Jump to content

سواهيلي ژبه

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
سواهيلي ژبه
Kiswahili (سواهيلي)[۱]
كِسْوَحِيلِ (سواهيلي) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
اړوند
اغېزمن شوی له
ټوليز مالومات
عمومي مالومات
ځانګړې وېشنيزه
سیمييزتوب د
ليکدود
ويونکو شمېر
۱۵٬۴۳۷٬۳۹۰[۶] (۲۰۱۲) ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
آيسو ۶۳۹-۱ کوډ
sw[۷] ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
د ژبې کوډ
sw ددې ځانګړني سمول پر ویکي‌ډېټا
هېواد
سواهيلي ژبه
Default
  • سواهيلي ژبه
ژبکوډونه
آيسو ۶۳۹-۳

سواهیلي ، چې د سواحلي ژبې په نوم هم یادیږي، د ختیځې افریقا په ساحلونو کې خپره شوې د بانتو ژبې څانګه ده [۱۳] [۱۴] او د تانزانیا ، کېنيا [۱۵] یوګانډا [۱۶] ، کانګو د دیموکراتیک جمهوریت ملي ، او ا د سواهیلي خلکو مورنۍ ژبه ده، او دا د افریقا لوی جهيلونو او د ختیځې او سوېل ختیځې افریقا نورو برخو لکه تانزانیا، کېنیا، یوګانډا ، روانډا ، برونډې ، موزمبیک ، او د کانګو دیموکراتیک جمهوریت کې هم ويل کيږي.[۱۷] کومورو ژبه ،چې د کوموروس رسمي ژبه ده، ځینې وختونه د سواهیلي ژبې په توګه طبقه بندي کیږي، که څه هم دا د ځینو سرچینو له مخې یوه خپلواکه ژبه ګڼل کیږي. [۱۸] د کومورو ژبه د سواهيلي ژبې سره خپلوي لري. [۱۹]

د سواهيلي ژبې د ويونکو شمېر د اټکل له مخې د ۵۰ - ۱۰۰ مېلونو ترمنځ دی [۲۰] دا د افریقایي اتحادیې لخوا تصویب شوې ژبه ده، او د ختیځې افریقا ټولنه د عامه اړیکو رسمي ژبه ګڼي. [۲۱]

د سوېلي افریقا په سواحلو کې د عربي ژبو خلکو او هندي سوداګرو سره د تماس په پایله کې سواهیلي ژبه ډېر ويوکي له عربي [۲۲] او سانسکريت [۲۳] څخه اخلي. [۲۴] د پرتګالي ژبې داسې کلمې هم شته چې اوس په لاتیني تورو لیکل شوي، خو مخکې په عربي تورو لیکل کېدې.

لیکنه

[سمول]

عربي

[سمول]
سواهيلي په عربي ليکدود کې، د پوځي یادگار څخه د یادګار تخته، دارالسلام (1927).

د سواهیلي متنونه چې په عربي ليکدود د عربي ليکنو په څېر وو لکه څنګه چې د قرانکريم متن ليکل کيږي، عين همداسې سواهيلي ليکنې هم ليکل کېدې، ځینې لیکوالان په دې لټه کې وو چې د ځینو کلمو د تلفظ لپاره د عربي اندازې اټکل وکړي، لکه د "س" په "سا" بدلول او د "ک" ځای په "کف" سره. [۲۵] د عربي سره د سواهیلي ژبې اړیکه په ختیځه افریقا کې د عمانیانو د اړیکو له امله ده، په ځانګړې توګه د زنجبار سیمه او تانزانیا ، دا د اوولسمې پېړۍ په نیمایي کې د یاریبه دورې راهیسې د عمان د سلطنت مستقیم حاکمیت لاندې راغی. [۲۶]

سرچينې

[سمول]
  1. سرچينې تړی: https://github.com/unicode-org/cldr/blob/main/common/main/sw.xml.
  2. "اېتنولوګ" (په انګليسي ژبه). SIL International. نه اخيستل شوی 10 مې 2019.{{cite web}}: سرچينه ساتل:ناپېژانده ژبه (link)
  3. سرچينې تړی: https://www.ethnologue.com/language/swa.
  4. سرچينې تړی: https://iso639-3.sil.org/code/swa.
  5. ذکر کېدنه: The Cambridge Encyclopedia of Language. Page(s): 314. Publisher: Cambridge University Press. خپرېدو نېټه: ۱۹۸۷. ليکوال: David Crystal.
  6. ذکر کېدنه: اېتنولوګ. Publisher: SIL International. اثر ژبه: انګليسي ژبه. ISSN: 1946-9675.
  7. "Language".
  8. "ScriptSource - Tanzania". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
  9. "ScriptSource - Democratic Republic of the Congo". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
  10. "ScriptSource - Kenya". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
  11. "ScriptSource - Rwanda". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
  12. "ScriptSource - Uganda". نه اخيستل شوی 21 اگسټ 2023.
  13. "The Constitution of Kenya". Kenya Law Reports. 23 April 2016. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |تاريخ الوصول= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ= ignored (help); Unknown parameter |عنوان= ignored (help); Unknown parameter |مسار أرشيف= ignored (help); Unknown parameter |مسار= ignored (help)ساتل CS1: url-status (link)
  14. "The Constitution of Kenya". Kenya Law Reports. 23 April 2016. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help); Unknown parameter |تاريخ الأرشيف= ignored (help); Unknown parameter |تاريخ الوصول= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ= ignored (help); Unknown parameter |عنوان= ignored (help); Unknown parameter |مسار أرشيف= ignored (help); Unknown parameter |مسار= ignored (help)ساتل CS1: url-status (link)
  15. "Tanzania Profile". Tanzanian Government. 23 July 2017. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help); Unknown parameter |خونديځ= ignored (help); Unknown parameter |مسار أرشيف= ignored (help); Unknown parameter |مسار= ignored (help); Unknown parameter |موقع= ignored (help)
  16. (National). Statutory national working language (2005, Constitution Amendment Act, Article 6(2)). 34,113,000 in Uganda, all users. L1 users: 313,000 (2015 J. Leclerc). L2 users: 33,800,000 (2015).
  17. Prins 1961
  18. Nurse and Hinnebusch, 1993, p.18
  19. Nurse and Hinnebusch, 1993
  20. "HOME - Home". Swahililanguage.stanford.edu. 19 July 2016. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help); Unknown parameter |اقتباس= ignored (help); Unknown parameter |خونديځ= ignored (help); Unknown parameter |مسار أرشيف= ignored (help); Unknown parameter |مسار= ignored (help)
  21. Development and Promotion of Extractive Industries and Mineral Value Addition Archived 21 October 2016[Date mismatch] at the Wayback Machine.
  22. The Routledge Concise Compendium of the World's Languages (2nd ed.), George L. Campbell and Gareth King. Routledge (2011), p. 678. ISBN 978-0-415-47841-0
  23. Constance Jones and James D. Ryan, Encyclopedia of Hinduism, ISBN 978-0816073368, pp. 10-12
  24. A. Lodhi (2000), Oriental influences in Swahili: a study in language and culture contacts, ISBN 978-9173463775, pp. 72-84
  25. کينډۍ:أيقونة إنجليزية Yahya Ali Omar and Annmarie Drury. (2002) The Swahili Manuscripts Project at SOAS Archived 26 February 2020[Date mismatch] at the Wayback Machine. کينډۍ:وصلة مكسورة
  26. عمان الديمقراطية الإسلامية تقاليد الإمامة والتاريخ السياسي الحديث 1500-1970 د.حسين غباس