عبدالرحيم مندوخېل

د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا

عبدالرحيم مندوخېل (زوکړه ۱۹۳۷ زېږدي کال، بلوڅستان ايالت، ژوب - مړینه د ۲۰۱۷ ز کال مې) د پښتونخوا ملي عوامي گوند مرستيال مشر، د پښتنو د ملي او سیاسي غورځنگ مبارز، لیکوال او تاريخپوه وو.

مخينه[سمول]

عبدالرحیم مندوخېل پر ۱۹۳۷ ز کال د بلوچستان په ژوب کې د ښایسته ناوې پر غاړه د شنه غره په لمن کې په اومژه مندوخېل کلي کې د عبدالرحمان په کور کې دې نړۍ ته سترگې غړولې وې. نوموړی پر ۱۹۴۳ ز کې د ژوب په لسېه (های سکول) کې زدکړې پېل کړې او پر ۱۹۵۳ ز کال یې تر لسم ټولگي پورې زده کړې همدلته وکړه. تر دې وروسته يې د کوټې له گورنمنټ کالج (اوسني ساينس کالج) څخه اېف اې او بي اې (۱۲ او ۱۴ ټولگي) پورې زده کړې وکړې او پر ۱۹۶۱ - ۶۳ ز کلونو يې په پېښور پوهنتون کې د وکالت لوړې زده کړې ترسره کړې.

خدای بښلی مندوخېل د خپلو زده کړو پر مهال د عبدالصمد خان اڅکزي (خان شهيد) او عبدالغفار خان (باچا خان) په مشرۍ د پښتون قام د سیاسي تحریک فعال غړی پاتې شو. نوموړی په پاکستان کې د امريت يا پوځي واکمنۍ پر ضد د غورځنگونو مهمه برخه وو. عبدالرحيم مندوخېل دوه ځله د پاکستان د سېنټ (سنا) غړی او یو ځل د بلوچستان صوبايي اسمبلۍ غړی ټاکل شوی وو. نوموړی په وروستي ځل د ۲۰۱۳ ز کال په ټاکنو کې د کوټې او چاغي پر څوکۍ د پاکستان قامي اسمبلۍ ته منتخب شو او د ژوند تر وروستۍ سلگۍ پر همدې څوکۍ پاتې شو.

سياستوال او ليکوال عبدالرحیم مندوخېل د سیاست تر څنگ له لیک لوست سره هم تړلی وو او د تاريخپوه په توگه يې يو شمېر کتابونه ليکلي او گڼ لېکچرونه يې ورکړي وو. د نوموړي په چاپ شوو اثارو کې افغان او افغانستان، انگرېز استعمار او افغانستان، او ټولواکي شامل دي.

نوموړي د پښتنو د بیدارۍ لپاره ډېره مبارزه کړې ده. د افغانستان استقلال د عبدالرحیم مندوخېل مرام وو. هغه په خپل کتاب «افغان او افغانستان» کې یو ځای لیکلي چې، زما نیکه ملا نور خان پر ۱۹۱۹ زېږدي کال د انگریز خلاف جگړه کې برخه اخیستي وه.

عبدالرحیم مندوخیل له صحافت سره هم مینه درلوده. هغه له ۱۹۵۸ تر ۱۹۵۹ زېږدي کاله له راډیو پاکستان سره د نطاق په توگه دنده ترسره کړې وه. د څه وخت لپاره د محکوم ولایت بلوچستان، د کلا سیف الله په یو ښوونځي کې د سر ښوونکي په توگه هم پاتي سوی، چې وروسته یې بیا د څو کلونو لپاره د مدافع وکیل په توگه دنده پر مخ یووړه.

مندوخیل صاحب لومړی ځل پر کال ۱۹۹۱ ز کال د وزیرانو شورا غړی سو. پر ۱۹۹۷ ز کال د ولایتي شورا وکیل وټاکل سو او بیا په ۲۰۰۶ ز کال بیا د دويم ځل لپاره د وزیرانو شورا غړی سو. د ۲۰۱۳ ز کال په ټولټاکنو کې د مشرانو جرگې ته له کوټې او چاغي څخه په نشست این اې ۲۶۰ بریالی شو.

مدني اکر[سمول]

عبدالرحیم مندوخېل واده کړی وو، او له هغه نه يې په پاتې کورنۍ کې ۶ زامن او دوې لوڼې دي. د هغه د مشر زوی، ښاغلي ډاکټر بایزید په وینا چې مندوخېل صاحب به همېشه موږ ته له انسان سره د مینې، دوستۍ، خوش اخلاقۍ او تعليم، په اړه ښووونې کولې.

مړينه[سمول]

عبدالرحیم خان مندوخېل، د تاریخ او سیاست استاد، د مشرانو په جرگه کې د پښتونخوا ملي عوامي گوند غړی، د لوی افغانستان د محکوم ولایت، د ۲۰۱۷ ز کال د مې میاشتې پر ۲۱ د کوټې ښار د نري رنځ په روغتون کې تر ډېرې ناروغۍ تېرولو وروسته، نږدې د ۸۱ کلو په عمر له دې فاني نړۍ سترگې پټې کړې. اروا يې ښاده او جنت يې څای شه.

د جنازې په مراسمو کې يې د گوند زرگونو پلويانو، د خېبر پښتونخوا او بلوچستان سياستوالو گډون کړى وو.

د جنازې مراسمو ته يې له کوټې د افغانستان جنرال قونسل وحيدالله مومند له يوه پلاوي سره ورغلى وو او د ارواښاد کورنۍ او د گوند غړيو ته يې د افغانستان د خلکو او حکومت په استازيتوب تسليت وړاندې کړ. د جنازې په مراسمو کې د افغانستان د قونسلگرۍ يوه اتشې جعفر افغان نيازي د افغان ولسمشر او اجرائيه رئيس پيغام ولوست: «د افغانستان جمهور رئيس جلالتماب محمد اشرف غني د خپل ځانگړي پيغام په ترڅ کې د ارواښاد پر مړينه خواشيني ښودلې او همدا راز د حکومت اجرائيه رئيس جلالتماب ډاکټر عبدالله عبدالله خپله غمرازي ښکاره کړې ده. ارواښاد مندوخېل د خان شهيد عبدالصمد خان نېژدې ملگرى وو چې يو عمر يې د خپل ولس د خپلواکۍ، هوساينې او پرمختگ لپاره هر اړخېزه مبارزه وکړه. نوموړى د ټولو افغانانو تر منځ د درناوي وړ شخصيت ګڼل کېده.»

د پښتنو د ملتپال پښتونخوا ملي عوامي گوند مشر محمود خان اڅکزي د نوموړي مړينه په اوس وخت کې د پښتنو افغانانو لپاره ستره ضايع وګڼله او ويې ویل، تشه به يې تر ډېره ډکه نه شي.

چاپ شوي نښيرونه يې[سمول]

۱- افغان او افغانستان، د ۲۰۱۵ زېږدي کال چاپ.

۲- انگریزي استعمار او افغانستان.

۳-

اخځليک[سمول]

۱- https://www.voadeewanews.com/a/abdulraheem-mandokhel-passed-away/3863352.html

۲-https://www.bbc.com/pashto/pakhtunkhwa-39991986

۳-https://www.mashaalradio.com/a/28501895.html

۴-http://www.afghansabawoon.com/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%90/%D8%AF-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%DB%8C%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%AE%DB%90%D9%84%D8%8C-%DA%98%D9%88%D9%86%D8%AF-%DB%8C%D9%88%D9%86-%D8%AA%D9%87-%D9%84%D9%86%DA%89%D9%87-%DA%A9/

۵- https://pa.azadiradio.com/a/28501426.html

۶- https://www.tolafghan.com/news/7979‎