Jump to content

ويکيپېډيا ټولنه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

 

د ويکيپېډيا کارنان هغه کسان دي چې په ويکيپېډيا کې يو گڼوڼ لري او بيا په ويکيپيډيا کې د نويو ليکنو خپرولو سره سره بېلابېل سمونونه هم ترسره کوي. په ويکيپيډيا کې هر څوک يو کارن جوړېدلی شي او د ويکيپيډيا په هره ليکنه کې سمون کولی شي. تاسې هم په دې کې شامل شئ.
دم مهال پښتو ويکيپېډيا ۳۴٬۵۱۲ کارنان لري. خو په دغو کارنانو کې يې لږ شمېر فعاله کارنان دي چې دلته وخت په وخت ليکنې خپروي او نوې سمونې ترسره کوي۔ دلته داسې کارنان هم شته چې ويکيپېډيا ته ډېر وخت ورکوي او د پښتو ويکيپيډيا په لا ښه کولو او بډايه کولو لپاره هر وخت هڅې کوي.د ويکيپېډيا ټولنه [سرچينه پکارده] یا د ويکيپېډيا ټولنه (انګلیسي: Wikipedia community) ، د رضاکارانو یوه ټولنه ده چې د ویکیپیډیا آنلاین پوهنغونډ په جوړولو، ساتنه او ساتنه کې ونډه لري. "د ويکيپېډيا ليکونکي" يا "د ويکيپېډيا مرسته کوونکي" هم ورته ټولنه وايي. دا ډله معمولا ځان د یوې لویې ټولنې برخه ګڼي چې د ویکیمیډیا غورځنګ په نوم یادیږي.

د 2008 په اپریل کې، کلی شرکی ، لیکوال او لیکونکی، او مارټین واټینبرګ، کمپیوټر ساینس پوه، د ویکیپیډیا په جوړولو کې لګول شوی ټول وخت شاوخوا 100 ملیون ساعته اټکل کړی.

د ويکيپېډيا د مرسته کوونکو د هڅونې په اړه بېلابېلې څېړنې ترسره شوې دي. په 2003 کې، د اقتصاد په برخه کې د PhD زده کونکي، اندریا سیفولیلي، استدلال وکړ چې د ویکي سافټویر کې د ګډون ټیټ لیږد لګښت د "همغږي پرمختګ" لپاره کتلست او تسهیل کونکی دی، او دا چې د ویکیپیډیا په څیر د "تخلیقي جوړښت" طریقه ګډون هڅوي. مقاله "ولې خلک په ويکيپېډيا کې ليکي؟ په 2005 کې د اندریا فورټ او ایمی ایس برکمن لخوا د خلاص مینځپانګې په خپرولو کې د ونډې اخیستنې هڅونه د ویکیپیډیا ګډون لپاره د احتمالي هڅونې په اړه بحث کوي. دا مقاله د ویکیپیډیا مرسته کونکو په اړه د ایټور او ولګر په تیوري کې د اعتبار د دورې مفهوم پلي کوي او وړاندیز کوي چې د دې لامل چې خلک په ویکیپیډیا کې مرسته کوي په ټولنه کې وپیژندل شي. د ایډ ناو لخوا د 2007 په مقاله کې "What Motivates Wikiwriters" د داوطلبانو هڅونه په عمومي ډول د ویکیپیډیا مرسته کونکو هڅونې پورې اړه لري. هغه د رضاکارانو د شپږو هڅونو پر بنسټ یوه څیړنه ترسره کړه چې مخکې یې په یوه مقاله کې یادونه شوې. دا شپږ انګیزې دي:

د ويکيپېډيا د ټولنې د اندازې په اړه لومړنيو څېړنو د ويکيپېډيا د مرسته کوونکو په شمېر کې د پام وړ ودې کچه په ګوته کړه. تر 2009 پورې، د ودې کچه راټیټه شوه.

هڅونه

[سمول]
د ویکیمانیا 2012ډله ييز انځور.
د ويکيپېډيا ټولنې د جذبې او هڅونې په اړه يو فلم

د ويکيپېډيا ټولنې غړي عموماً په ويکيپېډيا کې د خپلو ونډو لپاره مالي يا نور تاوان نه ترلاسه کوي؛ حتی انعامونه لکه په ټولنیز حالت کې ډراماتیک زیاتوالی، یا د ودې امکان.

هغه په دې شپږو هڅونو کې دوه نور اضافه کړل:

  • ارزښتونه - د پرهیزګارۍ ارزښتونه څرګندول او د نورو سره مرسته کول
  • ټولنیز - ملګرتیا، په فعالیتونو کې ګډون چې نور یې د خوښې وړ وي
  • احساس - د فعالیت له لارې د پوهې پراختیا
  • کار - د کاري تجربې او مهارتونو ترلاسه کول
  • ملاتړي - د مثال په توګه د جرم کمول شخصي ګټه
  • ترویج - نورو ته د پوهې ښودل

د دې څیړنې پایلې وښودله چې تر ټولو ډیر ذکر شوي توکي په ترتیب سره "تفریح"، "ایډیالوژي" او "ارزښتونه" دي، او لږ تر لږه یاد شوي توکي "کار"، "ټولنیز" او "ملاتړ" دي.

  • ایډیالوژي - د هغه څه لپاره مالتړ ښودل چې د فعالیت لاندې ایډیالوژۍ په توګه لیدل کیږي (د مثال په توګه، دا پوهه باید وړیا وي)
  • تفریح - د فعالیت څخه خوند اخیستل

د ويکيميډيا بنسټ د ويکيپېډيا مرسته کوونکو او کاروونکو په اړه پراخې څېړنې ترسره کړي دي. په 2008 کې، د ويکيميډيا بنسټ د ملګرو ملتونو د پوهنتون د UNU-Merit انستيتوت "د خلاقيت همکارۍ ګروپ" په همکارۍ، د ويکيپېډيا لوستونکو او مدیرانو په اړه یوه څیړنه ترسره کړه. دغه څېړنه چې په دې برخه کې تر ټولو پراخه څېړنه وه، خپلې پایلې دوه کاله وروسته، د ۲۰۱۰ کال د مارچ په ۲۴ نېټه خپرې شوې. د 2011 راهیسې، ویکیمیډیا بنسټ په هرو شپږو میاشتو کې څیړنې ترسره کوي ترڅو د ویکیپیډیا مدیرانو ښه پوه شي او د دوی اړتیاوې په ښه توګه حل کړي.