جنس

جنس هغه بیولوژیکي ځانګړتیا ده چې دا ټاکي چې ایا د جنسي تولید کونکي ارګانیزم نارینه یا ښځینه ګیمیټ تولیدوي.د جنسي تکثیر په جریان کې، یو نارینه او ښځینه ګیمات د زیګوټ جوړولو لپاره فیوز کوي، کوم چې په یو اولاد کې وده کوي چې د هر والدین څخه ځانګړتیاوې په میراث کې دي.د کنوانسیون له مخې، هغه ژوندی موجودات چې کوچني، ډیر ګرځنده ګیمیټونه تولیدوي ( سپرماتوزا ، سپرم ) نارینه بلل کیږي، پداسې حال کې چې هغه ژوندی موجودات چې لوی، غیر ګرځنده ګیمات تولیدوي ( اووا ، ډیری وختونه د هګۍ حجرو په نوم یادیږي) ښځینه بلل کیږي.یو ژوندی موجود چې دواړه ډوله ګیمیټ تولیدوي هیرمافروډیټ دی.

په غیر هیرمافروډیټیک ډولونو کې ، د یو فرد جنس د څو بیولوژیکي جنس ټاکلو سیسټمونو څخه یو له لارې ټاکل کیږي. ډیری تی لرونکي ډولونه د XY جنس ټاکلو سیسټم لري، چیرې چې نارینه معمولا یو X او یو Y کروموزوم (XY) لري، او ښځینه معمولا دوه X کروموزوم (XX) لري. په حیواناتو کې د کروموزوم د جنسیت ټاکلو نور سیسټمونه په مرغیو کې د ZW سیسټم ، او په ځینو حشراتو کې د XO سیسټم شامل دي. په مختلفو چاپیریالي سیسټمونو کې د تودوخې پورې تړلي جنس تعیین په ریښتیني او کرسټاسین کې شامل دي.

د یو ډول نر او ښځه ممکن په فزیکي لحاظ سره یو شان وي (جنسي مونومورفیزم) یا فزیکي توپیر ولري ( جنسي ډیمورفیزم ). په جنسی ډول ډیمورفیک ډولونو کې، د ډیری مرغیو او تی لرونکو حیواناتو په شمول، د یو فرد جنسیت معمولا د هغه فرد د جنسي ځانګړتیاوو د کتنې له لارې پیژندل کیږي. د جنسیت انتخاب یا د ملګری انتخاب کولی شي د جنسونو ترمنځ د توپیرونو تکامل ګړندی کړي.

د نارینه او ښځینه اصطلاحات عموما د جنسیت له پلوه په بې توپیره ډولونو کې نه پلي کیږي په کوم کې چې افراد isomorphic وي (ورته ورته ښکاري) او ګیمیټونه isogamous دي (په اندازې او شکل کې د توپیر وړ ندي) ، لکه شنه الګا Ulva lactuca . د افرادو تر منځ ځینې ډولونه فعال توپیرونه لکه په فنګسي کې، کیدای شي د ملن ډولونو ته راجع شي.