د مسلمانو فيلسوفانو لړليک

مسلمان فيلسوف هغه څوك دى، چې خپل اسلام ښكاره كړي، او د اسلامي زده كړو (اصول الدين) د فلسفي امورو رابرسېره كړي، او له دې سره سره د اسلامي زده كړو خاوند وي، د مثال په توگه: په دين پېژندنه --- اخرت پېژندنه او د اسلامي فلسفې په چارو كې د پوره زده كړو, فكر او نظر خاوند وي. نورې څانگې د نامتو مسلمانو فيلسوفانو لړليک:\ سيد بهاو الدين مجروح يعقوب کندي، ابو يوسف یعقوب ابن ايشاق الکندي (مړينه ۲۵۹ AH/۸۷۳ ز.پ) ابوبکر رازي, ابوبکر محمد ابن ذکريا الرازي (۲۵۱ AH/۸۶۵ ز.پ- ۳۱۳ AH/۹۲۵ ز.پ) فارابي, ابو نصر محمد ابن الفرخ الفارابي (۲۵۵ AH/۸۷۰ ز.پ- ۳۳۸ AH/۹۵۰ ز.پ) ابن مسره, (زېږېدنه ۲۶۹AH/۸۸۳ ز.پ) العامري, (مړينه ۳۸۱ AH/۹۹۲ ز.پ) ابن مسكويه, احمد ابن محمد مسکوويه (۳۱۹ AH/۹۳۲ AD - 420 AH/۱۰۳۰ AD) ابن الحېثم (۹۶۵ ز.پ - ۱۰۳۹ ز.پ) ابو ريحان البېروني (۹۷۳ ز.پ - ۱۰۴۸ ز.پ) ابو علي سينا بلخي, ابو علي الحسين ابن عبدالله ابن سينا (۳۶۹ AH/۹۸۰ ز.پ - ۴۳۷ AH/۱۰۳۷ ز.پ) غزالي, ابو حامد محمد ابن محمد الغزالي (۴۴۹ AH/۱۰۵۸ ز.پ - ۵۰۴ AH/۱۱۱۱ ز.پ) ابن باجه ابوبکر محمد ابن يحيا ابن السايغ (مړينه ۵۳۱ AH/۱۱۳۸ ز.پ) حباط الله ابوالبرکت البغدادي (۱۰۸۰-۱۱۶۵) ابن طفيل, ابوبکر محمد ابن عبدالمالک ابن محمد ابن طفيل القيسي الاندلاسي ابن رشد, ابو وليد محمد ابن احمد ابن محمد ابن احمد ابن احمد ابن رُشد (۵۱۹ AH/۱۱۲۶ ز.پ- ۵۹۳ AH/۱۱۹۸ ز.پ) ابن سبعين ابن خلدون عين القضات همداني شهاب الدين سهروردي ابن عربي خواجه نصيرالدين توسي مولانا فيضاني ميرداماد ملا صدرا شاه ولي الله علامه اقبال محمد باقر الصدر طباطبایی اخوان الصفا (The Brethren of Purity) هغه روڼ آندي چې د سُني گروهو په باب يې څه نه دي ويلي: فيلسوفان: ابحرى ابن سبعين كاتب قزوينى رشيدالدين فضل الله قطب الدين رازى Theosophers: فخرالدين رازى ايجى تفتازانى جرجانى د فلسفې ضد ابن تيمييه او د هغه شاگردان د فلسفې تاريخونه زكرياى قزوينى شمس الدين محمد آملى ابن خلدون صوفي فيلسوفان روزبهان بلقى شيرازى فريد الدين عطار (عطار نيشابورى) عمر سهروردى ابن عربي او د هغه ښوونځې نجم الدين كبرى سمنانى على همدانى مولانا جلال الدين بلخي محمود شبسترى و شمس الدين لاهيجى عبدالكريم جيلى نعمت الله ولى كرمانى حروفى او بكتاشى جامى حسين كاشفى عبدالغنى نابلسى نورعلى شاه ذهبيه هغه روڼ آندي چې په ځانگړې توگه يې د شيعه گروهو په باب خبرې کړي: خواجه نصيرالدين توسي اسماعيليان شهاب الدين سهروردى او د اشراق ښوونځې جلدكى صدرالدين دشتكى او د شېراز ښوونځې ميرداماد او د اصفهان مكتب ميرفندرسكى او د هغه زده کوونکي ملاصدرا او حكمت متعاليه رجب على تبريزى او د هغه زده کوونکي قاضى سعيد قمى د قم او تهران ښوونځي د خراسان ښوونځې ملا هادي سبزواري او د نېشاپور ښوونځې ابو الاعلى مودودي د نوي پېر مسلمان فيلسوفان سيد جمال الدين افغاني عبدالحی حبيبي امير حمزه شيوارې علامه طباطبايي طاهرالقادري سيد حسين نصر رياض احمد گوهر شاهي مرتضا مطهري موسی الصدر عمران نظر حسين ابن باجه شېخ الاشراق سهروردي عمر خيام