قانون یوه طبي پوهنه ده چې په هغه کې د دودیزو درملو ټول اساسات لکه: اناتومي ، سیمیولوژي ، فارماکولوژي (درملپوهنه) ، درملجوړونې ،په نسخه بحث کیږي. د قانون کتاب په ۱۹۹۰ کال کې له عربي څخه عصري فارسي ته د شرفکندي له خوا وژباړل شو او د سوروش خپرندویه ټولنې له خوا خپور شو او څو ځلې بيا چاپ شوی دی. دا کتاب تر دوه پېړۍ وړاندې په اروپايي او امریکايي پوهنتونونو کې د ډاکټرانو له خوا کارول کېده او د نړۍ په ډېرو ژبو ژباړل شوی، له انجیل وروسته تر ټولو ډېر چاپ شوی دی. اپلاپونمغز ، زړه او ځيګر د انسان د بدن اصلي اعضاء يا بيولوژيکي اعضاء ګڼلي او له همدې امله دغو اعضاوو ته د اپلاتون مثلث يا د اپلاتون تريپوډ، په يوناني ژبه کي پلاتو يا د افلاطون تريپوډ او په انګريزي ژبه کي پلاټو وايي. مثلث ابن سينا اعلان وکړ چې د انساني نسل بقا توليدي سيستم پورې اړه لري ، نو له همدې امله د څلورو ذکر شویو ارګانونو مجموعه د ابن سینا مربع ، په یوناني کې Quadrangula Avicenna quadrangula Avicenna او په انګلیسي کې Avecena's quadrangle بلل کیږي. [۴] هغه به بدن باندې د فکر اغېزو سره هم علاقه درلوده او په ارواپوهنه يې کار کاوه.
ابن سینا په شعر کې هم لاس درلود او په عربي ژبه یې ډېر شعرونه لیکلي او حتی په علمي مسایلو کې یې د قصیده ارجوزي په څېر شعرونه هم لیکلي دي. په فارسي ژبه کې هم د ده ځينې شعرونه روايت شوي دي، چې ځينې يې د نورو په نومونو ليکلي دي، او د خپل طرز او مفهوم له مخې، ابن سينا ته د دې [سرچينه پکارده] کې بايد شک موجود وي.
د ابن سینا د علمي او فلسفي کتابونو او د هغه د عربي شعرونو د لیکلو له طریقې څخه، چې تر ټولو مشهور یې د "روح لین" نوم دی، په عربي ادب کې په شعر او بیان کې د هغه وړتیا او مهارت درک کولای شو. هغه فارسي شعرونه چې ابن سينا ته يې په ټوليز ډول ۲۲ آيتونه او په ۶۵ آيتونو کې قرطيني منسوب کړي دي، خو هغه ته يې د انتساب په صحيحيت کې شک کړی دی.
ابن سینا ته ډېر کتابونه او اثار منسوب شوي دي. یحیی مهدوي ټول هغه اثار لیست کړي چې شیخ الریس ته منسوب دي او مستند اثار یې له مشکوکو اثارو جلا کړي دي. [۹] دلته د ابن سینا خورا مهم اثار دي:
الشفاء : دا کتاب د ابن سینا تر ټولو مفصله فلسفه ده چې اوس یې لرو. الشفاء یوه پوهنه ده چې په څلورو برخو کې ده: منطق ، ریاضی ، طبیعی او الهی . لومړۍ درې برخې هر یو نورې برخې لري. د جوزجاني د راپور له مخې شیخ په همدان کې [۱۰] په دوو ورځو کې د شفاهي موادو د اصلي عنوانونو لست پرته له دې چې کوم کتاب ته مراجعه وکړي، چمتو کړ او بیا یې د هغې د لیکلو کار ته ځان وقف کړ، تر دې چې ټول طبیعی علوم او الهیات. (د حیواناتو او نباتاتو کتاب پرته) او د منطق یوه برخه یې لیکلې؛ او بيا د خپل شاګرد جوزجاني په شمول د تني چند سره له حمدان څخه اصفهان ته ولاړ او بيا يې د شفاء کتاب بشپړولو ته وقف کړ او منطق او رياضي يې وليکل. او بیا د سباون په لاره کې، هغه د شفاګانو پاتې کتاب، یعنې د نباتاتو او حیواناتو کتاب، او همدارنګه د نجات کتاب جوړ کړ. [۱۱]
النجات : دا کتاب د الشفاء لنډیز دی چې په هغه زمانه کې د لنډیو لیکلو د عام رواج له مخې لیکل شوی. په دې کتاب کې هم څلور ډوله منطق، ریاضی، طبیعی او الهی دی. [۱۲]
الاشرط او التنبیحات : دا کتاب چې د ابن سینا د ژوند په پای کې لیکل شوی، د فلسفې په برخه کې د هغه تر ټولو پاخه او ګټور کتاب دی او د هغه وروستي نظریات لري. دا کتاب هم څلور برخې لري: منطق، فزیک، الهیات او تصوف، چې د ریاضي پر ځای ځای پر ځای شوی دی. [۱۳]
المبداد او المعاد: په دې کتاب کې ابن سینا په دریو مقالو کې د واجب الوجود او د هغې د صفتونو، د مخلوق د فضل او طبیعت له اوله څخه تر اخره (او تر ټولو ټیټ) پورې او په پای کې خبرې کوي. د روح یوازیتوب، په اخرت کې د هغې خوښۍ او بدبختۍ او د هغې موضوعات هغه د دوو علومو په میوه پوهیږي، مابعدالطبعي او طبیعي علوم. [۱۳]
د دې کتاب په تفسیرونو کې لکه څنګه چې له نوم څخه څرګندیږي، د ابن سینا د [۱۴] فلسفي اثارو په اړه د ابن سینا تبصرې او یا د هغه د خپلو اثارو په اړه څرګندونې لري او ځینې وختونه د هغه پوښتنو ځوابونه دي چې له هغه څخه پوښتل شوي دي. په دې كتاب كې منطقي، طبيعي، الهي (= مابعدالطبعي) او احتمالاً رياضي موضوعات تر بحث لاندې نيول شوي او نور متفرق موضوعات هم په كې موندل شوي دي. [۱۳]
بحثونه: دا کتاب هم د ابن سینا او د هغه د ځینو شاګردانو (په ځانګړې توګه د بهمنیار او ابو منصور بن زیله ) تر منځ د لیکل شویو خبرو اترو پایله ده، چې د الطلقات په څیر، مختلف موضوعات پوښي. [۱۳]
آیون الحکمة: دا کتاب د منطق، طبیعي علومو او الهیات اصلي موضوعات په جامع او جامع ډول وړاندې کوي. [۱۳] په دې كتاب كې ليكوال هڅه كړې، چې بېلابېل موضوعات په لنډه توګه بيان كړي، چې له همدې امله د نورو ليكوالانو له خوا د ايوان الحكمة په اړه د ابهامونو د روښانه كولو لپاره ډېرى تبصرې ليكل شوې دي. د بېلګې په توګه د فخر رازي کتاب آیون الحکمه ته مراجعه وکړئ.
د علامه انسائیکلوپیډیا: ابن سینا دا پوهنغونډ د علاء الدوله کاکویه په غوښتنه لیکلی دی. دا کتاب ظاهراً د اسلامي فلسفې له جوړېدو وروسته لومړنی فلسفي کتاب دی چې په فارسي ژبه لیکل شوی دی. پوهنغونډ څلور برخې لري: منطق، فزیک، ریاضي او الهیات. [۱۳]
الانصاف: دا هغه کتاب دی چې د ابن سینا په وینا نږدې 28000 مسایل لري. په اصفهان باندې د مسعود غزنوي د برید په ترڅ کې د هغې نسخه ویجاړه شوه. ابن سینا غوښتل چې بیا یې ولیکي، خو ظاهراً په دې کار بریالی نه شو. د دې کتاب ځینې برخې د عبدالرحمن لخوا موندل شوي او د ارسطو په کتاب کې شاملې دي. [۱۳]
القانون فی الطب: د طب په برخه کې د ابن سینا مشهور کتاب الکنون پنځه برخې لري. دا کتاب څو ځله په لاتین کې ژباړل شوی او د عصري درملو تر رارسیدو پورې (په 17 پیړۍ کې) په نړۍ کې د درملو خورا مهم سرچینه وه. [۱۳]
ابن سینا په دې لیکنه کې فلسفه په نظري او عملي برخو ویشي او هر یو یې په مختلفو ډولونو ویشي او په لنډ ډول یې تعریفوي او د هغو موضوعاتو، مسلو او څانګو ته یې اشاره کړې ده. [۱۳]
رساله الادویه فی امر المعاد: بوعلی دا رساله د ابوبکر بن محمد په نوم د شیخ الامین په نوم د یو کس لپاره لیکلې وه او په هغه کې د قیامت د حقایقو په اړه مختلف نظرونه، باطل او باطل دی. د درواغو له نظره، د انسان حقیقت (یعنې روح) او د هغه بقا، او د قیامت اړتیا او د آخرت خبرې. ابن سینا په دې لیکنه کې د فزیکي بیا راژوندي کېدل ناشوني ګڼلي او د قرآني آیتونو ظهور یې تفسیر کړی چې د فزیکي بیا راژوندي کېدو څرګندونه کوي. [۱۳]
رساله الحدود: په دې رساله کې يې فلسفي مفاهيم او اصطلاحات تعريف کړي دي. [۱۳]
د حی بن یقزان رساله: دا اثر د ابن سینا تصوف دی او د هغه شاګرد جوزجاني ته منسوب فارسي ژباړه او تفسیر یې موندلی دی. [۱۳]
د ختیځوالو منطق: دا کتاب د هغه کتاب منطق برخه ده چې ابن سینا یې په سریزه کې وايي چې غوښتل یې په دې کې د ریښتیني پوهې مور شامله کړي چې یوازې هغه څوک موندلی شي چې ډیر عقل ولري او ښه اټکل ولري. . ابن سینا وايي چې دا کتاب یې یوازې د ده په شان د هغو کسانو لپاره لیکلی او د فلسفې د خلکو لپاره یې کتاب الشفاء کافي ګڼلی او حتی د دوی له اړتیاو څخه هم زیات دی. په دې توګه څرګنده شوه چې ابن سینا غوښتل چې په دې کتاب کې یو ځانګړی مکتب فکر وړاندې کړي، بل هغه څه چې په شفاء کې یې وړاندې کړي دي؛ خو له بده مرغه د منطق له برخې پرته بل څه موږ ته نه دي را رسېدلي او دا اندازه د شفاء له منطق سره ډېر توپير نه لري. [۱۳]
