Jump to content

بنو (ښار)

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا
بنو
بنو
بنو
د بنو مریان دروازه
د بنو مریان دروازه
د بنو مریان دروازه

Map
کورډېناټونه: ۳۲°۵۹′۲۰″شمال ۷۰°۳۶′۲۰″ختیځ / 32.988888888889°شمال 70.605555555556°ختيځ / 32.988888888889; 70.605555555556   د (P625) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
اداري وېش
هېواد پاکستان پاکستان
ايالت خیبر پښتونخوا
ډېوژن بنو سيمه
ولسوالۍ بنو ولسوالۍ
پلازمینه د:
هيډکواټر بنو
پراخوالی
 • ټولټال ۱٬۲۲۷ کلوميټر٢ (۴۷۴ میله  مربع)
لوړوالی 3806 متر   د (P2044) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
نفوس شمېرنه (2014)
 • ټولټال ۱,۰۷۳,۰۰۰
 • د نفوسو کثافت ۵۵۲/کلوميټر٢ (۱٬۴۳۰/ميله مربع)
 • ژبې پښتو
وروستي مالومات
وخت زون پ ځ و (ه.ن.و+5)
سيمه ييز د زنګ کوډ 0928  د (P473) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
جيو کوډ 1183460[۱]  د (P1566) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
ستر ټبر پښتون
رسمي وېبپاڼه د تاييدولو سرچينه  د (P856) برخه د ويکيډاټا له لارې سمه کړئ
بنو ولسوالۍ د خيبرپښتونخوا ایالت یوه ولسوالۍ ده

بنو ولسوالۍ د خېبر پښتونخوا صوبې په جنوب کې یو له مهمو ښکلو ښارونو څخه دی. چې وزیرستان ته څېرمه موقعیت لري. ښار په 1848 کې د اډوارډ لخوا تاسیس شو. بنو د برتانوي واکمنۍ پر مهال یو مهم سرحدي ښارګوټی وو. بنو یو زرغون ښار دی، د عامو خلکو کاروبار کرنه او د څارویو پالنه ده. د دې تر څنګ په صنعتونو کې د ټوکر او شکر فابریکې شاملې دي. د سیمې مشهور سوغاتونه نسوار، مصالحې او حنا دي چې په ټوله نړۍ کې مشهور دي. په مشهورو کسانو کې د خیبر پښتونخوا اعلی وزیر اکرم خان دراني او پخوانی ولسمشر غلام اسحاق خان شامل دي. دلته یو پوهنتون، څلور درجې کالجونه، یو پولی تخنیک کالج، یو کامرس کالج، یو ابتدايي کالج او له لسو څخه ډېر عالي ښوونځي شتون لري. د دې تر څنګ په کرم ګهي کې د اوبو د برېښنا دوه فابریکې او د باران د اوبو یو بند هم جوړ شوی دی.

دوتنه:Bannu1.JPG
د کچکوټ کانال

بنو په جغرافیایي، تاریخي او سیاسي لحاظ په یو مهم ځای کې موقعیت لري. بنو له یوې خوا له افغانستان او بلې خوا له پنجاب سره ګډه پوله لري. له همدې امله، په تیرو وختونو کې د بهرنیو فاتحانو لپاره یوه لاره وه. دا هند ته د رسېدو تر ټولو لنډه خو تر ټولو سخته لار وه. بهرني فاتحان به د لوېديځو لارو څخه راوتلي او د بنو له لارې به تېرېدل او بيا به د پنجاب او بيا هند ته تلل. دا فاتحین معمول وو، او اکثرا هر هغه فاتح چې د ډیرو فاتحانو لخوا په نښه شوی و، هغه به یې غالب کړی او د پام وړ زیان به یې اړولی.

پخوا به بنو د افغانستان یو ولایت و، خو له مرکزه لرې پروت و. بنو د افغانستان او هند په سنگم کې موقعيت درلود، د افغانستان په ختيځ کې او د هند په لويديځه څنډه کې پروت و، لکه څنګه چې په ټولو دورو کې بنو له مرکز څخه لرې و، نو ځکه بنو يوه ليرې دره ګڼل کېده. دا د بهرنيو لښکرو اډه وه، د تېرېدو تر نفوذ لاندې وه او په هره دوره کې له منځه تللې وه. د تمدن او سوداګریز پرمختګ څخه لیرې پاتې کیدل تل خپلواک وو. یا نیمه خپلواکه پاتې شول، نو دلته خلکو د خپلو دودونو او دودونو سره سم ژوند ته دوام ورکړ. مخکې له دې چې تاج د برتانوي واکمنۍ لاندې راشي، باختر د افغانستان یو ولایت و چې د پنجاب یوه برخه پکې شامله وه. بنو یوازینۍ ولسوالي ده چې د خیبر لویې لارې په څیر لویدیځ ته لویه لار نشته. خو اوس د اکرم خان دراني په هلو ځلو تر غلام خان فاتک پورې د لویې لارې د جوړولو کار روان دی. د دې لويې لارې په جوړېدو سره به له کابل سره د خيبر په پرتله څو سوه کيلومتره واټن کم شي. د اډوارډز او بنو تر منځ اړیکي په ۱۸۴۷ کال کې رامنځ ته شوې، هغه د عصري بنو بنسټ کېښود، په بنو کې مېشت شو، هاکي د بنو ځانګړنه ده او د قاضي محب، سعید خان او بریګیډیر حمیدي په ګډون ګڼ لوبغاړي نه یوازې په ملي سطحه بلکې په ملي سطحه هم شهرت لري. په نړیواله کچه یې د بنو او هیواد نوم روښانه کړ

احصایې

[سمول]
  • د بنو ضلعې ټوله مساحت 1227 مربع کلوميټره ده.
  • په هر مربع کیلومتر کې 666 خلک اوسيږي.
  • په 2004-05 کې د دې ولسوالۍ نفوس 817000 و.
  • د کلیوالو خلکو اصلي کار کرنه ده.
  • د کرنې وړ ټوله ساحه 74130 هکتاره ده.

د نوم لامل یې تسمیه ده

[سمول]
دوتنه:Bannu2.JPG
اکرا

په ځينو كتابونو كې راغلي دي چې د بنو د نوم علت دا دى چې امجد شاه فريد (شاتك) د بنويانو نيكه وه چې درې مېرمنې يې درلودې، چې يوه يې بنو نومېږي. په داسې حال کې چې د نورو دوو تنو نومونه نه دي په ډاګه شوي. ځینې تاریخپوهان د بنو نوم یوې ښځې ته منسوبوي. دا په بشپړه توګه ناسمه ده، ځکه افغاني ټولنه هېڅکله نه غواړي چې د یوې ښځې نوم خپور کړي بلکې تل کوښښ کوي چې تل یې پټ وساتي. او که يو څوک د چا مور يا مېرمن ته منسوب شي نو ډېر بد ګڼل کيږي . او که وګورو، کله چې شتک دلته د اشغال لپاره راغی، د منګل او هاني قومونه له پخوا څخه دلته مېشت وو. او هغې د خپلې قبیلې نور خلک هم راوستل. نو دا خبره په بشپړه توګه غلطه ده چې ووایو ټولې ښځې یوازې د یوې ښځې اولاد دی ( البته دا جوته نه ده چې بنو به پخوا کومه قبيله وه يا کوم ځای ځکه په افغانستان او په ځانګړې توګه په جلال اباد کې د يوې پراخي سيمې نوم اوس هم بنوغر (بنيغر ) او د بل کلي بيا بنيګاه دی ).

تاریخ شاهد دی چې بنو ته د شتک د اولادې د راتګ نه مخکې د بنو په نوم سیمه موجوده وه. چې تاریخي نوم یې بانا و. چې وروسته شو. اوس هم که د بنو له خلکو وپوښتل شي، دوی تل د خپل تلفظ له مخې بنو ته بانا وايي.

کابو یو نیم زره کاله مخکې یو چینایي مسافر هین سانګ دا لیکنه کړې وه. د فتح البلوان لیکوال البلزاري په ۴۴ هجري کې د بنو ذکر کړی دی. د اکرا ښار په کنډوالو کې کشف شوي سکې د ګواهي لپاره کافي دي. دا د بنو شتکاس له راتګ څخه مخکې یو مهم تاریخي ځای و. هغه خپل یو نوم درلود. او دا بې نومه ځای نه و. په تزک بابري کې په 1005 کې بنو د بنو په نوم لیکل شوی دی. او دا چې غربي لیکوالان بنو ته د حنا (سرحد) په نوم یادوي. یو وخت حنا د لویدیځ (کابل) ولایت وو. تر ۱۷۲۳ میلادي کال پورې د افغانستان په خاوره کې شامل وو. لکه څنګه چې دا سیمه د افغانستان او هند په سنگم کې موقعیت لري، نو د خپل جغرافیایي موقعیت له امله، دا سیمه د بنو په نوم یادیږي.

بل احتمال دا دی چې د بنو د نومونې لامل د تسمیا ځنګلونو کثرت دی. ځکه د بنو جمع (بان) دی. ایډروډ لیکي چې په بنو کې باران د ټول هند په پرتله په مکرر ډول کیږي ، او د ګلابو او توتانو پراخه ځنګلونه شتون لري. بنو د سنسکرت کلمه ده چې معنی یې ځنګل دی. د بنو لرغونی نفوس هندوان وو. د بنو د ځينو کليو نومونه هم له سنسکرت څخه اخستل شوي لکه کاکي او بهارت او داسې نور، ښايي پخوانيو اوسېدونکو د ځنګلونو د ډېروالي له امله د بنو نوم پرې ايښی وي. په بنو کې د اوسېدو له امله دلته مېشت خلک د اردو ژبې خلک بنوچي بولي. مګر په دې نوم کې د سپکاوي اړخ شتون لري. دا غوره ده که دا نوم بنوزی نومیږي او د خپل نوم سره لیکل کیږي.

ژبه

[سمول]

بنو 100% پښتانه دي. له همدې امله په بنو کې پښتو خبرې کيږي او ټول وګړي يې پښتو پوهېږي. د بنو پښتو د خوست او کندهار له پښتو سره ډېر ورته والی لري. د بنو خلک له پښتو ژبې سره ډېره مینه او محبت لري. او د پښتو لپاره د خپل ژوند پروا هم نه لري.

تمدن او کلتور

[سمول]

جومات

[سمول]
دوتنه:Bannu3.JPG
د بنو مميش خېلو کلی

جومات د مسلمانانو کلتوري ميراث دی، کله چې رسول الله صلی الله عليه وسلم له مکې مکرمې څخه مدينې منورې ته هجرت وکړ، نو د نبوي جومات د جوړولو کار په لومړي ځل ترسره شو، نو ځکه د جومات اهميت په مسلمانانو کې دی، چې مسلمانان پکې يوازې لمونځ نه کوي. بلکې جومات د ملي یووالي غوره سرچینه ده.

په پخوا زمانو کې د بنو هر ښارګوټی د لوړ دیوال په واسطه محاصره شوی و، چې د دفاعی موخو لپاره هم اړین وو، خو زیان یې دا و، چې هر ښارګوټی خپل جومات او خپله قبله درلوده، او یوازې د دې سیمې بالغ مسلمانان په کې وو. په دې جومات کې دوی د لمانځه ادا کول زغمل چې ملي یووالي ته زیان رسوي.د اوږدې غلامۍ له امله وجدان او مزاج دومره بدل شوی چې اوس په توهر بست کې ګڼ جوماتونه دي او د ملي وحدت او یووالي روحیه په بده توګه له منځه تللې او ملت منتشر شوی دی. اوس چې موږ آزاد یو، باید په خپلو چلندونو کې انقلابي بدلون راشي او خپل یو نیم خښته جوماتونه په یووالي سره یوځای کړو او لږ تر لږه په یوه کلي کې باید یو جومات او یو امام ولرو.

چوک، حجره، دېره

[سمول]

ټولنه ټولنیز مرکز دی. چوک دوه برخې لري چوک او دوهمه خونه. دا ډیره مهمه ده چې په هر کلي کې یو چوک شتون ولري. چوک د غم او واده په دواړو وختونو کې کارول کیږي، په ځانګړې توګه د جنازې لمونځ پخپله چوک کې ادا کیږي. په چوک کې د فاتحې تلاوت هم کیږي. پخوا به د فاتحې د تلاوت په وخت کې د حقه په نوم یو لوی پایپ په گردش کې کارول کیده. او خلکو د حق لپاره مبارزه کوله، د چوک په منځ کې د تمباکو څخه ډک سګرټ په میز کې ایښودل شوی و. اوس له چوک څخه هکه ورکه شوې ده، شاید خلک کفایت یا هوښیار شوي وي.

اوس راډیو ټلویزیون او VCR د دغو غونډو اهمیت له منځه وړی دی. پخوا به په چوک کې درنې تختې وې، د هر چوک د پاکولو لپاره یو صراف ټاکل شوی و، خو اوس دا کارونه عادي شوي دي. د چوکۍ احاطه محدوده شوه، په کونجونو کې نوې څوکۍ جوړې شوې، اوس ټولنه محدوده شوې، د تېر یادونه د خوبونو په څېر ښکاري، د انفرادیت ګرم بازار، هر سړی په خولۍ کې راګیر شوی دی. د انفرادیت.

د حجاب کولو تمرین

[سمول]

د بنو خلک هم ښکلي دي. له همدې امله په بنو کې د حجاب کولو سخت دود دی، د کور مېرمنې له کوره بهر وتل نه زغمي، که بهر هم لاړه شي، په درنه، اوږده او پراخه حجاب کې ځان ښه پټوي، په داسې حال کې چې له کوره بهر نارینه کوي. ټول کار. په افغاني ټولنه کې د حجاب دومره سخت دود په بله هیڅ ټولنه کې نه لیدل کیږي. لکه په بنس کې. په دې معنی چې بنوسیان په تیرو وختونو کې د سپینو بادارانو لخوا تورن کیدل، لکه څنګه چې د بنوسیان دا کیفیت نیمګړتیا ګڼل کیده. په هرصورت، د حجاب دا دود د مذهبي په پرتله ډیر کلتوري دی.

هدیره

[سمول]

هر کلي ته څېرمه ځمکه د هديرې لپاره ځانګړې شوې ده او که د ځمکې دغه ټوټه د سړک پر غاړه وي، نوره هم د انتخاب لپاره په پام کې نيول کېږي. په دې توګه د هديرې لپاره غوره کرنيزه او سوداګريزه ځمکه وقف شوې ده، که نه نو د وزيرانو په قبايلو کې د هديرې لپاره کرنيزې او کرنيزې ځمکې او ډبرينې ځمکې مناسبې ګڼل کېږي. داور قوم هم د بنوزي تقليد کوي. په بنوزي کې هم د نورو افغاني ټولنو په څېر غم او خوشالۍ، جنازې او جنازې د همکارۍ له لارې ترسره کېږي. که څوک د کوم دلیل له امله ګډون ونه کړي، جریمه کیږي.

په بنو کې مختلف قومونه اوسیدل

[سمول]

په پیل کې، بنو د هندوانو او آریایانو لخوا میشته و. لومړني افغانان چې په بنو کې مېشت شول بارکزي او منګل قومونه وو. ویل کیږي چې دا خلک په شلمه پیړۍ کې د سلطان محمد غوري سره دلته راغلي او دلته میشت شوي دي. دغو خلکو د کرم له سیند څخه د کچکوت کانال ایستلی او کرنه یې پیل کړې ده. لږ تر لږه نیمه پیړۍ به تیرې شوې وي چې د دوی په مینځ کې بې عزتي او بې عزتي راپورته شوې. او خپل مرشد او مرشد شیخ محمد روحاني ته یې د عشر ورکولو څخه انکار وکړ، نو په غوسه شو. او دوی د شوال سیمې ته لاړل او د سیمې سردار شاه فرید عرف شیتک ته یې چې پخوا د هغه د ګاونډۍ قبیلې د وزیرانو له خوا په کړاو کې وه، بلنه ورکړه چې پر بنو برید وکړي.

له موقع څخه يې ګټه پورته کړه او لښکر يې جوړ کړ او د شاه زامنو هم د هغه ملاتړ وکړ. نو له شلو زرو کسانو سره بنو ته ولاړ. کیوی، سوری زوی شیتک او د شاه محمد روحانی زوی شاه بن د پوځ قربانۍ وکړې او دغه لښکر د توچی سیند په جنوبی څنډه کې ځای پر ځای شو. او له دې ځايه يې د بارکزيو او منګل د قومونو مشرانو ته پېغامونه ولېږل او ورته يې پېغام ورکړ، چې يا دې له جګړې او وينې پرته ووځي او که په بنو کې پاتې کېدل غواړي، نو له خپلو اساسي حقونو دې محروم شي. او که مقاومت وکړي نو ووژل شي.

د بارکزو او منګل قومونو لومړی بڼه ومنله او په دې توګه د پارا چنار او بیا د تال له لارې خوست ته ولاړل. ځينې د شيتک د اولادې له خوا ووژل شول او ځينې يې هند ته لاړل. ځینو ته د پاتې کیدو اجازه ورکړل شوه. څوک چې اوس هم په بنو کې ژوند کوي.

عصري قبیلې

[سمول]
  • یوسفزی (مغل خیل) [۲]
  • بنګش (اسمعیل خیل)

قومونه ميشت دي.

نور وګوره

[سمول]

بهرنۍ اړیکې

[سمول]
  1. پیوستون : 1183460  — منښتلیک: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
  2. Muhammad Hayat Khan (1867). Hayat E Afghani By Muhammad Hayat Khan Published In 1867 Complete Book In Urdu.