Jump to content

شمالي امريکا

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
شمالي امريکا
برخه دامريکا لويه وچه
لنډنوم北米، 북미
نومېدو لاملAmerigo Vespucci، Turtle Island، north
Named byMatthias Ringmann، Iroquois mythology، Martin Waldseemüller
هېوادبې ارزښته
Located in/on physical featureNorthern hemisphere
کوارډينېټي موقعيت۴۷°۰′۰″N ۱۰۵°۰′۰″W
Coordinates of easternmost point۴۷°۳۱′۲۵″N ۵۲°۳۷′۱۰″W
Coordinates of northernmost point۸۳°۶′۴۱″N ۶۹°۵۷′۳۰″W
Coordinates of southernmost point۷°۱۲′۴۲″N ۸۰°۵۳′۸″W
Coordinates of westernmost point۵۲°۵۵′۱۶″N ۱۷۲°۲۶′۱۳″E
ترټولو لوړ ټکیDenali
ترټولو ټيټ ټکیBadwater Basin
د وگړو شمېر۶۱۳٬۱۵۰٬۰۰۰
Shares border withسوېلي امريکا، اوراسيا
سيمه۲۴٬۹۳۰٬۰۰۰±۱۰٬۰۰۰ کیلومتره مربع
Geography of topicgeography of North America
اقتصادeconomy of North America
Demographics of topicdemographics of North America
NCI Thesaurus IDC26275
Map

شمالي امریکا په شمالي نیمه کره کې یوه لویه وچه ده او تقریباً په بشپړ ډول په لویدیځ نیمه کره کې پرته ده. دا د امریکا د یوه واحد براعظم، شمالي برصغیر په توګه هم بیان کېدای شي. چې شمال خوا ته یې د ارکټیک سمندر، ختیځ ته د اتلانتیک سمندر، سویل ختیځ ته د سویلي امریکا او کارابین سمندر او لویدیځ او سویل کې له ارام سمندر سره ګډه پوله لري. ځکه چې دا د شمالي امریکا په ټیکټونک پلیټ کې واقع دی، نو ګرینلینډ د جغرافیه له پلوه د شمالي امریکا برخه ده.

شمالي امریکا شاوخوا 24,709,000 مربع کیلومتره (9,540,000 مربع میل) مساحت لري، چې د نړۍ د ځمکې شاوخوا 16.5 سلنه جوړوي او د ټولې ځمکې شاوخوا سلنه جوړوي. شمالي امریکا د آسیا او افریقا وروسته د مساحت له مخې دریم لوی براعظم دی او د آسیا، افریقا او اروپا وروسته د نفوس له مخې څلورمه قاره پېژندل کېږي. په 2013 کې، د هغې نفوس په 23 خپلواکو دولتونو کې نږدې 579 میلیون نفوس اټکل شوی، چې د نړۍ د نفوس شاوخوا 7.5 سلنه جوړوي.

شمالي امریکا ته د تیرې یخنۍ دورې په درشل کې د لومړي ځل لپاره د انسانانو له خوا نږدې 40,000 څخه تر 17,000 کاله دمخه د بیرینګ ځمکني پل څخه تیریدلو ور ورسیده. د  Paleoهند په نامه دوره د شاوخوا 10,000 کلونو دمخه (د لرغونو یا میسو-هندي دورې پیل) پورې اړه لري. کلاسیک مرحله تقریبا د 6 څخه تر 13 پیړیو پورې اړه لري. لومړني ثبت شوي اروپایان چې شمالي امریکا ته سفر کوي (د ګرینلینډ پرته) له میلاد څخه ۱۰۰۰ کاله وړاندې شاوخوا نورس و. په 1492 کې د کریسټوفر کولمبس راتګ د اتلانتیک تبادله رامنځته کړه چې پکې د کشف د دورې او د عصري دورې په لومړیو کې د اروپایی میشته خلکو مهاجرت شامل وو. د نن ورځې کلتوري او توکمیز نمونې د اروپایی استعمارانو، ځایی خلکو، افریقایي غلامانو، د اروپا، آسیا او سویلي آسیا څخه مهاجرینو او د دې ډلو د اولادونو ترمنځ تعامل منعکس کوي.[۱][۲]

سرچينې او ياداښتونه


  1. "Amerigo Vespucci". Encyclopædia Britannica. 
  2. Lua error in Module:Citation/CS1/Utilities at line 38: bad argument #1 to 'ipairs' (table expected, got nil).