خطوط براهمی

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

براهمي ليکدود د رسم الخطونو یوه ټولګه ده چې په هند او ګاونډیو هېوادونو کې د ژبو لیکلو لپاره کارول کیږي. او دوی یوه کورنۍ جوړوي. [۱] دوی په ټوله برصغير ، سوېل ختیځه آسیا او د ختیځې آسیا په ځينو برخو کې کارول کیږي، او حتی په جاپان کې دوی د سيددهام په بڼه کارول کیږي.

شاه ليد[سمول]

د پاچا اشوکا د ستنې څخه یوه لیکنه، په درېيمه مخزېږديزه پېړۍ کې

د براهمي ليکدود نوم د برهما او برهمن څخه اخیستل شوی چې مانا یې دا ده چې دا ليکدود د هندوانو د خدای برهما له خوا رامینځته شوی. لومړنی براهمي ليکدود د آرامي ليکدود څخه اخیستل شوی او له هغه ځایه د فينيقي ليکدود څخه اخیستل شوی. دا ليکدود د دېوناګري ليکدود دی چې د هندي لیکلو لپاره کارول کیږي. د براهمي ليکدود لومړني شواهد په پاکستان کې د سېند د سیند په تمدن کې وموندل شول.

ځانګړتياوې[سمول]

اندو-آريايي ژبې برهمي-خوشا ليکدود کاروي کاروي (د تورې آبي په استثنا سره: اردو، پشه يي، کوهستاني او کهوار، چې له عربي څخه اخيستل شوې ليکدود کاروي).
دراویډي ژبې د برهمي کورنۍ له ليکدود څخه کار اخلي: (د براهوي په استثنا سره، کوم چې د عربي څخه اخیستل شوی ليکدود کاروي. )

براهمي ليکدود د ابوګيدا ليکدود يو ډول دی.

ځینې ځانګړتیاوې، چې په ډېری تورو کې شتون لري، مګر په ټولو کې نه، په لاندې ډول دي:

  • هر توری دوه بڼې لري، یوه خپلواکه بڼه، کله چې دا د کنسوننټ برخه نه وي، او یو انحصاري بڼه، کله چې دا د کنسوننټ سره وصل وي. د حروفونو په ډول پورې اړه لري، انحصاري فورمې کیدای شي د کنسوننټ په ښي، ښي، پورتنۍ، ښکته، یا چپ او ښي خوا کې کیښودل شي یا یوه جمله مات شي.
  • کنسوننټونه په لیکچرونو کې یوځای کیدی شي (دوه توري چې یو بل سره ودریږي او خراب شوي وي) (په دیوانګري کې تر 4 پورې). د برهمي خط "ر" د نورو حروفو په منځ کې هر ځای یو ځانګړی حالت لري - یو ځانګړی لیکچر .
  • د حروفو د پوزې د تلفظ لپاره یا د وهلو سره جلا حروف شتون لري.
  • د الفبا ترتیب دا دی: واولونه ، نرم تالوی کنسوننټونه، د تالوی کنسوننټونه، شاته کنسوننټونه، د غاښونو کنزونټونه، دولبی کنسوننټونه ، د ناک کنزونونه، صفیری او نور . د دې ویشل شوي ګروپونو څخه هر یو څلور خنډ لرونکي کنسوننټونه لري (د ټولو څلورو ممکنه تنفس او غږ حالتونو سره) او یو صامت تودماغي دی .

پرتلنه[سمول]

وينګ


ISO ka kha ga gha ca cha ja jha ñ ṭa ṭha ḍa ḍha ṇa ta tha da dha na pa pha ba bha ma ya ra la ḷa v śa ṣa sa h
Assamese
Bengali
Devanagari
Gujarati
Odia ନ଼ ର଼ ଳ଼
Gurmukhi ਲ਼ ਸ਼
Tibetan
Sylheti
Brahmi 𑀓

𑀔

𑀕

𑀖

𑀗

𑀘

𑀙

𑀚

𑀛

𑀜

𑀝

𑀞

𑀟

𑀠

𑀡

𑀢

𑀣

𑀤

𑀥

𑀦

𑀧

𑀨

𑀩

𑀪

𑀫

𑀬

𑀭

𑀮

𑀴 𑀯

𑀰

𑀱

𑀲

𑀳

Telugu
Kannada
Sinhala
Malayalam
Tamil
Burmese က ဉ / ည
Khmer
Thai
Lao
Balinese
Javanese
Sundanese
Lontara
Batak (Toba) ᯠ/ᯛ




سورونه

ISO a ā æ ɒ i ī u ū e ē ai o ō au r̥̄ l̥̄
a ka ā æ ɒ i ki ī u ku ū e ke ē ai kai ko au kau kr̥ r̥̄ kr̥̄ kl̥ l̥̄ kl̥̄ kṁ kḥ k
Odia କା ଅଽ କଽ କି କୀ କୁ କୂ କେ କୈ କୋ କୌ କୃ କୃ୍ କ୍ଲୃ କ୍ଳୃ କଂ କଃ କ୍
Assamese কা অ্যা ক্যা কি কী কু কূ কে কৈ অৗ কৗ কো কৌ কৃ কৄ কৢ কৣ অং কং অঃ কঃ ক্
Bengali কা অ্যা ক্যা কি কী কু কূ কে কৈ কো কৌ কৃ কৄ কৢ কৣ
Devanagari का अॅ कॅ कॉ कि की कु कू कॆ के कै कॊ को कौ कृ कॄ कॢ कॣ अं कं अः कः क्
Gujarati કા         કિ કી કુ કૂ     કે કૈ     કો કૌ કૃ કૄ કૢ કૣ
Gurmukhi ਕਾ ਕਿ ਕੀ ਕੁ ਕੂ ਕੇ ਕੈ ਕੋ ਕੌ
Tibetan ཨཱ ཀཱ ཨི ཀི ཨཱི ཀཱི ཨུ ཀུ ཨཱུ ཀཱུ ཨེ ཀེ ཨཻ ཀཻ ཨོ ཀོ ཨཽ ཀཽ རྀ ཀྲྀ རཱྀ ཀཷ ལྀ ཀླྀ ལཱྀ ཀླཱྀ
Brahmi 𑀅 𑀓 𑀆 𑀓𑀸 𑀇 𑀓𑀺 𑀈 𑀓𑀻 𑀉 𑀓𑀼 𑀊 𑀓𑀽 𑀏 𑀓𑁂 𑀐 𑀓𑁃 𑀑 𑀓𑁄 𑀒 𑀓𑁅 𑀋 𑀓𑀾 𑀌 𑀓𑀿 𑀍 𑀓𑁀 𑀎 𑀓𑁁
Telugu కా కి కీ కు కూ కె కే కై కొ కో కౌ కృ కౄ కౢ కౣ అం కం అః కః క్
Kannada ಕಾ ಕಿ ಕೀ ಕು ಕೂ ಕೆ ಕೇ ಕೈ ಕೊ ಕೋ ಕೌ ಕೃ ಕೄ ಕೢ ಕೣ అం ಕಂ అః ಕಃ ಕ್
Sinhala කා කැ කෑ කි කී කු කූ කෙ කේ කෛ කො කෝ කෞ සෘ කෘ සෲ කෲ කෟ කෳ අං කං අඃ කඃ ක්
Malayalam കാ കി കീ കു കൂ കെ കേ കൈ കൊ കോ കൗ കൃ കൄ കൢ കൣ അം കം അഃ കഃ ക്
Tamil கா கி கீ கு கூ கெ கே கை கொ கோ கௌ க்
Burmese ကက အာအာ ကာကာ ကိကိ ကီကီ ကုကု ကူကူ ကေကေ အေးအေး ကေးကေး ကောကော ကော်ကော် ကၖကၖ ကၗကၗ ကၘကၘ ကၙကၙ
Khmer កា កិ កី កុ កូ កេ កៃ កោ កៅ ក្ឫ ក្ឬ ក្ឭ ក្ឮ
Thai อ (อะ) ก (กะ) อา กา แอ แก (ออ) (กอ) อิ กิ อี กี อุ กุ อู กู (เอะ) (เกะ) เอ เก ไอ ไก (โอะ) (โกะ) โก เอา เกา กฺฤ ฤๅ กฺฤๅ กฺฦ ฦๅ กฺฦๅ อํ กํ อะ (อะฮฺ) กะ (กะฮฺ) กฺ (ก/ก์)
Lao ກັ ກາ ກິ ກີ ກຸ ກູ ເກ ໄກ/ໃກ ໂກ ເກົາ/ກາວ
Balinese ᬓᬵ
ᬓᬶ ᬓᬷ ᬓᬸ ᬓᬹ ᬓᬾ ᬓᬿ ᬓᭀ ᬓᭁ ᬓᬺ ᬓᬻ ᬓᬼ ᬓᬽ
Javanese ꦄꦴ ꦏꦴ ꦏꦶ ꦏꦷ ꦏꦸ ꦈꦴ ꦏꦹ ꦏꦺ ꦏꦻ ꦏꦺꦴ ꦎꦴ ꦏꦻꦴ ꦏꦽ ꦉꦴ ꦏꦽꦴ
Sundanese ᮊᮤ ᮊᮥ ᮊᮦ ᮊᮧ
Buginese ᨕᨗ ᨕᨘ ᨕᨙ ᨕᨚ
Bataknese (Toba) ᯂᯪ ᯂᯮ ᯂᯩ ᯂᯬ

شمېرې

Hindu-Arabic 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Odia
Assamese
Bengali
Devanagari
Gujarati
Gurmukhi
Tibetan
Brahmi N 𑁒 𑁓 𑁔 𑁕 𑁖 𑁗 𑁘 𑁙 𑁚
Brahmi D 𑁦 𑁧 𑁨 𑁩 𑁪 𑁫 𑁬 𑁭 𑁮 𑁯
Telugu
Kannada
Malayalam
Sinhala
Tamil
Burmese
Khmer
Thai
Lao
Balinese
Javanese
Sundanese

د براهمي ليکدودونو نوملړ[سمول]

شمالي براهمي ليکدود

ګرمهکي ليکدود

شاردا ليکدود

سیددهام ليکدود

دېوناګري ليکدود

ګوجراتي ليکدود

تهانا ليکدود

اسامي

بنګالي

کیتي

تبتي

نیپالي

جنوبي براهمي

جاویاني الفبا

سينهالا ليکدود

مليالم ليکدود

تامیل

خمیر

تايي

تېلوګو

سرچینې[سمول]

  1. "Brahmic scripts". Wikipedia (په انګلیسي ژبه کي). 2018-06-11. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)