نیکولا تسلا
نیکولا تسلا Nikola Tesla (/ˈtɛslə/ TESS-lə صربستاني سریلیک: Никола Тесла، تلفظ[nǐkola têsla] ) د ۱۸۵۶ کال د جولای په ۱۰مه زیږېدلی او د ۱۹۴۳ کال د جنورۍ په ۷مه مړ دی. نوموړی یو صربستاني الاصله امریکایی مخترع، د برق انجنیر، میخانیک انجنیر او د راتلونکي په اړه نظریه ورکوونکی و؛ دی ډېر د نوي متناوب جریان پر بنسټ د برېښنا رسولو د نوي سیسټم په ډیزاین کې په ونډه اخیستو کې پېژندل شوی.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] په اتریش سترواکۍ کې وزیږېد او لوی شو. تسلا په ۱۸۷۰ کې انجنیري او فزیک لوتي خو کوم سند یې ترلاسه نه کړ، د ۱۸۸۰ کلونو په لومړیو کې یې په Continental Edison کې د لرې لارې په مخابراتو او د برېښنایي انرژۍ صنعت کې کې په کار کولو د عملي کار تجربه ترلاسه کړه. په ۱۸۸۴ یې امریکا ته کډه وکړه او د هغه ځای تابعیت یې واخیست. د لنډ وخت لپاره یې په نیویارک ښار کې د توماس اډېسون د میخانیکي کارونو په شرکت کې کار وکړ او بیا یې وروسته خپل مستقل کار پیل کړ. د مالي همکارانو او د خپلو فکرونو لپاره د بازارموندنې په مرسته یې په نیویار کې لابراتوارونه او شرکتونه جوړ کړل او الکټرونیکي وسایل یې تولید کړل. د ده متناوب جریان (AC)، القایي موتور او د پولي فېز اړوند د متناب جریان اختراعګانې په ۱۸۸۸ کې د ویسټېنګهاوز بریښنایي وسایلو له لوري ثبت شوې، ده ته ډېرې پیسې لاسته ترې ورغلې او پولي فېز سیستم اساس یې جوړ کړ چې هغې کمپنۍ بلاخره بازار ته وړاندې کړې. د هغو اختراعګانو په هڅه کې چې وکولی شي له هغو نه د اختراع د ثبت لپاره ګټه واخلي او بازار ته یې وړاندې کړي، تسلا په میخانیکي مولدونو/جنرېټرانو اد الکترونیکي تخلیې په لامپونو ګڼ شمېر ازمېیښتونه وکړل. تسلا ان د اېکس په شعاع ابتدایيي عکسونه واخیستل. ده همداراز یوه کښتۍ جوړه کړه چې له لرې به کنټرولېده، دا له ډېرو لومړیو وړاندې کولو وه. تسلا د یوه مخترع په توګه مشهور شو او خپلې لاسته راوړنې یې په خپل لابراتوار کې مشهورو او شتمنو کسانو ته وښودې، د ده د اختراعګانو او فکرونو په اړه به هر ځای خبرې کېدې. د ۱۹۸۰ لسیزې په اوږدو کې تسلا د بې سیمه روښنایۍ او په ټوله نړۍ کې د بې سیمه برېښنا د ویش په اړه خپل فکرونه د ولتاژ او لوړې فرېکونسۍ په ازمېیښتونو په نیو یارک او کولاراډو سپرېنګز کې وڅارل. په ۱۸۹۳ کې یې له خپلو دستګاوو سره د بې سیمه اړیکو د احتمال په اړه خبرې وکړې. تسلا هڅه وکړه چې دغه نظریې په خپله نا بشپړه پروژه، وارډن کلیف ټاور کې د نړیوال بې سیمه او د برېښنا د لېږونکي تر منځ په اړیکه کې وکاروي، خو مخکې له دې چې بشپړه یې کړه، د بودیجې د نشتون له کبله یې پروژه پرېښوده. له وارډن کلیف ټاور پروژې وروسته، تسلا په ۱۹۱۰ او ۱۹۲۰ لسیزو کې بېلابېلې اختراګانې په بریالیتوب و ازمویلې. تسلا وروسته له دې چې خپله ډېره شتمني په څېړنو، ازمېیښتونو او اختراعګانو ولګوله، په بېوزلۍ او ګوښه والي کې د نیویارک په ټیټې بیې لرونکو هوټلونو کې ژوند کاوه او د خپلو بېلونو د پرې کولو وس یې نه درلود. دی د ۱۹۴۳ کال په جنورۍ کې په نیو یارک کې مړ شو؛ له مرګ وروسته یې کارونه ورو ورو هېر شول. د تسلا له مرګ وروسته نه یوازې د ده نوم، بلکې اختراعګانې یې هم هېرېدې، تر دې چې په ۱۹۶۰ کال کې د اوزانو او مقیاسونو په عمومي کنفرانس کې د ده د ختمونو لپاره په SI سیستم کې د مقناطیسي سیلان ګڼوالی د ده په نوم شو. له ۱۹۹۰ کلونو وروسته تسلا او د ده کارونو ته پام ډېر زیات شوی.[۱۹][۲۰][۲۱] لومړني کالونه[سمول]نیکولا تسلا د د ۱۸۵۶ کال د جولای په لمسه [یا ښايي د جون په ۲۸مه] د اتریش سترواکۍ په سمیلجان کلي کې (اوسنۍ کرواسیه) په پوځي پوله کې زیږېدلی. پلار یې میلټون تسلا (۱۸۱۹-۱۸۷۹) د ختیځې ارتودوکس کلیسا کشش و.[۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷][۲۸] د تسلا مور، دوکا مندیچ (۱۸۲۲-۱۸۹۲) وه او د دې پلار هم د ختیځې ارتودوکس کلیسا کشش و. د تسلا مور د کورنیو وسایلو او میخانیکي تجهیزاتو په جوړولو او د صربستاني حماسي شعرونو په یادولو کې استعداد درلود او یوه ښه مخترع وه. دوکا هېڅکله رسمي زده کړې ونه کړې. تسلا خپله حافظه او خلاقانه وړتیاوې د خپلې مور د چلند او جینیتیکي صفاتو پوروړې بللې. د تسلا نیکونه د صربستان له لوېدیځ څخه د منټېنګرو نیږدې سیمو ته راغلي وو.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲] تسلا د پینځو اولادو، څلورم و. د میلکا، انجلینا او ماریکا په نومونو درې خویندې او یو مشر ورور درلود چې ډن نومېده؛ ډن هغه وخت چې تسلا پینځه کلن و د آس ځغلولو په پېښه کې مړ شو. په ۱۸۶۱ کې، د سمیلجان ابتدایه ښوونځی پیل کړ او هلته یې د الماني ژبې، ریاضي او دین زده کړې وکړې. په ۱۸۶۲ کې د تسلا کورنۍ ګسپیچ ته نیږدې سیمو ته کډه وکړه، هلته د تسلا پلار کشیش و. نیکولا ابتدایه ښوونځی پای ته ورساوه او له هغه وروسته یې منځنی ښوونځی بشپړ کړ او د لېسې لپاره يې کارلوواک ته کډه وکړه چې په (Higher Real Gymnasium) کې زده کړې پیل کړي، دلته ټولګیو ته په الماني ژبه تدریس کېده، دا چاره د اتریش-هنګري پوځي پولې په اوږدو کې په ټولو ښوونځیو کې معمول و.[۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷] در سال ۱۸۷۳ تسلا به سمیلجان بازگشت. مدت کوتاهی پس از رسیدن به وبا مبتلا شد و نه ماه در بستری بود و چندین بار تا پای مرگ رفت. پدر تسلا که در ابتدا از او خواسته بود که کشیش شود، در دوران مریضی نیکولا قول داد در صورت بهبودی بیماری، او را به بهترین دانشکده مهندسی بفرستد.[۳۸][۳۹][۴۰][۴۱] وروسته بیا تسلا ولیکل چې د خپل فزیک د استاد له لوري یې د برېښنا له ښودو سره لېوالتیا پیدا شوه. تسلا وویل چې د «دغې مرموزې پدیدې» ماهیت او جالبوالی د دې سبب شو چې وغواړي «دغه حیرانوونکی ځواک نور هم وپېژني». تسلا کولی شوی انټیګرالي محاسبې په خپل ذهن کې وکړي، دا چاره د دې سبب شوه چې ښوونکي یې ووایي چې دی تقلب کوي. نوموړي څلور کلنه دوره په درېیو کلونو کې بشپړه کړه او په ۱۸۷۳ کې فارغ شو.[۴۲][۴۳][۴۴] له فراغت وروسته تسلا سمیلجان ته ستون شو، خو له لنډ وخت وروسته په کولیرا وبا اخته شو، نهه میاشتې بستر و او څو ځله د مرګ تر پولې ورسېد. د تسلا پلار چې په لومړیو کې یې له تسلا غوښتي وو چې کشش شي، د ده د ناروغۍ پر وخت ژمنه وکړه چې تسلا به له رغېدو وروسته د انجنیرۍ تر ټوله غوره پوهنځي ته لېږي.[۴۵] سرچينې[سمول] |
- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ Nikola Tesla — د نشر نېټه: ۳ جولای ۲۰۲۰
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12567608n — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6571dm6 — subject named as: Nikola Tesla — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/tesla-nikola-nicola — subject named as: Nikola (Nicola) Tesla — سمونګر: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus او Wissen Media Verlag
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ subject named as: Nikola Tesla — Hrvatski biografski leksikon ID: https://hbl.lzmk.hr/clanak.aspx?id=11929 — سرليک: Hrvatski biografski leksikon
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ GeneaStar person ID: https://www.geneastar.org/genealogie/?refcelebrite=teslanikola — subject named as: Nikola Tesla
- ↑ Hrvatska enciklopedija ID: https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=61021 — subject named as: Nikola Tesla — دوتنه: Dalibor Brozović او Tomislav Ladan — سرليک: Hrvatska enciklopedija — خپرونکی: Miroslav Krleža Lexicographical Institute — ISBN 978-953-6036-31-8
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ سمونګر: Alexander Prokhorov — سرليک: Большая советская энциклопедия — نسخهدريم — موضوع: Тесла Никола — خپرونکی: The Great Russian Encyclopedia
- ↑ Find a Grave memorial ID: https://www.findagrave.com/memorial/1623 — subject named as: Nikola Tesla — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
- ↑ subject named as: Nikola Tesla — د نشر نېټه: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — سرليک: Tesla, Nikola (9/10 July 1856–07 January 1943), electrical inventor — نشرونه لخوا د: American National Biography Online — https://dx.doi.org/10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1301654
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12567608n — د نشر نېټه: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12567608n — دوتنه: John Joseph O'Neill
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12567608n — د نشر نېټه: ۷ ډيسمبر ۲۰۲۰ — دوتنه: Bibliothèque nationale de France — منښتلیک: Open License
- ↑ "Tesla". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
- ↑ (په 10 July 2006 باندې). Electrical pioneer Tesla honoured. BBC News.
- ↑ "No, Nikola Tesla's Remains Aren't Sparking Devil Worship In Belgrade". Radio Free Europe/Radio Liberty. 9 June 2015. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Laplante, Phillip A. (1999). Comprehensive Dictionary of Electrical Engineering 1999. Springer. د کتاب پاڼې 635. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-3-540-64835-2. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Burgan 2009، ص. 9.
- ↑ "Tesla Tower in Shoreham Long Island (1901 - 1917) meant to be the 'World Wireless' Broadcasting system". Tesla Memorial Society of New York. د لاسرسينېټه ۰۳ جون ۲۰۱۲. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ O'Shei, Tim (2008). Marconi and Tesla: Pioneers of Radio Communication. MyReportLinks.com Books. د کتاب پاڼې 106. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-59845-076-7. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Welcome to the Tesla Memorial Society of New York Website". Tesla Memorial Society of New York. د لاسرسينېټه ۰۳ جون ۲۰۱۲. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Burgan 2009، ص. 17، "Nikola's father, Milutin was a Serbian Orthodox priest and had been sent to Smiljan by his church.".
- ↑ Cheney 2011، ص. 25، "The tiny house in which he was born stood next to the Serbian Orthodox Church presided over by his father, the Reverend Milutin Tesla, who sometimes wrote articles under the nom-de-plume 'Man of Justice'".
- ↑ Dommermuth-Costa 1994، ص. 12، "Milutin, Nikola's father, was a well-educated priest of the Serbian Orthodox Church.".
- ↑ Carlson 2013، ص. 14.
- ↑ O'Neill 2007، صص. 9, 12.
- ↑ Cheney، Uth او Glenn 1999، ص. 143.
- ↑ O'Neill 1944، ص. 12.
- ↑ Seifer 2001، ص. 7.
- ↑ Cheney 2001.
- ↑ O'Neill 1944، ص. 10.
- ↑ "Nikola Tesla Timeline from Tesla Universe". Tesla Universe. د لاسرسينېټه ۱۶ جنوري ۲۰۱۷. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Tesla, Nikola; Marinčić, Aleksandar (2008). From Colorado Springs to Long Island: research notes. Belgrade: Nikola Tesla Museum. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-86-81243-44-2. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Budiansky, Stephen (2021). Journey to the edge of reason : the life of Kurt Gödel (الطبعة First). New York, NY. د کتاب نړيواله کره شمېره 9781324005452.
In the natural sciences, Austria produced a remarkable number of talented theorists and experimentalists. The electrical genius Nikola Tesla, from Croatia, studied in Karlovac at one of the rigorous German-language high schools, the Gymnasiums, established throughout the Austrian Empire.
الوسيط|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Tesla, Nikola (2011). My inventions: the autobiography of Nikola Tesla. Eastford: Martino Fine Books. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-61427-084-3. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Carlson 2013، ص. 21.
- ↑ Tesla does not mention which professor this was by name, but some sources conclude this was Prof Martin Sekulić.
- ↑ "Tesla Life and Legacy – Tesla's Early Years". PBS. د لاسرسينېټه ۰۸ جولای ۲۰۱۲. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ O'Neill 1944، ص. 33.
- ↑ Carlson 2013، ص. 32.
- ↑ Glenn, Jim, المحرر (1994). The complete patents of Nikola Tesla. New York: Barnes & Noble Books. د کتاب نړيواله کره شمېره 1-56619-266-8. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ "Nikola Tesla Timeline from Tesla Universe". Tesla Universe. د لاسرسينېټه ۱۶ جنوري ۲۰۱۷. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Tesla, Nikola (2011). My inventions: the autobiography of Nikola Tesla. Eastford: Martino Fine Books. د کتاب نړيواله کره شمېره 978-1-61427-084-3. الوسيط
|CitationClass=
تم تجاهله (مساعدة) - ↑ Seifer 2001.
- ليکنې په کومو کې چي د سربیائی ژبې توري موجود دي
- مخونه د ويکيډاټا د سرچينو سره
- د خاصيت کارولو پاڼې P1559
- د ويکيډاټا توکو کارونکي مخونه
- د خاصيت کارولو پاڼې P1477
- 1943م وفاتونه
- 7 جنوري وفاتونه
- د خاصيت کارولو پاڼې P570
- د خاصيت کارولو پاڼې P20
- د خاصيت کارولو پاڼې P551
- د خاصيت کارولو پاڼې P27
- د خاصيت کارولو پاڼې P69
- د خاصيت کارولو پاڼې P106
- ويونکي ژبې د ويکيډاټا څخه
- د خاصيت کارولو پاڼې P101
- دستخط ویکی ڈیٹا سے ماخوذ
- د خاصيت کارولو پاڼې P345
- د خاصيت کارولو پاڼې P935
- ليکنې په کومو کې چي د انګلیسي ژبې توري موجود دي
- په ويکيډاټا کې غير پښتو نښانونه
- ليکنې په کومو کې چي د کروشیائی ژبې توري موجود دي
- ليکنې په کومو کې چي د روسي ژبې توري موجود دي
- مخونه د اي اس بي ان جادوګر لينکونو سره