یوزنېټ
Usenet، چې د خبر ګروپونو ملاتړ لپاره یو پیاوړی میکانیزم او سیسټم دی، د انټرنیټ د لومړیو ورځو یوه مهمه برخه وه. دا د انټرنیټ په نړۍ کې د خبرو اترو، معلوماتو تبادلې، او بحثونو لپاره د خلکو ترمنځ یو پلیټفارم برابر کړ. په ساده ډول، Usenet د یوې لویې کتابخانې په څېر دی، چېرې هر څوک کولی شي د خپلې خوښې موضوع وګوري، د نورو لخوا لیکل شوي معلومات ولولي، او خپل نظرونه پکې شریک کړي.
Usenet په نړۍ کې د خبر ګروپونو یوه پراخه ټولګه ده. هر خبر ګروپ د یوې ځانګړې موضوع لپاره جوړ شوی دی، لکه ساینس، سیاست، ټکنالوژي، یا حتی تفریح. خلک کولی شي د دې ګروپونو سره یوځای شي او د خپلو خوښو موضوعاتو په اړه خبرې وکړي. که تاسو دا د ژوند یوې بیلګې سره پرتله کړئ، نو دا د یوې نړېوالې جرګې په څېر دی، چې هر څوک خپل نظرونه او پوښتنې په ځانګړو برخو کې وړاندې کوي.
په Usenet کې، پیغامونه د نیوز سرورونو کې خوندي کېږي. د دې پر ځای چې پیغامونه مستقیماً کاروونکو ته واستول شي، خلک کولی شي د دې سرورونو ته مراجعه وکړي، د خپلې خوښې منځپانګې وګوري او په دې بحثونو کې ګډون وکړي. د دې لپاره چې وپوهېږئ، دا د بریښنالیک سیستم ته ورته دی، خو توپیر دا دی چې دلته هر څوک کولای شي یو ټاکلی ځای وګوري، د خپلو خوښو پیغامونو ته لاسرسی ومومي او خپل نوي پیغامونه خپاره کړي.
د Usenet هر خبر ګروپ ته د لاسرسي لپاره، یو ځانګړي بروکر یا د انټرنیټ خدمت چمتوونکي ته اړتیا ده. که څه هم ټول خبري ګروپونه د لاسرسي وړ دي، خو د یو ځانګړي ګروپ سره د ګډون لپاره غوره ده چې لومړی د هغې ډلې قانونونه او مخ پاڼه ولولئ. د ګډون دمخه لږ تر لږه د ګروپ مینځپانګې باید مطالعه کړئ، څو د موضوعاتو په جریان کې بیا پوی شئ. پرته له دې چمتووالي د ګروپ سره یوځای کېدل د خبرو په منځ کې د نابللې مداخلې په څېر ښکاري.
Usenet د ډیجیټل اړیکو او معلوماتو شریکولو په برخه کې د پام وړ اهمیت لري. دا سیسټم خلکو ته اجازه ورکوي چې د خپلو علاقو لپاره ځانګړي ګروپونه ومومي او په منظم ډول د نظریاتو او معلوماتو تبادله وکړي. د دې ډیجیټل ټولنو پراخوالي د خلکو د علمي، کلتوري او سوداګریزو تعاملاتو لپاره نوې لارې پرانیستې دي.