سواهيلي ژبه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
سواحلي ژبه
Kiswahili (سواهيلي)
كِسْوَحِيلِ (سواهيلي) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
اغېزمېدنه لخوا د
عامه معلومات
عمومي معلومات
ځانګړې وېشنيزه
سیمييزيتوب د
د لیکلو سیسټم
د ويونکو شمېر
۱۵٬۴۳۷٬۳۹۰[۵] (۲۰۱۲) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
ايزو ۶۳۹-۱ کوډ
sw[۶] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
د ژبې کوډ
sw ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
هېواد
سواهيلي ژبه
Default
  • سواهيلي ژبه
د ژبې کوډونه
آيسو ۶۳۹-۳

سواهیلي ، چې د سواحلي ژبې په نوم هم یادیږي، د ختیځې افریقا په ساحلونو کې خپره شوې د بانتو ژبې څانګه ده [۱۲] [۱۳] او د تانزانیا ، کېنيا [۱۴] یوګانډا [۱۵] ، کانګو د دیموکراتیک جمهوریت ملي ، او ا د سواهیلي خلکو مورنۍ ژبه ده، او دا د افریقا لوی جهيلونو او د ختیځې او سوېل ختیځې افریقا نورو برخو لکه تانزانیا، کېنیا، یوګانډا ، روانډا ، برونډې ، موزمبیک ، او د کانګو دیموکراتیک جمهوریت کې هم ويل کيږي.[۱۶] کومورو ژبه ،چې د کوموروس رسمي ژبه ده، ځینې وختونه د سواهیلي ژبې په توګه طبقه بندي کیږي، که څه هم دا د ځینو سرچینو له مخې یوه خپلواکه ژبه ګڼل کیږي. [۱۷] د کومورو ژبه د سواهيلي ژبې سره خپلوي لري. [۱۸]

د سواهيلي ژبې د ويونکو شمېر د اټکل له مخې د ۵۰ - ۱۰۰ مېلونو ترمنځ دی [۱۹] دا د افریقایي اتحادیې لخوا تصویب شوې ژبه ده، او د ختیځې افریقا ټولنه د عامه اړیکو رسمي ژبه ګڼي. [۲۰]

د سوېلي افریقا په سواحلو کې د عربي ژبو خلکو او هندي سوداګرو سره د تماس په پایله کې سواهیلي ژبه ډېر ويوکي له عربي [۲۱] او سانسکريت [۲۲] څخه اخلي. [۲۳] د پرتګالي ژبې داسې کلمې هم شته چې اوس په لاتیني تورو لیکل شوي، خو مخکې په عربي تورو لیکل کېدې.

لیکنه[سمول]

عربي[سمول]

سواهيلي په عربي ليکدود کې، د پوځي یادگار څخه د یادګار تخته، دارالسلام (1927).

د سواهیلي متنونه چې په عربي ليکدود د عربي ليکنو په څېر وو لکه څنګه چې د قرانکريم متن ليکل کيږي، عين همداسې سواهيلي ليکنې هم ليکل کېدې، ځینې لیکوالان په دې لټه کې وو چې د ځینو کلمو د تلفظ لپاره د عربي اندازې اټکل وکړي، لکه د "س" په "سا" بدلول او د "ک" ځای په "کف" سره. [۲۴] د عربي سره د سواهیلي ژبې اړیکه په ختیځه افریقا کې د عمانیانو د اړیکو له امله ده، په ځانګړې توګه د زنجبار سیمه او تانزانیا ، دا د اوولسمې پېړۍ په نیمایي کې د یاریبه دورې راهیسې د عمان د سلطنت مستقیم حاکمیت لاندې راغی. [۲۵]

سرچينې[سمول]

  1. "اتنولوګ" (په انګليسي ژبه ژبه کي). SIL International. د لاسرسي‌نېټه ۱۰ مې ۲۰۱۹. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)صيانة CS1: لغة غير مدعومة (link)
  2. Reference URL: https://www.ethnologue.com/language/swa.
  3. Reference URL: https://iso639-3.sil.org/code/swa.
  4. Stated in: The Cambridge Encyclopedia of Language. Page(s): 314. Publisher: Cambridge University Press. د خپرولو نیټه: ۱۹۸۷. ليکوال: David Crystal.
  5. Stated in: اتنولوګ. Publisher: SIL International. د اثر ژبه يا نوم: انګليسي ژبه. ISSN: 1946-9675.
  6. "Language". منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود)
  7. "ScriptSource - Tanzania". د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اگسټ ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  8. "ScriptSource - Democratic Republic of the Congo". د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اگسټ ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  9. "ScriptSource - Kenya". د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اگسټ ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  10. "ScriptSource - Rwanda". د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اگسټ ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  11. "ScriptSource - Uganda". د لاسرسي‌نېټه ۲۱ اگسټ ۲۰۲۳. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); تحقق من التاريخ في: |access-date= (لارښود)
  12. "The Constitution of Kenya". Kenya Law Reports. 23 April 2016. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); ورک يا خالي|url= (لارښود)
  13. "The Constitution of Kenya". Kenya Law Reports. 23 April 2016. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); ورک يا خالي|url= (لارښود)
  14. "Tanzania Profile". Tanzanian Government. 23 July 2017. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); ورک يا خالي|url= (لارښود)
  15. (National). Statutory national working language (2005, Constitution Amendment Act, Article 6(2)). 34,113,000 in Uganda, all users. L1 users: 313,000 (2015 J. Leclerc). L2 users: 33,800,000 (2015).
  16. Prins 1961
  17. Nurse and Hinnebusch, 1993, p.18
  18. Nurse and Hinnebusch, 1993
  19. "HOME - Home". Swahililanguage.stanford.edu. 19 July 2016. After Arabic, Swahili is the most widely used African language but the number of its speakers is another area in which there is little agreement. The most commonly mentioned numbers are 50, 80, and 100 million people. [...] The number of its native speakers has been placed at just under 2 million. منځګړی |CitationClass= له پامه غورځول شوی (لارښود); ورک يا خالي|url= (لارښود)
  20. Development and Promotion of Extractive Industries and Mineral Value Addition Archived 21 October 2016[Date mismatch] at the Wayback Machine.
  21. The Routledge Concise Compendium of the World's Languages (2nd ed.), George L. Campbell and Gareth King. Routledge (2011), p. 678. ISBN 978-0-415-47841-0
  22. Constance Jones and James D. Ryan, Encyclopedia of Hinduism, ISBN 978-0816073368, pp. 10-12
  23. A. Lodhi (2000), Oriental influences in Swahili: a study in language and culture contacts, ISBN 978-9173463775, pp. 72-84
  24. کينډۍ:أيقونة إنجليزية Yahya Ali Omar and Annmarie Drury. (2002) The Swahili Manuscripts Project at SOAS Archived 26 February 2020[Date mismatch] at the Wayback Machine. کينډۍ:وصلة مكسورة
  25. عمان الديمقراطية الإسلامية تقاليد الإمامة والتاريخ السياسي الحديث 1500-1970 د.حسين غباس