بایسنقر

اړوند
زېږونځای	هرات
ښاروندتوب	تيموري سترواکي
زېږون نېټه	۱۶ سپټمبر ۱۳۹۷
مړينې نېټه	۲۰ ډيسمبر ۱۴۳۳
مړينې ځای	هرات
ژبې	پارسي ژبه — عربي ژبه — چغتايي ژبه
دنده	calligrapher (en) — statesperson (en) — patron of the arts (en) — پوځ مشر
عمومي مالومات	انسان
وروڼه او خويندې	لړۍ... Ibrahim Sultan (en) — الغ بېګ — Muhammad Juki (en) — Soyurghatmish ibn Shahrukh (en) — Soyurghatmish ibn Shahrukh (en)
دین	اسلام

غیاث الدین بایسنقر یا بایسنګور (په پارسي: غیاث‌الدین بایسنقر) چي د بایسونقار او سلطان بایسونسور بهادر خان په نوم هم یادیږي ( 1397-1433) د تیموري واکمن شاهرخ میرزا زوی او د تیمورلنګ لمسئ وو.

نوموړی په افغانستان او سیمه کي د هنرونو او معمارۍ د سرپرست، د فارسي کوچنیو انځورونو مخکښ سرپرست، پر بایسنګور شاهنامې او نورو اثارو باندي کار کوونکی او همدارنګه د یو مشهور خطاط په توګه پیژندل سوی دی. ^[۴]

بایسنګور د شاه رخ میرزا او د هغه مېرمني ګوهر شاد زوی وو.^[۴]

د عصري تاریخ پوهانو په نظر بایسنقر په حقیقت کي د خپل مشر ورور الغ بیګ په پرتله یو ښه سیاستوال وو، چي د شاهرخ په تخت کي د هغه راتلونکي میراث ګڼل کېدی. نوموړي د خپل پوهي له امله په افغانستان کي د شاهرخ یوازینی ځایناستۍ وو.^[۴] ^[۵] هغه په فارسي، عربي او همدارنګه په خپل مورنۍ ژبه چغتايي ښه پوهه درلوده. باسینقر د حافظ ابرو (وفات 1430) په ګډون د پارسي مورخینو سرپرست وو، چا چي خپل کتاب زبدة التواریخ بایسنقور ته وقف کړ. ^[۴]

د خطاطۍ یوه تخته چي بایسنقر ته منسوب سوې ده

بایسنقر تر ۱۴۱۷ پورۍ په هرات کي د والي په توګه دنده ترسره کول. د تبریز له نیولو وروسته په ۱۴۲۱ کال کي نوموړی د تبریزي هنرمندانو او خطاطانو یوه ډله چي پخوا یې د احمد جلییر لپاره کار کاوه هرات ته راوستل، تر څو د خپلو افغان او ترک هنرمندانو سره یې یوځای کړي.

شخصي ژوند

کورنۍ

بایسنقر پنځه میرمني درلودې:

جان ملک اغا چي د امیر چوپان کوچین لور وه.
ګوهر نصیب اغا، د خوارزم یوه ښځه؛
خندان اغا
افق اغا
شاه بیګي اغا;

زامن

بایسنقر درې زامن درلودل:

علاء الدوله مرزا - له جان ملک اغا څخه
ابوالقاسم بابر مرزا – د ګوهر ناصب آغا څخه
سلطان محمد میرزا – د خندن اغا څخه

لوڼي

بایسنقر اته لوڼي درلودې:

رقيه بيګي بيګم - له شاه بيګي اغا څخه
فاطمه سلطان بیګم - د ګوهر نصیب اغا څخه
زهره بیګي بیګم - د ګوهر نصیب اغا څخه
عایشه بیګم – د آفاق اغا څخه، نوموړي مېرمني د سلطان مسعود میرزا سره واده وکړ، چي د سیورغتمش مرزا زوی او د شاه رخ لمسئ کیږي.
سعادت بیګي بیګم - د خندن اغا څخه
بخت دولت بیګم؛
پاینده سلطان بیګم؛
صاحبه سلطانه بیګم چي د محمد خلیل میرزا له زوی محمد جهانګیر میرزا سره یې واده وکړ

سرچينې

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ ^۱٫۵ ^۱٫۶ ذکر کېدنه: Encyclopædia Iranica. Publisher: کولمبيا پوهنتون. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۱۹۸۲. ISSN: 2330-4804.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ ^۲٫۵ سرچينې تړی: http://www.iranicaonline.org/articles/baysongor-gia-al-din-b.
↑ سرچينې تړی: https://iranicaonline.org/articles/ebrahim-soltan.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ ^۴٫۳ Roemer 1989.
↑ . 2013. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)

[cb6a5a504537d65ad18b942475e4de431fa5ca9f-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ ^۱٫۵ ^۱٫۶ ذکر کېدنه: Encyclopædia Iranica. Publisher: کولمبيا پوهنتون. اثر ژبه: انګرېزي ژبه. خپرېدو نېټه: ۱۹۸۲. ISSN: 2330-4804.

[73f9ff98e74dba32312f8b9c0e9cbf3f59e40587-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ ^۲٫۴ ^۲٫۵ سرچينې تړی: http://www.iranicaonline.org/articles/baysongor-gia-al-din-b.

[3423ee48dc1e025c8535e4c61bf6b4c32e0653d3-3] سرچينې تړی: https://iranicaonline.org/articles/ebrahim-soltan.

[FOOTNOTERoemer1989-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ ^۴٫۳ Roemer 1989.

[Starr2013-5] . 2013. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]