تانبه:روسيه/پېژندنه
 |
 |
'روسيه' (په روسي:Россия، فونيټيک:Россия) د روسيې د رسمي نومد روسيې فدراسيون سره (Россиийская Федерация, Расиская федрация) د نړۍ تر ټولو لوی هېواد دی چې د يوروشيا په شمال کې پروت دی. دا هېواد په شمالي آسیا او ختیځه اروپا کې موقعیت لري او د شمالي آرام سمندر او د ارکټیک بحر سره پوله لري. او دا د کاسپين سمندر، تور سمندر، بالتيک سمندر سره نيي پوله هم لري. روسيه له ۱۴ اسیايي او اروپايي هېوادونو سره ځمکنۍ پولې لري او د بیرینګ بحیرې، جاپان سمندر، کاسپین بحیرې، تور سمندرګي، او بالتیک سمندر دا یو بحر لري.
روسیه د 17,075,400 مربع کیلومتره مساحت سره د نړۍ ترټولو لوی هېواد دی. د روسیې مساحت د کاناډا یا چین یا د متحده ایالاتو مساحت دوه چنده کم او د افریقا د لویې وچې له نیمایي څخه زیات مساحت لري. دا هیواد په لوړو عرض البلدونو کې موقعیت لري او د هیواد ډیری سیمې سړې دي او لږ اورښت لري. له همدې امله د دغه هېواد زياتره سيمې (په ځانګړې توګه د سترې ځمکې سايبريا) ناامنه دي او په دغو سيمو کې کرنه ناشونې ده. د روسیې پلازمینه د مسکو ښار دی، چې د هیواد په لویدیځ او اروپا کې پروت دی او د اروپا لوی ښار دی.
روسیه په نړۍ کې نهم ډیر نفوس لرونکی هیواد دی چې شاوخوا 144.5 ملیون نفوس لري (په 2017 کې). د نفوس کثافت روسیه په هر مربع کیلو متر کې 8.4 خلک لري، چې په نړۍ کې د نفوسو د کثافت ترټولو ټیټه کچه ده. دغه راز په دغه هېواد کې د نفوسو د ودې کچه هم منفي ده. د روسيې د نفوس ډېره برخه د دغه هېواد په لوېديځ (اروپايي برخه) کې ژوند کوي. د 2010 کال د سرشمیرنې له مخې، د دې هیواد نږدې 81 سلنه خلک روسي نژاد دي. په دغه هېواد کې ټولټال ۱۶۰ توکمونه ژوند کوي. تاتار د روسیې د نفوس 3.9٪ جوړوي او په دې هیواد کې ترټولو لوی توکمیز اقلیت ګڼل کیږي. اوکراينيان، چواش، بشکر، چيچنيان، او ارمنيان هم هر يو له يو ميليون څخه زيات وګړي لري او قفقازيان. آوارس، بیلروسیان، آسیايان، آذربایجانیان او قزاقان د روسیې د نورو نفوس لرونکو توکمونو څخه دي.