږدېده. په همدې توگه گڼې نورې پروژې هم د خپرېدو د د لاملونو پر بنسټ د ويکيپېډيا نه بېل شوي. ويکي انفو بيا بې پرې تگلاره نه ده خپله کړې او دا پروژه په اصلي بڼه کې د ترسره شويو څېړنو د خپرولو اجازه ورکوي. د ويکيپېډيا د کړنو نه الهام اخيستونکې نوې پروژې لکه سيټيزېنډيم، سکالرپېډيا، اماپېډيا او د Google کنول — د ويکيپېډيا د محدوديتونو، لکه د گډونوالو مخليدنه، اصلي څېړنه او سوداگريزې خبرتياؤ په غبرگون کې پيل شوي.

په ۲۰ د جون، ۲۰۰۳ ز. کال د ويکيپېډيا او نيوپېډيا د يوځای کېدنې وروسته د ويکيمېډيا بنسټ رامېنځ ته شو.[۲۹] تر دې وروسته په ۱۷ د سېپتمبر ۲۰۰۴ ز. کال کې ويکيپېډيا د امريکا د متحده ايالاتو د اختراعگانو او سوداگرۍ دفتر نه د Wikipedia® د سوداگريزې نښې د ثبتولو غوښتنه وکړه چې په ۱۰ د جنوري ۲۰۰۶ ز. کال کې دا غوښتنه ومنل شوه. همدا رنگه په ۱۶ د ډېسمبر ۲۰۰۴ ز. کال کې د ويکيپېډيا د سوداگریزې نښې تړون د جاپان سره او په ۲۰ د جنوري ۲۰۰۵ ز. کال کې د اروپايي اتحاديې کې د يو تړون له مخې ثبت شوه. Technically a service mark, the scope of the mark is for: "Provision of information in the field of general encyclopedic knowledge via the Internet". داسې پلانونه هم شته چې د ويکيپېډيا د سوداگريزې نښې اجازتليک د نورو توليداتو په برخه کې هم وکارېږي، د ساري په توگه د کتابونو او ډي وي ډي گانو په برخه کې.[۳۰] د ۲۰۰۷ ز. کال په اکتوبر کې همدغه بنسټ د ۲۰۰۸ کال په فبروري کې د سېنټ پيټرزبرگ، فلورېډا نه کاليفورنيا کې سانفرانسيسکو ښار ته د خپل مرکزي دفتر د کډه کولو اعلان خپور کړ.[۳۱]

د ۲۰۰۵ کال د ويکيمېډيا د بنسټ د ۴مې دورې د غونډې لگښتونه ۳۲۱،۰۰۰ $ USDوه، چې په دې کې د کمپيوټري هډوانې لگښتونو د ټولې بوديجې (پانگې) نژدې ۶۰% برخه جوړوله.[۳۲] دم مهال د ويکيپېډيا بنسټ پر شخصي بسپنو بسيا دی او د بسپنې ډېرولو مرتبې غونډې ترتيبوي،[۳۳] چې د ۲۰۰۷ کال د جنورۍ د مياشتې بسپنې نژدې يو ميليون ډالر نه اوښتې وې.[۳۴]

مېنځپانگه او جوړښت

هر څوک کولای شي چې د ويکيپېډيا په نژدې هره يوه ليکنه کې په ورکنومې توگه او يا هم د خپل د کار-نوم په کارولو سره سمونې او زياتونې وکړي، خو د نوؤ ليکنو خپرول يوازې په ويکيپېډيا کې د ثبت شوؤ کارنانو لخوا ترسره کېدای شي. د ويکيپېډيا هره ليکنه د "پېښليک" يو مخ لري چې هلته د هر چال لخوا د يوې ليکنې د هر ډول بدلونونو پېښې د وخت او نېټې له مخې ثبتېږي. خو د ناندريزو ليکنو او يا هم هغه ليکنې چې د رښتو نه يې سرغړونې کېږي، دلته په پوهنغونډ کې د خپرېدو سره سم ړنگېږي.[۳۵][۳۶] د ويکيپېډيا ټول متن د GNU د لاسوندونو وړيا منښتليک (GFDL) يو داسې منښتليک دی چې که څه هم يو ليکوال د خپلو آثارو د بيا خپرولو د رښتو خاوند گڼي، خو د دې تر څنگ د متن د بيا خپرېدنې، وېشنې، نوې زېږېونې، او د سوداگريزو موخو لپاره د مېنځپانگې کارېدنې اجازه هر چا ته ورکوي. ويکيپېډيا اوس د GFDL منښتليک نه د کريتيف کامنز منښتليک د خپلولو په حال کې ده. د GFDL منښتليک په اصل کې د ساوتريو د لارښود لپاره کښل شوی او پر ليکه د انټرنټي سرچينو لپاره وړ منښتليک نه دی.[۳۷] د ځينو ژبو ويکيپېډيا لکه د انگرېزي ژبې ويکيپېډيا د ښې کارېدنې دريځ له مخې ځينې ناوړيا انځورونه کاروي، خو د وړيا رسنيو دوتنې بيا د ويکيمېډيا کامنز لخوا د ټولو ويکيپېډيا گانو او د هر چا د وړيا کارېدنې په تکل موجود دي، ويکيمېډيا کامنز د ويکيمېډيا بنسټ يوه پروژه ده او د همدغه بنسټ تر څارنې لاندې پرمختگ کوي.

ويکيمانيا، د ويکيمېډيا بنسټ د نورو پروژو او د ويکيپېډيا د کارنانو لپاره کالنی کانفرانس.

يوه دوديز پوهنغونډ، لکه د Encyclopædia Britannica، ته ناورته د ويکيپېډيا هېڅ کومه ليکنه د رسمي کره کتنې د پروسې او په چټکه توگه د بدلون له پروسې نه نه تېرېږي. د يوې ليکنې د کيفيت د ډاډمن کېدو پخاطر ويکيپېډيا په خپلو غړو يا ويکيپېډيا ليکونکو پورې منحصره ده,[۳۸] چې همدا غړي ورانکاري له کاره وغورځوي، او يا هم د بې پرېتوب او ناپېيلتوب د سياست نه د سرغړونې په توگه په ليکنو کې شته ستونزې وپېژني [۳۹] او هغه ربړې چې د حقيقت سره په اختلاف کې دي ليرې کړي او په يوې ليکنې کې سم بدلونونه رامېنځ ته کړي.[۴۰] د ۲۰۰۶ کال د جون له مياشتې نه راپدېخوا د ورانکارۍ رغونکی باټ هم په کار اچول شوي.[۱۵]

د ويکيپېډيا ليکنې د امريکا په متحده ايالاتو کې د فلورېډا د قانون او گڼ شمېر لارښوونو او کړنلارو د څارنې نه برخمنې دي;[۴۱] د دغو کړنلارو نه ښکاره ده چې د ويکيپېډيا ليکنې بايد د "پام وړ" [۴۲] سرليکونو نه برخمنې وي او په دغو کې بايد "د اصلي څېړنو کوم متن"[۴۳] شامل نه وي همداراز په دغو ليکنو کې بايد يوازې "په ثبوت رسېدلي"[۴۴] حقايق وي او پکار ده چې هره ليکنه د بې پرې سياست او د يوه "ناپېيلي نظر څرگندونه وکړي."[۴۵] په هغو ليکنو کې چې د همدغې پاليسۍ او کړنلارې نه پکې سرغړنه شوې وي، بايد ژر تر ژره بدلون ومومي او يا هم ړنگې شي. ړنگېدنه او گډېدنه د سمون دوه هغه فلسفې دي چې د همدغو پر بنسټ په ويکيپېډيا کې ړنگېدنه او بدلون رامېنځ ته کېږي.[۴۶][۴۷]

ساوترې او هډوترې

د ويکيپېډيا چلېدنه په ميډياويکي پورې اړه لري، ميډياويکي يو وړيا او د پرانيستې سرچينې د ويکي يو ساوتری دی چې په PHP کې ليکل شوی او په MySQL ډاټابېز باندې جوړ شوی دی. په همدغه ساوتری کې د ماکرو ژبې، د بېلابېلو واريابلونو، د کينډيو د ټرانسکلوژن د غونډال، د URL د بياسيخولو پروگرامي توکي سره راغونډشوي. ميډياويکي د جي ان يو (جنېرل پبلک لايسنس) د منښتليک له مخې د کارونکو مخ ته پروت ساوتری دی چې د ويکيپېډيا په ټولو پروژو کې او همدا شان د نورو ويکي گانو په گڼو پروژو هم کارېږي. په پيل کې ويکيپېډيا په UseModWiki چې په پېرل کې د کلېفورډ اډمز (I پړاو) لخوا ليکل شوی ؤ چلېده ,

د غونډال د جوړښت يو منظر، د ۲۰۰۶ کال د می مياشت په مېټاويکي کې د پالنگر د څېرو نخشه.

په نورو ژبو

اړونده ليکنې : د ويکيپېډياگانو لړليک
د ۲۰۰۶ کال د سېپتمبر د احصايې له مخې د انگرېزي وېکيپېډيا د ونډه والو د ونډو گراف[۴۸]
دم مهال ويکيپېډيا د نړۍ په ۲۵۳ ژبو خپرېږي، چې د همدغو ژبو له شمېر نه د ۱۶ ژبو د ليکنو شمېر له ۱۰۰،۰۰۰ ليکنې نه اوښتي دي او د پاتې ۱۴۵ ژبو د ويکيپېډياگانو د ليکنو شمېر له ۱۰۰۰ ليکنو نه اوښتی دی.[۷] د الېکسا له مخې، د انگرېزي ژبې د ويکيپېډيا وړوکی ډومېن (en.wikipedia.org) ليدنې د ټولټال نه 55% سلنه جوړوي، او پاتې نورې ليدنې د نورو ژبو ويکيپېډياگانو نه کېږي، چې په دغو ژبو کې اسپانيوي ۱۷٪، جاپاني ۴٪، الماني ۴٪، پولېنډي ۳٪، فرانسوي ۳٪، پرتگالي ۲٪ برخه جوړوي.[۸] د ۲۰۰۷ کال د ډېسمبر د احصايې له مخې د ويکيپېډيا د پينځو لويو (د ليکنو د شمېر له مخې) ژبو ټوکونه د انگرېزي ژبې، د آلماني ژبې، د فرانسوي ژبې، د پولنډي ژبې او د جاپاني ژبې پوهنغونډونه دي.[۴۹]

دا چې ويکيپېډيا يو انټرنټي پوهنغونډ دی او د ټولې نړۍ خلک ورته لاسرسی لري، نو کېدای شي چې د يوې ژبې گډونوال د بېلابېلو گړدودونو په کارولو سره او يا هم د بېلابېلو هېوادونو تر مېنځ (د ساري په توگه د انگرېزي ژبې ويکيپېډيا) د همغږۍ د نشتوالي په سبب په ويکيپېډيا کې ځينې توپيرونه رامېنځ ته کړي. چې همدا توپيرونه د سمې ليکلې بڼې [۵۰] او نورو مطلبونو کې د شخړې او ناندريو سبب جوړېږي.[۵۱]

پر ويکيپېډيا نيوکې

بشپړه ليکنه يې دلته ولولئ: پر ويکيپېډيا نيوکې

کلتوري ارزښت

ويکي يا او ويکيمېډيا

د ويکيمېډيا بنسټ د خپل د وېبځي کوربه توب او د کړۍ د پراخوالي لگښتونه د ويکي يا سره شريکوي. The Wikimedia Foundation received some donated office space from Wikia Inc. during the fiscal year ending June 30, 2006."[۵۲]

اړونده پروژې

نورې لوستنې

Press coverage

(په 2007-07-01 باندې). All the News That’s Fit to Print Out. The New York Times Magazine

(په 2007-09-20 باندې). Wikipedia 2.0 - now with added trust. New Scientist

(په 2007-12-02 باندې). Wikipedia Rules. The Phoenix

(په 2005-05-29 باندې). It's a Wiki, Wiki World. Time

اکاديميکې زده کړې

سرچينې

  1. ↑ "wikipedia.org - Traffic Details from Alexa". د اصلي آرشيف څخه پر ۲۴ جنوري ۲۰۲۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۵ مارچ ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  2. ↑ m:List_of_Wikipedias
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ کينډۍ:یادکرد وب
  4. ↑ (په 2008-03-01 باندې). Wikipediots: Who are these devoted, even obsessive contributors to Wikipedia?. Salt Lake City Weekly
  5. ↑ (په 2007-05-01 باندې). Look Who's Using Wikipedia. Time (the author's blog post on the article)
  6. ↑ (په 2007-07-08 باندې). Wikipedia remains go-to site for online news. Reuters
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ "List of Wikipedias". Meta-Wiki. 2007-07-12. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة); تحقق من التاريخ في: |date= (مساعدة)
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "Five-year traffic statistics for wikipedia.org". Alexa Internet. د اصلي آرشيف څخه پر ۲۴ جنوري ۲۰۲۲ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۲۹ جنوري ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  9. ↑
  10. ↑
  11. ↑ Danah Boyd (2005-01-04). "Academia and Wikipedia" (Web). Many 2 Many: A Group Weblog on Social Software. Corante. د لاسرسي‌نېټه ۱۸ ډيسمبر ۲۰۰۸. [The author, Danah Boyd, describes herself as] an expert on social media[,] ... a doctoral student in the School of Information at the University of California - Berkeley[,] and a fellow at the Harvard University Berkman Center for Internet and Society [at Harvard Law School.] الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  12. ↑ Simon Waldman (2004-10-26). "Who knows?". Guardian.co.uk. د لاسرسي‌نېټه ۱۱ فبروري ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. ↑
  14. ↑ Fernanda B. Viégas, Martin Wattenberg, and Kushal Dave (2004). "Studying Cooperation and Conflict between Authors with History Flow Visualizations" (PDF). Proceedings of the ACM Conference on Human Factors in Computing Systems (CHI) (Vienna, Austria: ACM SIGCHI): 575–582. ISBN 1-58113-702-8. Archived from the original on 2018-11-11. https://web.archive.org/web/20181111090534/http://alumni.media.mit.edu/~fviegas/papers/history_flow.pdf. Retrieved 2007-01-24. 
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Reid Priedhorsky, Jilin Chen, Shyong (Tony) K. Lam, Katherine Panciera, Loren Terveen, and John Riedl (GroupLens Research, Department of Computer Science and Engineering, University of Minnesota) (2007-11-04). "Creating, Destroying, and Restoring Value in Wikipedia" (PDF). Association for Computing Machinery GROUP '07 conference proceedings (Sanibel Island, Florida). http://www-users.cs.umn.edu/~reid/papers/group282-priedhorsky.pdf. Retrieved 2007-10-13. 
  16. ↑ Jonathan Dee (په 2007-07-01 باندې). All the News That's Fit to Print Out. The New York Times Magazine
  17. ↑ Andrew Lih (2004-04-16). "Wikipedia as Participatory Journalism: Reliable Sources? Metrics for Evaluating Collaborative Media as a News Resource" (PDF). 5th International Symposium on Online Journalism (University of Texas - Austin). Archived from the original on 2007-10-29. https://web.archive.org/web/20071029051749/http://jmsc.hku.hk/faculty/alih/publications/utaustin-2004-wikipedia-rc2.pdf. Retrieved 2007-10-13. 
  18. ↑ (په 2006-12-13 باندې). Time's Person of the Year: You. TIME. Time, Inc
  19. ↑ Stallman, Richard M. (2007-06-20). "The Free Encyclopedia Project". Free Software Foundation. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ جنوري ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  20. ↑ (په September 20, 2001 باندې). Fact-Driven? Collegial? This Site Wants You. The New York Times"I can start an article that will consist of one paragraph, and then a real expert will come along and add three paragraphs and clean up my one paragraph," said Larry Sanger of Las Vegas, who founded Wikipedia with Mr. Wales.
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Larry Sanger (په April 18 2005 باندې). The Early History of Nupedia and Wikipedia: A Memoir. Slashdot
  22. ↑ "Wikipedia-l: LinkBacks?". د لاسرسي‌نېټه ۲۰ فبروري ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  23. ↑ Larry Sanger (په January 10 2001 باندې). Let's make a wiki. Internet Archive
  24. ↑ "Wikipedia: HomePage". Archived from the original on ۳۱ مارچ ۲۰۰۱. د لاسرسي‌نېټه ۳۱ مارچ ۲۰۰۱. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)صيانة CS1: BOT: original-url status unknown (link)
  25. ↑ Larry Sanger (په January 17 2001 باندې). Wikipedia is up!. Internet Archive
  26. ↑ "Wikipedia:Neutral point of view, Wikipedia (21 January 2007)
  27. ↑ "Multilingual statistics", Wikipedia, March 30 2005
  28. ↑ "Encyclopedias and Dictionaries". Encyclopædia Britannica, 15th ed. 18. (2007). Encyclopædia Britannica. 257–286. 
  29. ↑ Jimmy Wales: "Announcing Wikimedia Foundation", June 20 2003, <wikipedia-l@wikipedia.org>
  30. ↑ (په December 5 2005 باندې). Growing on volunteer power. Business Line
  31. ↑ Julie Sloane (په 2007-10-10 باندې). Wikimedia Foundation Moving To San Francisco. Wired News
  32. ↑ "Budget/2005". Wikimedia Foundation. د اصلي آرشيف څخه پر ۲۲ جنوري ۲۰۱۳ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۱۱ مارچ ۲۰۰۶. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  33. ↑ Fundraising, Wikimedia Foundation
  34. ↑ "Fundraising report", Wikimedia Foundation (January 21 2007)
  35. ↑
  36. ↑ The Japanese Wikipedia, for example, is known for deleting every mention of real names of victims of certain high-profile crimes, even though they may still be noted in other language editions.
  37. ↑ Walter Vermeir (2007). "Resolution:License update". Wikizine. د لاسرسي‌نېټه ۰۴ ډيسمبر ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  38. ↑ "Wikipedia:Wikipedians". Wikipedia. د لاسرسي‌نېټه ۰۸ ډيسمبر ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  39. ↑ (په March 22, 2007 باندې). Wikipedia Becomes Intelligence Tool And Target For Jihadists. Information Week
  40. ↑ (په March 16, 2007 باندې). Wikipedia Falsely Reports Sinbad's Death. Associated Press
  41. ↑ "Who's behind Wikipedia?". PC World. 2008-02-06. د اصلي آرشيف څخه پر ۰۹ فبروري ۲۰۰۸ باندې. د لاسرسي‌نېټه ۰۷ فبروري ۲۰۰۸. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  42. ↑ "Wikipedia:Notability". د لاسرسي‌نېټه ۱۳ فبروري ۲۰۰۸. A topic is presumed to be notable if it has received significant coverage in reliable secondary sources that are independent of the subject. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  43. ↑ "Wikipedia:No original research". د لاسرسي‌نېټه ۱۳ فبروري ۲۰۰۸. Wikipedia does not publish original thought الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  44. ↑ "Wikipedia:Verifiability". د لاسرسي‌نېټه ۱۳ فبروري ۲۰۰۸. Material challenged or likely to be challenged, and all quotations, must be attributed to a reliable, published source. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  45. ↑ "Wikipedia:Neutral_point_of_view". د لاسرسي‌نېټه ۱۳ فبروري ۲۰۰۸. All Wikipedia articles and other encyclopedic content must be written from a neutral point of view, representing significant views fairly, proportionately and without bias. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  46. ↑ (په 2008-03-06 باندې). The battle for Wikipedia's soul. The Economist
  47. ↑ (په 2007-11-10 باندې). Wikipedia: an online encyclopedia torn apart. The Daily Telegraph
  48. ↑ "Edits by project and country of origin". 2006-09-04. د لاسرسي‌نېټه ۲۵ اکتوبر ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  49. ↑ "Wikipedia:Multilingual statistics". English Wikipedia. د لاسرسي‌نېټه ۲۳ ډيسمبر ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  50. ↑ "spelling". Manual of Style. Wikipedia. د لاسرسي‌نېټه ۱۹ مې ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  51. ↑ "Countering systemic bias". د لاسرسي‌نېټه ۱۹ مې ۲۰۰۷. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  52. ↑ Wikimedia Foundation 2006-2007 Audit page 9 says "The Organization shares hosting and bandwidth costs with Wikia, Inc., a for-profit company founded by the same founder as Wikimedia Foundation, Inc. Included in accounts receivable at June 30, 2007 is $6,000 due from Wikia, Inc. for these costs. The Organization received some donated office space from Wikia Inc. during the year ended June 30, 2006 valued at $6,000. No donation of the office space occurred in 2007. Through June 30, 2007, two members of the Organization’s board of directors also serve as employees, officers, or directors of Wikia, Inc."

باندنۍ تړنې

"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=ويکيپېډيا&oldid=305449" نه اخيستل شوی